Meisjes en vrouwen vormen een onbenut potentieel voor ict-opleidingen en -functies. De instroompercentages van vrouwelijke studenten verschillen per type ict-opleiding, maar is gemiddeld laag. Ook in vergelijking met andere (Europese) landen blijft Nederland achter wat betreft de participatie van vrouwen in ict. De relatieve afwezigheid van meisje en vrouwen in ict in Nederland was altijd al opvallend, maar vormt in deze tijd een steeds urgenter economisch probleem. De prognoses laten zien dat er binnen enkele jaren weer een groot tekort aan ict'ers is. Dat tekort vormt een bedreiging voor de Nederlandse ambitie om een sterke kenniseconomie te worden en om te behoren tot de Europese voorhoede op het terrein van onderwijs, onderzoek en innovatie. Nu de overheid, werkgevers en het onderwijs de handen ineen slaan om wezenlijke veranderingen in het onderwijs en op de arbeidsmarkt door te voeren om het negatieve imago van ict te doorbreken, is het zaak dat het genderperspectief hierbij vanaf het begin wordt meegenomen. Immers, alleen wanneer de vernieuwingen ook oog hebben voor en rekening houden met relevante verschillen tussen meisjes en jongens, zullen er meer meisjes gaan instromen in ict-opleidingen. Zo niet, dan richt het beleid zich als vanzelf op de grootste gemene deler, en in de ict-opleidingen en -functies zijn dat jongens en mannen. Voor meisjes en vrouwen is dat beleid dan niet of veel minder effectief. In de afgelopen jaren is veel kennis met betrekking tot 'meisjes/vrouwen en ict' ontwikkeld. Er waren pilots en projecten in Nederland, maar ook experimenten in het buitenland. In dit startdocument passeren veel van deze inzichten de revue.
Is ict niet uitdagend genoeg voor meisjes? Moeten de ict-opleidingen minder technisch worden om meisjes te trekken? Hebben vrouwelijke eigenschappen meerwaarde voor de ict-sector? Stel, u bent een meisje van 17; zou u kiezen voor ict? Deze en andere confronterende, tot nadenken stemmende of juist tot borrelpraat leidende vragen kwamen aan bod tijdens de HBO-I docentendag. Het onderwerp 'meisjes en ict'leeft, en dat is voor een groot deel te danken aan het project Ict-STER waar het HBO-I in participeert.
De invoering van de bachelor-masterstructuur was aanleiding voor de HBO-I stichting, het samenwerkingsverband van hbo ict-opleidingen in Nederland, om de oude opleidings- en beroepsprofielen (2000) aan te passen aan de nieuwe ontwikkelingen in het Europese hoger onderwijs. In nauwe samenwerking met het bedrijfsleven heeft de HBO-I stichting vijftien bouwstenen voor competenties geformuleerd. Deze vormen de basis van de competenties die een pas afgestudeerde Bachelor of ICT, ook in internationaal perspectief, dient te bezitten. Competenties krijgen betekenis in een context. Daarom staat in het profiel een aantal karakteristieke in rekle beroepssituaties beschreven waar een pas afgestudeerde Bachelor of ICT daadwerkelijk in de praktijk mee te maken kan krijgen. De context waarin een Bachelor of ICT fungeert, bepaalt het individuele competentieprofiel. De context bepaalt tevens het niveau waarop de afgestudeerde Bachelor of ICT over de specifieke beroepscompetenties dient te beschikken. Het ict-domein is zeer breed. De nieuwe profielbeschrijving biedt ruimte aan hogescholen om specifieke invulling te geven aan hun onderwijsprogramma s die studenten opleiden tot Bachelor of ICT. Bij het (her)ontwerpen van deze onderwijsprogramma s kunnen de bouwstenen voor competenties uitstekend dienst doen. Het is aan de instelling om een specifieke invulling te geven aan een opleidingsprogramma dat de beschreven bouwstenen voor competenties omvat. Het profiel is ook een referentiekader voor de arbeidsmarkt om zicht te krijgen op wat iemand met die graad in huis heeft. En het is tevens een referentiekader voor aankomende studenten, schooldecanen en beroeps- en studiekeuzeadviseurs om gevoel te krijgen voor het werkveld van ict ers en voor de onderwijswegen daar naartoe. Binnen het nieuwe profiel van de Bachelor of ICT blijven bestaande ict-opleidingen als beroepsprofielen herkenbaar. Ook andere opleidingen leiden op tot Bachelor of ICT. Naast de bekende profielen kunnen in de toekomst andere opleidingsvarianten ontstaan. Voor al deze varianten, bestaand of toekomstig, vervullen de bouwstenen voor competenties de rol van een generieke profielbeschrijving. De opzet van het competentieprofiel is zodanig dat er uitdrukkelijk ruimte is voor opleidingen in individuele studenten om een breder opleidingsprofiel te kiezen. Daarmee is de nieuwe profielbeschrijving voorbereid op het ontstaan van een zogenaamde brede bachelor of ICT.
