© 2024 SURF
Gezonde bodems zijn de basis voor onze samenleving. Duurzaam bodembeheer leidt tot een betere bodemvruchtbaarheid voor de landbouw, minder emissies naar de omgeving, een betere waterkwaliteit, grotere waterbuffering, een grotere biodiversiteit en draagt bij aan de klimaatopgave (0,5 megaton extra CO2-vastlegging door slim landgebruik). Steeds meer agrariërs zijn actief bezig met het verbeteren van hun bodembeheer. Dit vergt een perceel-specifieke aanpak. De benodigde kennis hiervoor is echter sterk versnipperd en biedt geen maatwerk op bedrijfsniveau.
Het onderzoek heeft zich gericht op het opstellen van adviezen (handelingsperspectief) met een integrale
benadering van duurzaam bodembeheer, die leidt tot een klimaatbestendig teeltsysteem dat tegemoet
komt aan de ecosysteemdiensten voedselproductie, waterbeheer, biodiversiteit en koolstofvastlegging. Hierbij is sprake geweest van maatwerk per grondsoort, bedrijfstype en perceel, afhankelijk van de locatie-specifieke kansen en knelpunten in relatie tot de bodemgesteldheid. Er zijn diverse tools, metingen en beoordelingsmethoden toegepast en uitgetest, waaronder het bodemkwaliteitsplan (PPS Beter Bodembeheer). De hogescholen hebben hier een regio-specifieke invulling aan gegeven, in aansluiting bij diverse regionale praktijkprojecten en afhankelijk van de vragen die zijn gesteld vanuit de betrokken bedrijven.
De samenwerking tussen onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven heeft geleid tot nieuwe kennis en inzichten in meetmethoden, databeheer, beslissingsondersteunende tools en teeltmaatregelen voor duurzaam bodembeheer, de toepassing hiervan in de praktijk en inbedding in het onderwijs. Dit gezamenlijke traject met en voor agrariërs en erfbetreders heeft geleid tot draaglak en acceptatie van de integrale benadering.
Gezonde bodems zijn een basisvoorwaarde om de samenleving te voorzien in voeding, biomassa (energie),
vezels, voer en ook diensten zoals waterbuffering en -zuivering, koolstofvastlegging en biodiversiteit. Maar
de bodemkwaliteit staat onder druk en daarmee worden deze diensten bedreigd.
Duurzaam bodembeheer leidt tot een betere bodemvruchtbaarheid voor de landbouw en levert de
samenleving duurzamer geteeld voedsel, een betere waterkwaliteit en grotere waterbuffering, een grotere
biodiversiteit en draagt bij aan de klimaatopgave (1,5 megaton extra CO2-reductie door slim landgebruik).
Steeds meer akkerbouwers en melkveehouders zijn actief bezig met het verbeteren van hun bodembeheer.
Kennis over duurzaam bodembeheer is echter versnipperd. Wat deze kennis betekent voor de boeren
verschilt bovendien per grondsoort, regio, bedrijfstype en vaak ook per perceel. De doorstroom en
toepassing van de beschikbare kennis vormt een belangrijk struikelblok bij het duurzamer maken van
teelten.
Het doel van dit project is om de ondernemer bij te staan in het maken van de juiste keuzes, o.a. over
organisch stofbeheer, bemesting, grondbewerking, gewasbescherming, bouwplan en waterhuishouding. Hoe
kan het inzicht voor de ondernemer worden vergroot in de handelingsperspectieven rond gebiedsgericht
optimaal bodembeheer om landbouw klimaatslim te maken? Het landschap staat daarbij centraal. De regio is
het uitgangspunt voor het bodembeheer, de aanwending van lokale grondstofstromen, de optimalisatie van
koolstofvastlegging en andere ecosysteemdiensten. Deze insteek biedt kansen voor het ontwikkelen, testen
en verbeteren van tools en maatregelen rond duurzaam bodembeheer en voor draagvlak en acceptatie
daarvan.
Het onderzoek richt zich op het opstellen van adviezen (handelingsperspectief) met een integrale
benadering van duurzaam bodembeheer, die leiden tot een klimaatbestendig teeltsysteem dat tegemoet
komt aan de ecosysteemdiensten voedselproductie, waterbeheer, biodiversiteit en koolstofvastlegging.
De samenwerking met kennisinstellingen en bedrijfsleven leidt tot nieuwe kennis en inzichten in
beslissingsondersteunende tools en teeltmaatregelen voor duurzaam bodembeheer, toepassing hiervan in
de praktijk en inbedding in het onderwijs.