Hitte in de woning

Door de klimaatverandering zijn er in Nederland vaker periodes met hoge temperaturen, droogte en veel zon. Hierdoor neemt hinder door oververhitting in onze huizen toe. Hitte geeft ongemak en gezondheidsproblemen bij bewoners en kan zelfs tot sterfte leiden. Bovendien kan een stijgende behoefte om te koelen in woningen leiden tot een stijgende energievraag voor koeling.
Sinds enkele jaren groeit de aandacht voor het probleem en stijgt de behoefte aan oplossingen om woningen te koelen. De Hogeschool van Amsterdam (HvA) heeft met een breed consortium, gedurende twee jaar onderzocht wat de meest voorkomende hitteoorzaken in bestaande woningen zijn. Ook is met het onderzoek onderzocht welke mogelijke oplossingsrichtingen effectief zijn bij verschillende kenmerkende woonsituaties in Nederland.
Door hittemetingen, enquêtes en simulatiestudies zijn de oorzaken van hitte in kenmerkende woningen onderzocht en bevraagd. Het aan de buitenkant weren van de zon voor een raam bijvoorbeeld, is de meest effectieve maatregel om de temperatuur binnenshuis laag te houden. Met zonwering is een temperatuurpiek overdag te voorkomen. Ook kwam de maatregel ‘effectief doorluchten’ naar boven uit het onderzoek als duidelijke hittefactor. De effectiviteit van deze maatregel is afhankelijk van het gedrag van de bewoner, of deze in de nacht de ramen tegenover elkaar openzet in huis. Maatregelen hebben invloed op elkaar en niet elke woning heeft de mogelijkheid om een maatregel effectief in te zetten. In de publicatie van het onderzoek, de factsheets, worden de meest relevante hittefactoren uit het onderzoek uitgelegd en met elkaar in verband gebracht op basis van drie typisch Nederlandse woonsituaties. De infographic vat het onderzoek samen. De infographic en factsheets dragen bij aan de bewustwording over de urgantie van het thema en aan het bepalen van een handelingenperspectief voor gebouweigenaren (woningcorporaties), gemeenten, provincies, om tot integrale hitte oplossingen te komen voor een specifieke wijk met een lage energievraag voor koeling.

Door klimaatverandering is het vaker en langer heet in de stad. Hinder door oververhitting in woningen neemt toe. In woonwijken worden steeds meer airconditionings zichtbaar om woningen ook in de zomer comfortabel te houden, met een toenemend energiegebruik als gevolg.

Verschillende factoren zijn van invloed op de hoogte van de temperatuur in de woning, zoals het gebied, het gebouw en het gedrag van de bewoner. Professionals van woningcorporaties staan voor ontwerpkeuzes bij renovatie van woningen en willen zekerheid over het effect van die keuzes op de binnentemperatuur. De kennis over de daadwerkelijke binnentemperatuur in bestaande woningen, de beleving van de bewoner en het effect van mogelijke maatregelen is beperkt. Ook is de invloed van de directe omgeving van woningen onbekend. Gemeenten en provincies werken samen aan Regionale energiestrategieën (RES) en warmtevisies. De koelbehoefte wordt hierin momenteel niet meegenomen.

Het project Hitte in de woning heeft als doel antwoord te geven op de vraag wat de (toekomstige) koelbehoefte van Nederlandse woningen is en welke maatregelen woningcorporaties, gemeentes en provincies effectief in kunnen zetten om op energiezuinige manier aan deze behoefte te voldoen. Door praktijkmetingen wordt de koelbehoefte en het effect van verschillende maatregelen bepaald. Hiermee wordt in kaart gebracht in welke praktijksituaties daadwerkelijk hinder ontstaat en welke maatregelen zinvol zijn. Ook worden met deze metingen rekenmethodieken aan de praktijk getoetst. Woningcorporaties krijgen handvatten voor zowel ontwerpkeuzes bij renovatie als voor de communicatie naar bewoners over effectief (ventilatie)gedrag. Voor gemeenten en provincies worden de meetresultaten vertaald naar scenario's op het niveau van een stad. Wat is het effect van klimaatverandering op de koelbehoefte (en energievraag) van een stad en wat zijn mogelijke maatregelen waar professionals van gemeenten op kunnen sturen?