Hogeschool Utrecht wil professionals opleiden die kunnen bijdragen aan duurzame ontwikkeling, zoals beschreven in de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties (SDGs). Bij de ICT-opleidingen staat dit nog in de kinderschoenen, dit onderzoek wil daarom handvatten aanreiken om vorm te geven aan duurzaamheid binnen de ICT-opleidingen.
Hogeschool Utrecht wil professionals opleiden die kunnen bijdragen aan duurzame ontwikkeling, zoals beschreven in de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties (SDGs). Bij de ICT-opleidingen staat dit nog in de kinderschoenen, dit onderzoek wil daarom handvatten aanreiken om vorm te geven aan duurzaamheid binnen de ICT-opleidingen.Doel Duurzaamheid is nog weinig zichtbaar in de ICT-opleidingen. Docenten hebben beperkt zicht op het belang van de SDGs voor de professionele ICT-praktijk, en hebben weinig ervaring met de onderwijsaanpakken die nodig zijn om duurzaamheidsthema’s op een effectieve manier in de opleiding te integreren. Dit project beoogt om beide problemen aan te pakken door binnen het docententeam samen te werken aan de ontwikkeling van een good practice op dit gebied. Resultaten Het project levert een good practice van duurzaam ICT-onderwijs. Daarnaast worden er ook inzichten verkregen in het effect op studenten, docenten en opdrachtgevers. Daarbij wordt een set aan tools gerelateerd aan de beroepstaken en SDG’s opgeleverd, waarmee de integratie voor andere vakken makkelijker wordt. Hierbij wordt gebruik gemaakt van tools uit o.a. value-driven design. Met dit resultaat heeft de opleiding concrete handvatten hoe de SDG’s verder te integreren en zo betere professionals op te leiden. Looptijd 01 mei 2020 - 01 december 2022 Aanpak Dit project kent een iteratieve aanpak waarbij in overleg met stakeholders per afstudeerrichting beroepstaken worden geselecteerd en tools worden gekozen/gezocht. Daarvoor worden instructies en beoordelingscriteria met verhelderende voorbeelden ontwikkeld. Hierbij worden verschillende werkpakketten opgeleverd.
ICT'ers hebben in hun werk 'soft skills' nodig, zoals sociale vaardigheden. Hoewel er in ICT-opleidingen ruim aandacht is voor dit soort vaardigheden, staan studenten vaak afwijzend tegenover cursussen over soft skills. Waardoor komt dit? Doel Studenten van ICT-opleidingen in het hbo beoordelen de vakken die gericht zijn op soft skills (zachte vaardigheden) lager dan andere vakken. We willen weten waardoor dit komt. Waarom zijn deze studenten minder gemotiveerd om sociale, emotionele en persoonlijke vaardigheden te leren? In dit onderzoek ontwikkelen we een leerlijn soft skills die wel aanslaat bij ICT'ers. Deze leerlijn bestaat uit werkvormen voor studenten en aanwijzingen voor docenten. Resultaten Dit onderzoek loopt. We hebben onze eerste resultaten gepresenteerd in het artikel 'Motivation and Attitude of Computer Engineering Students toward Soft Skills'. Daarnaast gebruikt Mariecke Schipper de inzichten uit dit onderzoek in haar functie als verantwoordelijke voor de leerlijn Professional Skills bij HBO-ICT. Na afronding van het onderzoek vind je hier een volledig overzicht van de resultaten. Looptijd 01 september 2017 - 31 december 2020 Aanpak We zijn begonnen met verkennend kwalitatief onderzoek. De resultaten daarvan zijn opgenomen in ons eerste artikel. Nu doen we verdiepend kwalitatief onderzoek in de vorm van interviews. Op basis van die resultaten gaan we de leerlijn verder vormgeven in een ontwerponderzoek.