Empowerment is een centraal begrip in het hedendaagse pedagogisch denken en handelen. In dit artikel wordt empowerment besproken in het licht van de positieve psychologie: een stroming in de psychologie die bestudeerd hoe het welbevinden en optimaal functioneren van mensen kan worden bevorderd.

In de positieve psychologie heeft recent een paradigmaverschuiving plaatsgevonden. De interactie tussen individu en omgeving wordt niet langer begrepen in termen van causaliteit maar vanuit het narratief van complexiteit. In dit narratief wordt de interactie tussen individu en omgeving opgevat als een complex dynamisch systeem waarin er zelden sprake is van
directe oorzaak-gevolg relaties (lineaire causaliteit). Bij het ontstaan van empowerment spelen zowel multi-causaliteit, multi-finaliteit als circulaire causaliteit een rol. Empowerment wordt in dit artikel dan ook niet beschouwd als een inherent psychisch kenmerk van een individu, maar als iets dat zich vormt op basis van iemands dagelijkse ervaringen in interactie met zijn sociale
omgeving.

In dit artikel onderzoeken we wat het denken vanuit het perspectief van complex dynamische systemen betekent voor de pedagogische visie op empowerment en welke gevolgen dit heeft voor interventies in de pedagogische praktijk.

TREFWOORDEN
Empowerment, Complexiteit, Complex Dynamische Systemen, Positieve Psychologie, Sociale interventies, Zelfregie, Eigen Kracht, Agency

ABSTRACT- ENGLISH
In the Netherlands, empowerment plays a major role in the daily work of pedagogues and in social policies. Empowerment is closely related to the assumptions of positive psychology. This is a scientific approach that focuses on strengths instead of weaknesses, building the good in life instead of repairing the bad. Empowerment also is about taking control of one’s life and by doing
so enhancing wellbeing. Therefore empowerment fits the concept of positive psychology.

Recently there has been a paradigm shift in positive psychology where research is going beyond the individual person as the primary focus of enquiry and is looking more deeply at the groups and systems in which people are embedded: less in terms of causality and more as a narrative of complexity. In this narrative, the interaction between individuals and the environment is seen as a complex dynamic system.

In this article we discuss empowerment and agency in the light of complexity and the implications for the daily work of pedagogues.