© 2024 SURF
Achtergrond
In de stad komen vele maatschappelijke thema's samen. In elke stad zijn tientallen stakeholders van overheidsorganisaties, maatschappelijke instellingen, marktpartijen en zelforganisaties van burgers met deze vraagstukken actief. De breedte en het voortdurend evolueren van deze problematiek, kent een afspiegeling in de diversiteit aan lectoraten die zich hier door middel van praktijkgericht onderzoek mee bezighouden. Die diversiteit maakt het lastig om 1-op-1 samenhang te creëren en kennis uit te wisselen tussen lectoraten. Terwijl ze allemaal een belangrijke bijdrage leveren aan de puzzel van de stad. Om deze reden is twee jaar geleden door vijf lectoraten het Platform Stad en Wijk opgericht. Een samenwerkingsverband dat door middel van praktijkgericht onderzoek inzicht verschaft in en oplossingen aandraagt voor maatschappelijke vraagstukken in stad en wijk. Zij geloven allen in de kracht van kennisuitwisseling met elkaar en met professionals in beleid, praktijk en hoger onderwijs. Daarnaast kijken zij - letterlijk en figuurlijk - over de eigen (stads)grenzen heen door middel van multidisciplinair en stedenvergelijkend onderzoek.
Leden
De inhoudelijke focus van het Platform is zo geformuleerd dat er voldoende ruimte is voor elk lectoraat - dat onderzoek doet naar 'stad en wijk'-problematiek en/of daar (creatieve) oplossingen voor biedt - om aan te sluiten. In twee jaar tijd is het Platform gegroeid van vijf naar twaalf lectoraten van negen verschillende hogescholen. Zij doen onderzoek in Amersfoort, Amsterdam, Arnhem, Breda, Delft, Den Haag, 's-Hertogenbosch, Hilversum, Leiden, Nijmegen, Roosendaal, Rotterdam, Tilburg, Utrecht, Zoetermeer en Zwolle.
Daarnaast is samengewerkt met diverse andere kennisinstellingen, zoals Corpovenista (kennisorganisatie van dertien stedelijke woningcorporaties), Platform 31 (landelijke kennis- en netwerkorganisatie rondom trends in stad en regio), Platform STAD (onafhankelijk platform voor STedelijke ontwikkeling en Architectuur in Den Haag) en de VNG (de Vereniging van 388 Nederlandse Gemeenten). Daarnaast zijn wij sinds kort een samenwerking aangegaan met het Ministerie van BZK. Zij hebben onder andere een financiële bijdrage geleverd aan het te verschijnen boek ‘Plekken van hoop en verandering’.
Kennisinfrastructuur
Ten behoeve van het versterken van de kennisuitwisseling en -ontwikkeling is er in de afgelopen twee jaar naast een sterk netwerk ook een kennisinfrastructuur opgebouwd:
• Naast de overleggen tussen de lectoren zijn er veertien bijeenkomsten georganiseerd. Goed bezochte bijeenkomsten waarbij op subthema's of methodologie kennis werd uitgewisseld tussen lectoraten en tussen lectoraten en professionals in beleid, praktijk en hoger onderwijs.
• Er is een handzame website (www.platformstadenwijk.nl) opgericht waar de opgedane kennis van deze bijeenkomsten wordt gebundeld en waar geïnteresseerden meer informatie kunnen vinden over de lectoraten, praktijkgericht onderzoek, onderzoeksresultaten en aankomende bijeenkomsten. Het aantal bezoeken aan de website is gegroeid van 3.256 (april 2018) via 11.121 (mei 2019) naar 14.453 (augustus 2019) en het aantal unieke bezoekers van 1.086 via 4.486 naar 5.958.
• Ten behoeve van de naamsbekendheid en vindbaarheid is het twitter-account @stadenwijk opgezet. Sommige tweets worden vijfduizend maal gelezen en op dit moment heeft het account 190 volgers.
• Aan alle lectoren, (docent)onderzoekers, samenwerkingspartners en geïnteresseerden worden per jaar circa tien nieuwsbrieven verstuurd met verwijzingen naar nieuwsberichten, verslagen, bijeenkomsten en leestips.
Het aantal ontvangers is gestegen van 139 (maart 2018) via 316 (mei 2019) naar 370 (augustus 2019).
• Door middel van overleggen tussen de verschillende lectoren worden onderzoekslijnen afgestemd en bekeken op welke subthema's een gezamenlijke onderzoeksprogrammering tot stand kan komen. In de eerste twee jaar is er een RAAK Publiek Onderzoeksaanvraag gehonoreerd ('Samensturing Huizen van de Wijk', penvoerder HvA, 2018) en is een tweede ingediend ('Stadslabs', penvoerder HHS, 2019).
