STUDIO 21CS

Open netwerk
Studio 21CS is in 2017 opgezet als het lectorenplatform rondom 21st century skills met
ondersteuning vanuit de platformregeling I. Het kernteam bestond in deze eerste periode uit
lectoren van zeven verschillende hogescholen, vanuit diverse domeinen. Projectleiding en
coördinatie is uitgevoerd door HKU. Bij de verschillende bijeenkomsten en activiteiten werden
onderzoekers en kennis- of praktijkpartners betrokken, afhankelijk van het thema van de
bijeenkomsten. Er is een samenwerking tot stand gebracht met ecbo, waardoor er een duurzame
verbinding is met het mbo.
De breedte van het onderwerp van 21ste eeuwse vaardigheden is de kracht en tegelijk een risico
voor het platform als open netwerk. Vrijwel iedereen in het hoger onderwijs heeft hiermee te maken
vanuit een eigen perspectief; het vinden van de gedeelde basis en doelstellingen voor dit
lectorenplatform kostte enige tijd. Bij de activiteiten werden de professionele netwerken vanuit de
lectoraten en onderzoekers actief betrokken. De aanvraag werd door twee Topsectoren
onderschreven en ondertekend: CLICKNL vanuit de Creatieve Industrie en Urban Energy.
Thematisch programmeren en valideren
Deze eindrapportage volgt in grote lijnen de vier doelstellingen en voorgenomen activiteiten uit de
aanvraag. We blikken kort terug op de uitgevoerde activiteiten en lichten de belangrijkste
opbrengsten en inzichten hieruit. De aanscherping die gemaakt is in alle activiteiten en
doelstellingen is dat het platform zich consequent primair richt op 21st century skills voor
(toekomstige) professionals.
D O E N
De werkplaatsen waren stevig bezet door het kernteam, en iedereen die “hierin stapt”, doet mee.
Het ontwerpprincipe van de werkplaats werd regelmatig kritisch bevraagd. Onderzoekers en
andere deelnemers gaven tegelijkertijd aan dat het ‘nieuw’ is, hen uit de comfortzone haalt, en het
daadwerkelijk nieuwe vormen van samenwerken en nieuwe verbindingen in de praktijk heeft
gebracht.
D E N K E N & D E F I N I Ë R E N
Op studio21cs.nl is een aanzet van een database van relevante publicaties en beleidsdocumenten
te vinden. Hierin is ook ruimte voor verslagen van KIEM-21st century skills projecten, hoewel dit
geen aparte regeling meer is. In de aanvraag en tijdens de werksessies is uitvoerig gesproken over
de definitie van 21st century skills in de context van het praktijkgericht onderzoek en hbo
professionals. Dit is meegenomen in de onderzoeksagenda.
B O U W E N & B E S T E N D I G E N
Voor de Startimpuls NWA Veerkrachtige en Zinvolle Samenlevingen diende Studio21CS een
Expression of Interest in en Xander Lub nam namens het platform deel aan de werkconferentie op 9
mei 2017. Helaas werd Studio 21CS niet uitgenodigd om een bouwsteen verder uit te werken of
onderdeel uit te maken van een (deel)consortium. Via lector en hoogleraar Joke Voogt lag er een goede verbinding met het Skills Platform (OCW) met wie we onze onderzoeksagenda ook gedeeld
hebben.
D E L E N
Studio 21CS had relatief snel een eigen website, met een frisse herkenbare huisstijl en een
videotrailer. Op deze site is een start gemaakt met een overzicht van relevante publicaties en
beleidsdocumenten. Het is tevens de plek waar de aankondigingen en verslagen van de
verschillende werkplaatsen te vinden zijn.1
Sinds maart 2018 werkt Studio 21CS samen met ecbo in het uitbrengen van een nieuwsbrief 21st
century skills voor (toekomstige) professionals - vanuit hbo en mbo2. Met 680 abonnees heeft deze
nieuwsbrief een redelijk groot bereik en de reacties uit het hbo waren positief.
Het onderhouden en actualiseren van de digitale platforms is een belangrijk punt van aandacht
voor het vervolg van het platform. Deze zullen wellicht ook een iets andere focus en insteek krijgen
door weg die het platform in de hierop volgende periode zal inslaan.
Organiserend vermogen
HKU had zowel de rol van projectleider (Marinka Copier) als coördinator in deze eerste
platformperiode. De onderlinge samenwerking tussen de zeven kernlectoren was ook onderwerp
van onderzoek: hoe werk je samen vanuit 21st century skills? De lectoren uit het kernteam namen
om beurten het voortouw in de werkplaatsen. In 2018 schreef één van de kernlectoren een reflectie
op de samenwerking in de werkplaatsen en een voorstel voor een evaluatieaanpak.3 Tijdens een
kernteam bijeenkomst om de planning en voortgang van het platform te bespreken ontvingen we
twee onderzoekers/evaluatoren uit naam van SIA in verband met de evaluatie KIEM-21st century
skills. In mei 2018 was Studio 21CS vertegenwoordigd tijdens de intervisie bijeenkomst voor SIA
platforms als vraag inbrenger.
Er kwam in 2018 een structurele samenwerking met ecbo tot stand door de gezamenlijke
nieuwsbrief. Zo ontstond er een duurzame verbinding met het mbo.
Lessons learnt
Een brede groep lectoren bijeenbrengen rondom een breed overkoepelend thema als 21e eeuwse
vaardigheden vraagt om een stevige basis. Deze was er bij aanvang nog niet, waardoor de eerste
aanvraag en het eerste jaar nog vooral oriënterend en ontwikkelend waren. Het thema was op
initiatief van SIA geïntroduceerd als platformthema, alle lectoren haakten vanuit een eigen
perspectief en behoefte aan. Nu deze basis er ligt – vanuit interdisciplinaire werksessies en
vastgelegd in de gezamenlijke onderzoeksagenda – is er behoefte om meer focus aan te brengen,
door ons te richten op één specifiek thema uit de agenda. Voor deelnemende lectoren en onderzoekers is het van belang dat het platform goed aansluit bij
hun bestaande onderzoekspraktijk en -omgeving. Als het als een extra taak wordt ervaren, is het
moeilijk om er de benodigde tijd en energie in te steken.
Blik op de toekomst
Platform Studio21CS heeft een constructieve eerste periode afgesloten waarin onder andere de
onderzoeksagenda “21st Century Skills voor Professionals” werd opgeleverd. In de tweede
periode bouwt het platform hierop voort en legt daarbij de focus op het thema professionals en
ontwerpdenken. Dit thema is het eerste uit de onderzoeksagenda en sluit direct aan op belangrijke
beleidsagenda’s zoals het missiegedreven innovatiebeleid (KIA6), de Kennis en Innovatieagenda van
CLICKNL en de expertise van HKU als leidende hogeschool van het platform.
In de tweede periode bestaat het platform uit meerdere netwerkgroepen uit verschillende
contexten met de thema’s Goed Werk, Complexiteit, Leven Lang Ontwikkelen en Kennisbenutting.
Binnen het platform verbinden deze netwerken zich rondom het overkoepelende thema
professionals en ontwerpdenken en passen ze deze manier van werken toe in hun
onderzoeksactiviteiten. Het platform wordt verbonden door een kerngroep die de netwerken
ondersteunt in het implementeren van ontwerpdenken in deze activiteiten. Daarnaast deelt de
kerngroep de opgedane inzichten rondom ontwerpdenken met de aangesloten netwerken en het
bredere werkveld.
De activiteiten die in de netwerken georganiseerd worden zijn open voor geïnteresseerden die niet
direct aangesloten zijn bij het platform. Bovendien houden we ruimte open voor het aansluiten van
een extra netwerk van onderzoekers in de loop van de tweede periode van het platform. Door deze
opzet ontstaat er vanuit dit platform een natuurlijke verbinding met de eigen onderzoekspraktijk van
de individuele kernteamleden - en is de samenwerking gelijk onderdeel van de
onderzoeksomgeving. Zo verwachten we dat de activiteiten een duurzaam onderdeel kunnen
worden van de aangesloten netwerken.

