In deze notitie hebben we een poging gedaan om uit de verscheidenheid aan definities en betekenissen van het begrip ‘integraal werken’ die we in onderzoeken en in andere publicaties tegen komen, tot een conceptuele analyse en ordening te komen. De analytische ordening in vier vensters is bedoeld om de consequenties ervan in de praktijk voor professionals, in relatie tot hun primaire doelgroep (burgers in alle soorten en maten, de samenleving), binnen hun organisatorische kaders en in relatie tot beleid en bestuur te kunnen onderzoeken en te kunnen duiden. We sluiten deze notitie af met een samenvatting van de bovengenoemde vier vensters en een korte beschouwing.
Op een waardige manier deelnemen aan en deel zijn van het maatschappelijk leven is niet altijd even makkelijk als je een beperking hebt. Het onderzoek van Jeroen Knevel is erop gericht bij te dragen aan de levenskwaliteit van mensen die belemmeringen ervaren. Zijn onderzoek doet hij samen met de praktijk en laat hij in allerlei creatieve en speelse vormen terugkomen in het onderwijs. Doel Het onderzoek beoogt een bijdrage te leveren aan kennis over theorie en praktijk van sociale inclusie bij mensen met een verstandelijke beperking. We willen we de kennis vergroten die sociaal werkers in de VG-sector nodig hebben om de inclusie van personen met een verstandelijke beperking te bevorderen. Resultaten Proefschrift op basis van artikelen. Verder artikelen, hoofdstukken, lezingen, workshops en cursussen. Bijvoorbeeld: Knevel, J. & Wilken J.P. (2019). Sociale inclusie. In J.P. Wilken & D. den Hollander (Eds.), Handboek Steunend Relationeel Handelen. Amsterdam: Uitgeverij SWP. Knevel, J. (2019). Inclusiegericht sociaal werk. Workshop op Landelijk congres Zoek ‘t uit! Praktijk en wetenschap dichter bij elkaar. Utrecht. 31 januari 2019. Knevel, J. (2019). Over inclusie. Presentatie Amersfoort’ bij Samenwerkend Netwerk (Indebuurt033). 4 april 2019. Knevel, J. (2019). Over inclusie. Lezing MEE Rotterdam, 27 juni 2019. Knevel, J. (2018). Module 2: Inclusief project. Minor Gehandicaptenzorg: inclusiegericht samenwerken met jeugd en volwassenen met een verstandelijke beperking. Utrecht: 3 september 2018 - 31 januari 2019. Inclusiegericht werken en inclusief samenwerken staat centraal in deze module. Knevel, J. (sinds 2017). Sociaal werk en mensenrechten. College 2e jaars opleiding Sociaal Werk, wekplaats Sociale Rechtvaardigheid. Utrecht. Knevel, J. (sinds 2017). (On)rechtvaardigheid en (on)gelijkwaardigheid. Colleges 2e jaars voltijd- en deeltijdopleiding Sociaal Werk, wekplaats Sociale Rechtvaardigheid. Utrecht. Podcast Lessen uit #HUonderzoek Looptijd 01 maart 2018 - 01 maart 2022 Aanpak Enkele vragen die centraal staan in dit onderzoek: Hoe kan sociaal werk in de verstandelijk gehandicaptenzorg begrepen worden vanuit het perspectief van inclusie en mensenrechten? En enkele kleinere vragen zoals: Inclusiegericht werken: hoe doe je dat in de praktijk? Wat doe je dan? Wat doe je dan niet? En waarom dan wel of niet? Wat voor effect(en) heeft inclusiegericht werken voor: Mensen met een verstandelijke beperking? Professionals die werken vanuit de VGZ (begeleiders, coaches, participatiecoaches) En waaraan merk je dat er effect is? Verschillende vormen van dataverzameling worden ingezet. Literatuurstudie; Vier ontwikkelwerkplaatsen in Amsterdam Noord, Amersfoort Vathorst, Wageningen en Utrecht; Interviews; Inclusief karakter; Afstudeerkring. Dit houdt in: Er wordt samen gewerkt aan een sociaal vraagstuk. In dit geval ‘inclusie’ in relatie tot mensen met een verstandelijke beperking. Er is sprake van een netwerkstructuur van praktijkorganisaties, lectoraten, docent-onderzoekers die zich verbinden aan het vraagstuk. Er is sprake van een langlopende kennisagenda. Er is sprake van jaarlijkse opdrachten voor studenten die daar op kunnen ‘solliciteren’. Studenten kunnen mailen met jeroen.knevel@hu.nl. Er kan sprake zijn van taakgroepen van studenten die opdrachten uitwerken; elke student voert een deelaspect van de opdracht (individuele toetsing) uit. De ontwikkelwerkplaats is een plek waar data worden verzameld en waar nieuwe werkwijzen worden ontwikkeld. Allerlei activiteiten ondersteunen dat proces. Er worden gesprekken gevoerd. En discussies. Bijvoorbeeld over de persoonlijke betekenis van inclusie. Er worden ervaringen gedeeld en verzameld, en uiteindelijk geclusterd. Er worden pitches gegeven. Er worden doelen geformuleerd door deelnemers van de ontwikkelwerkplaats. Er worden factoren benoemd die werken en die niet werken in het inclusiegericht werken. Er wordt een analyse gemaakt van alle verzamelde ervaringen.