• Daarnaast is kennisontwikkeling gestimuleerd door het bundelen van onderzoeksresultaten via gezamenlijke publicaties. Op 19 september geeft het Platform de publicatie 'Plekken van hoop en verandering; lokale samenwerkingsverbanden die verschil maken' uit met een inbreng van elf lectoraten van negen verschillende hogescholen.
Open netwerk
De uitwisseling tussen deelnemers in steeds verschillende samenstellingen is de kracht van het Platform. De diversiteit van de te onderzoeken thematiek maakt een veelheid aan projecten en bijeenkomsten mogelijk, waarbij telkens in wisselende coalities wordt gewerkt. Afhankelijk van het thema worden ook (docent)onderzoekers van andere lectoraten (van buiten het Platform) en experts van universiteiten, gemeenten, adviesbureaus, zorg- en welzijnsinstellingen als sprekers uitgenodigd. Dankzij dit open karakter vindt er kruisbestuiving plaats en dit trekt een divers publiek. De bijeenkomsten zijn voor iedereen toegankelijk, van student tot wethouder, van wijkagent tot docent.
Alle ontwikkelingen en resultaten van het Platform zijn openbaar en worden direct gedeeld via de website, nieuwsbrief en social media. Zo is voor iedereen transparant wat we doen en wat het oplevert. Deze aanpak versterkt ook de zichtbaarheid van lectoraatsonderzoek in het werkveld van beleids- en praktijkprofessionals, zodat er in de toekomst hopelijk vaker een beroep wordt gedaan op deze vorm van praktijkonderzoek.
Organisatie
In de eerste twee jaar hebben de vijf initiërende lectoren verantwoordelijkheid genomen voor de opbouw van het Platform. Zij vormden het dagelijks bestuur (DB) dat zes keer per jaar een dagdeel bijeenkwam. Het DB denkt na over de koers, legt contacten met nieuwe lectoraten, bewaakt de voortgang en initieert plannen voor bijeenkomsten, onderzoek en publicaties. De samenstelling van het DB kan rouleren. Naast deze overleggen staan de lectoren veelzijdig 'online' met elkaar in contact en komt men elkaar tegen bij de gezamenlijk georganiseerde bijeenkomsten.
Naast het DB en het lectorenoverleg zijn er rond subthema's - in verschillende samenstelling - werkgroepen gevormd met lectoren en (docent)onderzoekers. Zij denken en werken zelfstandig aan bijeenkomsten, publicaties of onderzoeksaanvragen.
Leerpunten
De lectoraten worden ondersteund door een coördinator die aanjaagt, enthousiasmeert, organiseert, schrijft en verbindt. Daarnaast is hij aanspreekpunt ('loket') voor mensen die willen samenwerken of meer informatie willen over de rol die hogescholen kunnen spelen bij maatschappelijke vraagstukken. Hij neemt de lectoren en (docent)onderzoekers daarmee veel organisatorisch werk uit handen waardoor zij zich kunnen richten op hun inhoudelijke en methodologische expertise. Deze werkwijze heeft de afgelopen twee jaar goed uitgepakt en is ook een van de belangrijkste redenen waarom er op zoveel vlakken flinke meters zijn gemaakt.
Een andere belangrijke succesfactor is dat het ‘lidmaatschap’ van een lectoraat is gestoeld op betrokkenheid en eigenaarschap. Vanaf de start is nadrukkelijk ingezet op een evenwicht tussen 'halen en brengen': deelnemers brengen kennis en ervaringen in en krijgen er andere voor terug. Deze balans is belangrijk om het gedeeld eigenaarschap te garanderen. Het netwerk is dus 'voor en door' de deelnemers: lectoren én (docent)onderzoekers. Zij komen niet bij elkaar vanwege financieel gewin, maar vinden elkaar op inhoud: op gezamenlijke interesses en een gevoel van urgentie om samen te werken aan de maatschappelijke vraagstukken van deze tijd.
Toekomst
Zie onze gehonoreerde aanvraag voor de tweede platformregeling (2019-2021)
Het Platform Stad en wijk: participatie en veerkracht stelt zich ten doel om samenwerking en uitwisseling van lectoraten op het gebied van stad en wijk te intensiveren om van hieruit stapsgewijs tot gezamenlijke meerjarige onderzoeksprogramma’s te komen. De lectoraten willen met praktijkgericht onderzoek in steden, in nauw overleg met diverse stakeholders en vertegenwoordigers van de topsector Creatieve Industrie, gezamenlijk bijdragen aan het begrijpen en aanpakken van maatschappelijke vraagstukken in de stad: ongelijkheid en sociale uitsluiting, gezondheid, arbeid en inkomen, duurzaamheid en milieu, wonen, wijk- en gebiedsontwikkeling, relatie tussen overheid en burger.