© 2024 SURF
Energiecoöperaties spelen in Nederland een steeds grotere rol in de productie van duurzame energie. Veel lokale energiecoöperaties hebben plannen klaarliggen voor duurzame energieprojecten, zoals nieuwe zonneparken en windmolens. Helaas is daar nauwelijks tot geen ruimte meer voor in het elektriciteitsnet. Lokale energiecoöperaties willen graag bijdragen aan een oplossing van deze problemen, maar zij lopen daarbij onder andere aan tegen allerlei beperkingen door wet- en regelgeving. Ook zijn er nog geen beproefde businessmodellen voor nieuwe intreders in deze markt.
In dit project hebben wij onderzoek gedaan naar innovatieve energiediensten op lokaal en regionaal niveau. Daarmee kunnen energiecoöperaties bijdragen aan oplossen van deze problemen. Bovendien bevorderen zij daarmee de haalbaarheid van hun geplande projecten. Het onderzoeksproject is uitgevoerd met een sterk netwerk van lokale energiecoöperaties, koepelorganisaties, MKB-bedrijven, en kennisinstellingen.
• In het project zijn negen informatieve bijeenkomsten gehouden over thema’s zoals de werking van het elektriciteitsnet, systeemintegratie, netbalans, netcongestie en het recente codebesluit.
• Daarnaast zijn er elf praktische workshops uitgevoerd, bijvoorbeeld om te ‘rekenen met batterijen’.
• In samenwerking met lokale coöperaties zijn drie concrete cases onderzocht. Een zonnepark in Usquert, een wijk in Assen, en een dorp in Groningen waren onderwerp van deze casestudies.
• Een landelijke expertgroep heeft zich beziggehouden met coöperatieve duurzame energiediensten op regionaal en landelijk niveau. Welke ervaringen zijn er met nieuwe diensten en wat kunnen we daarvan leren? Diverse afstudeerders zijn aan de slag geweest met opdrachten op dit gebied.
• In het werkpakket Blockchain is gewerkt aan twee onderwerpen. Ten eerste is gekeken naar het ‘tokenizen’ van een zonneveld, waarbij individuele panelen van een sensor worden voorzien. Ten tweede is onderzocht wat de relaties zijn tussen de AVG, privacy en blockchain.
• In het juridisch werkpakket zijn verschillende begrippen verkend en verhelderd, zoals energie delen, ‘community benefits’. De Europese regelgeving in de Clean Energy Package stond hierbij centraal.
Dit projectvoorstel is gericht op het samen met lokale coöperaties ontwikkelen van innovatieve energiediensten, onder meer om problemen als netcongestie het hoofd te bieden. Deze energiediensten bieden lokale coöperaties kansen om economisch renderende taken op te pakken. Bovendien worden de mogelijkheden voor regionale energiediensten onderzocht. Met regionale samenwerking kunnen lokale coöperaties worden ondersteund, kennis van netbeheer verworven worden en gezamenlijk zijn lokale coöperaties een effectieve gesprekspartner voor netbeheerders.
Het project kent een vijftal werkpakketten, die ieder een specifiek onderwerp bestrijken. In werkpakket 1 wordt samen met lokale energiecoöperaties gewerkt aan het verkennen van de behoeften aan en mogelijkheden van lokale energiediensten. Hoe kunnen coöperaties zinvol gebruik maken van de (vernieuwde en oude) Experimentenregeling? In werkpakket 2 wordt onderzocht welke mogelijkheden er zijn om op regionaal niveau coöperatieve energiediensten te leveren, zoals flexibiliteitsdiensten, energieopslag en vraagzijdesturing. In werkpakket 3 wordt in kaart gebracht welke mogelijkheden blockchain-achtige oplossingen bieden voor onderlinge levering van energie door prosumers en lokale energiecoöperaties.
Werkpakket 4 onderzoekt de juridische aspecten van onder meer het EU-Clean Energy Package en de Experimentenregeling in relatie met lokale duurzame energie. Op basis daarvan wordt een ‘juridische routekaart’ ontwikkeld die coöperaties zal helpen om de juridische routes van louter opwek naar een actievere rol in het energiesysteem te verkennen. Werkpakket 5 tenslotte is gericht op coördinatie van het project en verspreiding van de resultaten in de vorm van netwerkbijeenkomsten, een nieuwsbrief en artikelen.
Het project sluit nauw aan bij verschillende onderwijsmodules van de Hanzehogeschool, zoals de Innovatiewerkplaats (IWP) Energy Markets van Entrance en de Master Energy For Society.