Het hoger economisch onderwijs is de grootste sector in het hbo met 176.000 studenten. De sectorraad HEO streeft naar een ecologisch en sociaal volhoudbare economie, maar constateert dat traditioneel economisch denken nog sterk aanwezig is. Het Lectorenplatform Vernieuwing Economieonderwijs pleit voor onderwijsvernieuwing, genaamd Plek der Moeite, waarbij complexiteit en dilemma's centraal staan. Dit platform onderzoekt hoe onderwijs kan worden vernieuwd om duurzame en inclusieve economische modellen te ontwikkelen. Het onderzoek richt zich op drie niveaus: inhoudelijke vernieuwing, onderwijskundige en didactische aspecten, en veranderkundige onderzoek naar onderwijsinnovatie. Het doel is om mensen en systemen mee te krijgen in deze vernieuwing. De inspanningen hebben geleid tot het boekje "Hulp bij Moeite", dat inspiratie en praktische tips biedt voor het businessonderwijs.
MULTIFILE
De groep Nederlanders die moeite heeft om maandelijks rond te komen, zal in de nabije toekomst, gezien de verwachte afname van de koopkracht en de lastenverzwaring, enkel en alleen maar toenemen. Meer en meer mensen hebben, nadat hun salaris op is, nog een deel van de maand over. Ook zal op de wat langere termijn deze problematiek exponentieel groter worden, door met name de laconieke houding van jongeren ten aanzien van financiële zaken. Dit stelt andere eisen aan het economie onderwijs.
DOCUMENT
Studenten en bedrijfsleven roepen het hoger onderwijs op duurzaamheid prominent in het curriculum op te nemen. Dit artikel is een verkenning van de raakvlakken tussen economie en duurzaamheid met als doel thema’s te benoemen die in het curriculum van de opleidingen bedrijfseconomie en accountancy aan bod zouden kunnen komen. Er wordt eerst stilgestaan bij een beschrijving van de op ons afkomende problemen zoals klimaatverandering, grondstoffenschaarste en verlies aan biodiversiteit. Vervolgens wordt geschetst voor welke uitdagingen het bedrijfsleven staat en worden ontwikkelingen geschetst op macro-, meso- en microniveau. Afsluitend volgen suggesties voor op te nemen thema’s in het curriculum van de bedrijfseconomische en accountancy opleiding, zoals bijvoorbeeld een verdieping in de bestudering van verdelingsmechanismen (markt versus overheid), verbreding van het kostenbegrip, strategisch risicomanagement dat rekening houdt met duurzaamheid, duurzaamheidsverslaggeving en ketenmanagement. Het tot stand brengen van een duurzame economie vraagt daarnaast om buiten bestaande denkkaders te treden.
DOCUMENT
Met zo’n 176.000 ingeschreven hbo-studenten, bijna 38 procent van het totaal, is het hoger economisch onderwijs de grootste sector in het hbo. De aannames, theorieën, modellen en tools die deze toekomstige professionals meekrijgen zijn bepalend voor hoe de economie en het bedrijfsleven de komende jaren zullen worden vormgegeven. De sectorraad HEO van de Vereniging Hogescholen zet vol in op onderwijs dat bijdraagt aan een ecologisch en sociaal volhoudbare economie maar constateert ook dat het ‘oude’ economische denken stevig is verankerd in het formele én het verborgen curriculum. Uit onderzoek blijkt dat de daadwerkelijke transitie naar onderwijs voor een volhoudbare economie moeizaam verloopt. Aan verschillende hogescholen wordt onderzocht hoe de gevraagde innovatie van het economie- en businessonderwijs gestalte moet worden gegeven. Lectoraten doen er onderzoek op drie niveaus: (1) inhoudelijke vernieuwing, gericht op het (door)ontwikkelen van duurzame en inclusieve economische modellen en tools, (2) onderzoek naar de onderwijskundige en didactische aspecten van de vernieuwing van het economisch onderwijs en (3) veranderkundige onderzoek naar onderwijsinnovatie in het economisch domein: hoe krijgen we mensen en systemen daadwerkelijk mee? De betrokken lectoren weten elkaar nu al goed te vinden maar een stevige onderzoekstructuur ontbreekt. Er is een groot verlangen naar een platform van waaruit continuïteit en samenhang in het onderzoek kunnen worden aangebracht. Het beoogde platform sluit aan op meerdere thema’s (o.a. Energietransitie & Duurzaamheid en Landbouw Water Voedsel) en onderscheidt zich bijvoorbeeld van het bestaande lectorenplatform Circulaire Economie door haar nadrukkelijke focus op onderzoek naar de praktijk van onderwijsinnovatie in het economisch domein.
"Om een betere wereld te creëren, is het essentieel én mogelijk om de krachten van verschillende individuen en organisaties te bundelen en niemand achter te laten" (SDG Nederland, z.d.). De Sustainable Development Goals (SDG's) geven richting hoe de mondiale uitdagingen van deze tijd op te pakken. Diepgaande transformaties van systemen zijn voorwaarde voor de realisatie van de SDG’s en dat vereist actie van iedereen op alle niveaus. Ook het economische systeem zal ingrijpend moeten veranderen. Wat de SDG's niet beschrijven is de manier waarop en de rollen waarin mensen en kleine organisaties daaraan kunnen bijdragen. Organisaties zoals MVO Nederland en het World Economic Forum benadrukken dat nieuwe rollen, handelingsperspectieven en competenties nodig zijn voor een nieuwe economie. Dat kan bedragen aan een gevoel van eigenaarschap en onafhankelijke actiemogelijkheden (de agency van mensen) om systeemveranderingen mogelijk te maken. Ook als individu zoeken mensen naar manieren om bij te dragen zoals te zien is in trends als hergebruik, consuminderen of sustainable consumption. In dit postdoconderzoek wordt de vraag onderzocht welke rollen mensen kunnen innemen om bij te dragen aan een economische transitie. Door een co-creatief en iteratief proces van design-research worden deze rollen op reflectieve manier naar boven gebracht. Het onderzoek kijkt naar zowel huidige rollen in vernieuwende ondernemende praktijken als naar de verbeelding van mogelijke toekomstige rollen. De rollen en handelingsperspectieven bouwen voort op een theoretisch framework dat wordt uitgewerkt in een toolkit en training. De toolkit helpt studenten vanuit diverse vakgebieden en professionals in ambitieuze bedrijven en instellingen in het vinden van rollen die bij hen passen om bij te dragen aan alternatieve economische toekomsten. Het onderzoek wordt uitgevoerd door Ine Mols, docent van de opleiding International Business, academie Ondernemerschap en Innovatie (AOMI) en onderzoeker verbonden aan het lectoraat Improving Business, onderdeel van het Expertisecentrum Sustainable Business (ESB).
