Alle kinderen zijn op opvoeding aangewezen. Binnen de vanzelfsprekendheid van een pedagogische relatie en de wederzijdse betrokkenheid tussen opvoeder en kind ontwikkelt het kind zich op weg naar volwassenheid. Meestal verloopt dit proces zonder al te veel problemen.
Bij zo'n tien tot vijftien procent van de kinderen verlopen ontwikkeling en opvoeding echter niet vanzelf. Dit uit zich veelal in achterstanden en probleemgedrag bij het kind en een grote handelingsverlegenheid bij de opvoeders.
Waar dat opvoeden niet meer vanzelf gaat, kunnen professionals vanuit een orthopedagogische invalshoek een bijdrage leveren aan een maximaal 'herstel van het normale leven'. Dat vraagt van hen een speciale deskundigheid. In Als opvoeden niet vanzelf gaat worden hiervoor de bouwstenen geleverd.
De lezer maakt eerst kennis met orthopedagogiek en de betekenis hiervan voor problematische opvoedingssituaties. Vervolgens wordt aandacht besteed aan de bagage waarover een professionele opvoeder (jeugdzorgwerker of leerkracht) dient te beschikken. Daarna komt het opvoedkundig handelen bij veel voorkomende problemen en stoornissen aan de orde. Het boek sluit af met een overzicht van organisaties in het orthopedagogisch werkveld.
Op de website www.thiememeulenhoff.nl worden vier bijlagen bij deze uitgave aangeboden, waarin dieper wordt ingegaan op het orthopedagogische werkveld: de gemeentelijke en bovengemeentelijke voorzieningen, de jeugdzorg, de zorg voor kinderen met een beperking of ziekte en het onderwijs.