Nieuw hoogtepunt voor praktijkgericht onderzoek: alles over de professional doctorate

‘De kers op de taart van praktijkgericht onderzoek.’ Zo omschrijft Regieorgaan SIA de nieuw geïntroduceerde professional doctorate, kortweg PD. In 2023 is er namelijk een pilot gestart voor een doctoraatstraject in het hbo. De professional doctorate maakt een weg vrij voor afgestudeerde hbo-masterstudenten en werkende professionals die een stap extra willen zetten in hun beroepsmatige carrière. En dat is een grote stap vooruit in het praktijkgerichte onderzoeks- én onderwijslandschap.

Wat je leest in dit artikel

In 2023 startten enkele hogescholen met een pilot voor een eigen doctoraatstraject: de professional doctorate (PD). Daarmee introduceerde het hbo een nieuw leertraject waarmee de grenzen van de beroepspraktijk werden verlegd. De Vereniging Hogescholen startte de pilot in samenwerking met het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Regieorgaan SIA. In dit artikel vertellen we je er alles over.

Doel van de PD

Er is een sterke behoefte aan hoogopgeleide professionals die in staat zijn complexe beroepsgerichte kennis- en ontwerpvragen op te pakken en zo bij te dragen aan innovatie, aldus Vereniging Hogescholen. De PD bevordert zo een kruisbestuiving van ideeën tussen hogescholen en het werkveld. PD-kandidaten zijn soms al werkzaam binnen een sector, waarna ze zich voor hun PD-traject weer verbinden met een hogeschool. De PD is typisch praktijkgericht, want kandidaten werken nauw samen met de praktijk.

Vereniging Hogescholen beschrijft de PD als een ‘belangrijke en noodzakelijke toevoeging binnen het hogeronderwijsstelsel’. Dit doctoraatstraject verbreedt en verdiept het onderzoek in het hbo én heeft een meerwaarde in het werkveld. Ook hbo-studenten plukken hiervan de vruchten. De resultaten van praktijkgericht onderzoek op hoog niveau worden gebruikt voor verbetering van het onderwijs, waardoor het hbo beter aansluit op de arbeidsmarkt. Veel partijen profiteren er dus van.

Verschil PhD en PD

Als je promoveert op een universiteit doe je een PhD (philosophiae doctor; doctor of philosophy): je krijgt dan de officiële doctorstitel (dr.). Hiermee krijg je toegang tot een wetenschappelijke carrière, want tijdens een PhD doe je uitsluitend wetenschappelijk onderzoek. PhD-kandidaten hebben vaak weinig werkervaring en beginnen direct na hun wo-master. Voor een PD heb je, naast een hbo-masterdiploma, ook ruime praktijkervaring nodig.

De PD is van gelijkwaardig niveau als de PhD die universiteiten aanbieden, want ze hebben beide het niveau European Qualifications Framework (EQF) 8. Het grote verschil is dat je met een PD geen titel mag voeren, want de PD heeft nog geen wettelijk beschermde status.

Voor een PD heb je dus een hbo-masterdiploma én ruime praktijkervaring nodig. PD-kandidaten willen een significante bijdrage leveren aan de beroepssector waarin ze werkzaam zijn. Daarvoor hebben ze goede kennis en kunde van de praktijk nodig. Daarbij is de kwaliteit van de praktijkervaring belangrijker dan de duur, zegt Vereniging Hogescholen.

Maatschappelijk belang

De PD heeft een grote maatschappelijke waarde, want zowel in het onderwijs als in het werkveld is er nood aan hoogopgeleide professionals die kennis direct kunnen toepassen in de praktijk. Het feit dat de PD in het leven is geroepen, geeft blijk van deze nood én de nationale erkenning van het belang van praktijkgericht onderzoek.

Hogescholen bundelen hun krachten op zeven domeinen

Een cohort van vijfentwintig hogescholen doet mee aan de PD-pilot – alleen daar is het dus mogelijk om het doctoraattraject te volgen – gedurende zeven jaar en op zeven domeinen:

• Energie en duurzaamheid
• Gezondheid en welzijn
• Leisure, tourism en hospitality
• Maritiem
• Kunst en creatief
• Onderwijs: leren en professionaliseren
• Techniek en digitalisering

Binnen deze domeinen willen de hogescholen innoveren in de beroepspraktijk en de maatschappij door de inzet van de PD-kandidaten. Het betreft een pilot; het PD-traject staat nog in de kinderschoenen en gedurende de pilot wordt gekeken waar eventueel nog verbeteringen mogelijk zijn. De pilot levert input die gebruikt kan worden om de PD wettelijk te verankeren. De PD is hoe dan ook een bijzondere bijdrage aan het hoger onderwijs, en bewijst dat het belang van praktijkgericht onderzoek steeds meer wordt erkend.

Meer weten over de pilot?
Bekijk hier de video over de professional doctorate