In de 21ste eeuw hebben we te maken met complexe maatschappelijke en organisatorische vraagstukken. Deze zijn te beschouwen als ‘wicked problems’, waarbij de aard van het probleem complex, moeilijk te definiëren en constant veranderend is. Bijvoorbeeld op het gebied van (1) inclusieve en innovatieve samenleving, (2) duurzame energie en circulaire economie, (3) langer gezonder leven. Om deze ‘wicked problems’ c.q. ‘societal challenges’ multidisciplinair aan te kunnen pakken, hebben professionals kennis en vaardigheden nodig die aanvullend zijn op de algemene en vaktechnische kennis en vaardigheden die traditioneel binnen de eigen disciplines verworven worden. Wij vatten die extra kennis en vaardigheden samen met de term 21st century skills.
Het platform wil professionals in de driehoek van opleidingen, onderzoek (zowel binnen als buiten het HBO) en praktijk uitdagen om met elkaar, in wisselende combinaties, concrete 21st century skills werkprocessen aan te gaan. Hoe komen we tot nieuwe ideeën, productieve verbindingen en manieren van werken met relevantie voor de ‘wicked problems?
Hoe leren (aankomende) professionals door ontwikkeling en inzet van 21st century skills om relevante professionele contexten en processen te ontwerpen waarin ‘wicked problems’ opgelost kunnen worden en daarbinnen effectief te functioneren?

Het platform richt zich op het ontwikkelen van optimale leer- en experimenteerprocessen waarin professionals in multidisciplinaire omgevingen bij kunnen dragen aan het oplossen van ‘wicked problems’. Het platform legt de focus op het identificeren van stimulansen en obstakels in deze ontwerpprocessen door samenwerking, met als doel om tot succesvolle gezamenlijke goed onderbouwde onderzoeksprojecten en subsidieaanvragen te komen.