Inclusie van mensen met een verstandelijke beperking in de wijk Vathorst (Amersfoort) is in de praktijk niet vanzelfsprekend. Hoe kunnen professionals samen met bewoners en andere partijen in de wijk dit realiseren?Doel We willen mensen met een verstandelijke beperking in de wijk Vathorst (Amersfoort) ondersteunen om mee te doen aan activiteiten in de wijk of de stad. Het doel daarbij is om (langdurige) zorg, welzijn en maatschappelijke ondersteuning beter op elkaar aan te laten sluiten. Om te zorgen dat deze mensen er bij gaan horen in de wijk, willen we werkwijzen ontwikkelen om hen te stimuleren aan activiteiten mee te doen. Ook willen we een lokaal samenwerkingsverband versterken tussen: medewerkers van Amerpoort, Humanitas DMH en Abrona; de genoemde zorgorganisaties en de wijk, zoals Indebuurt033 en Wijk en Participatie; de zorgorganisaties en andere zorg- en welzijnsorganisaties die actief zijn in de wijk. We willen op alle niveaus het netwerk verbeteren en de mogelijkheden die er zijn beter benutten. Resultaten Beoogde resultaten: Volwaardige participatie in en van de wijk, en daarmee tevens vergroting sociale netwerken bewoners (middelen o.a.: meer vrijwilligers in contact met bewoners, meer contacten met organisaties in de buurt); dit leidt tot grotere satisfactie en Kwaliteit van Leven. Professionalisering. Medewerkers zijn gericht op participatie en inclusie en zijn daarmee ‘sociale ondernemers’ Medewerkers benutten elkaars kennis, faciliteiten en inzet. Er is een innovatieve samenwerkingsconstructie welke aansluit op het toekomstbeeld van de participatiesamenleving. De eerste fase van deze OWP is afgesloten met een publicatie met daarin de belangrijkste bevindingen op de bovenstaande doelstellingen. Tevens zijn in deze publicatie 'Vathorst inclusief. Samen werken aan inclusie' de opbrengsten van het studentonderzoek opgenomen. De OWP Vathorst inclusief is nu onderdeel geworden van het promotietraject van Jeroen Knevel waar inclusiegerichte praktijken centraal staan. Looptijd 01 februari 2017 - 01 november 2020 Aanpak Het betreft hier een actie-onderzoek waar onderzoekers samen met professionals nieuwe werkwijzen ontwikkelingen; de zogenaamde Ontwikkelwerkplaats (OWP). Dit is een model waarbij een groep enthousiaste mensen met elkaar aan de slag gaat om de doelstellingen te realiseren. Het is een proces van leren, ontwikkelen en uitproberen waarbij we plannen maken en activiteiten ondernemen om verbindingen tot stand te brengen. Idealiter bestaat een OWP uit (vertegenwoordigers van) alle belangrijke doelgroepen, zoals cliënten, familieleden, professionals en buurtgenoten. De groep is tussen de acht en twaalf personen groot en krijgt begeleiding van een 'facilitator' van de hogeschool. Dit is iemand die het proces begeleidt, zorgt voor een goede leeromgeving en voor kennis en inspiratie. De OWP heeft verschillende functies: Creatieve initiatieven ontwikkelen; Een enthousiasmerende aanjaagfunctie naar medewerkers, medecliënten en medeburgers; Mogelijkheden voor betrokkenheid en oplossingen voor belemmeringen onderzoeken. Hierbij gaan we ervan uit dat energie die partijen in dit project steken, van beide kanten komt. In de OWP van dit onderzoek zijn medewerkers van Abrona, Amerpoort en Humanitas DMH vertegenwoordigd. Daarnaast is door studenten onderzoek uitgevoerd ten behoeve van het ontwikkelproces van de OWP. De eerste fase van deze OWP is afgesloten met een publicatie met daarin de belangrijkste bevindingen tot noch toe. De OWP Vathorst inclusief is nu onderdeel geworden van het promotietraject van Jeroen Knevel waar inclusiegerichte praktijken centraal staan.
