© 2024 SURF
Veel thuiswonende ouderen ervaren problemen met mondgezondheid en voedingsinname. Er is samenhang tussen beide problemen. Tijdige signalering en aanpak van problemen t.a.v. voeding of mondgezondheid dragen bij aan betere kwaliteit van leven van ouderen en aan betere zorg. Mondhygiënisten en diëtisten zijn zich bewust van de samenhang tussen voeding en mondgezondheid, maar herkennen onvoldoende wanneer doorverwijzing naar de andere disciplinewenselijk is en welke informatie deze discipline dan nodig heeft. In een consortium van praktijken van mondhygiënisten en diëtisten en betreffende beroepsverenigingen wordt daarom onderzocht welke vragen mondhygiënisten en diëtisten kunnen stellen aan patiënten om risico’s en/of problemen op het terrein van voedingsinname/ mondgezondheid te signaleren. Hiertoe worden risicofactoren voor slechte mondgezondheid in relatie tot voeding en vice versa in kaart gebracht (WP1), worden vragenlijsten ontwikkeld die de mondhygiënist en de diëtist kunnen toepassen om risico’s te identificeren (WP2), wordt dezelfde vragenlijst landelijk uitgezet om inzicht te krijgen in de prevalentie van risicofactoren voor voedingsproblemen en mondgezondheid (WP3) en wordt middels focusgroepen/interviews onderzocht hoe volgens professionals en ouderen de zorg rond mondgezondheid en voeding eruit ziet/zou moeten zien (WP4). Het project sluit af met een symposium (WP5). In dit onderzoek werken lectoraten van HAN en HU nauw samen.
In juni 2019 is WP 1 gestart. Dit werkpakket is verdeeld in literatuuronderzoek (WP1.1) en databankanalyses (WP1.2). Het literatuuronderzoek heeft in kaart gebracht welke informatie beschikbaar is t.a.v. voedingsinname in relatie tot mondgezondheid en vice versa.
Er is literatuuronderzoek gedaan (o.a. 2 systematic reviews) naar de associaties tussen voedingsinname en mondgezondheid.
Voor de databankanalyses zijn datasets gebruikt die vragen m.b.t. mondgezondheid en risico op slechte voedingsinname bevatten. Hierbij is gekeken naar associaties op het snijvlak mondgezondheid en slechte voedingsinname/ondervoeding. Er bleken drie datasets beschikbaar. Op basis van literatuurstudie en datasetanalyse is een eerste conceptvragenlijst ontwikkeld. Deze lijst bevat vragen die de mondhygiënist/diëtist zou kunnen stellen om patiënten met hoog risico te identificeren. In een consortiumbijeenkomst in februari 2020 is deze vragenlijst besproken. In maart zouden mondhygiënisten en diëtisten uit het consortium deze vragenlijst gaan testen (pilot) bij hun patiënten (WP2). Als gevolg van de coronacrisis is in de loop van maart 2020 deze pilot gestopt. Praktijken van mondhygiënisten werden gesloten en ook diëtisten hadden niet langer fysiek spreekuur waarin ze de lijst konden testen.
Om de uitlooptijd van het project zoveel mogelijk te beperken, heeft de projectgroep ervoor gekozen om WP4 al zoveel mogelijk te starten. WP3 is afhankelijk van input van WP2 en kan daarom niet eerder starten.
Voor WP4 b en c zijn interviewguides ontwikkeld door studenten. Studenten van de HBO-Verpleegkunde (HU) hebben in het kader van hun afstudeeropdracht bij ruim 60 thuiswonende ouderen een semi gestructureerd interview afgenomen (WP4c). Vanwege de Corona maatregelen werden de interviews veelal telefonisch afgenomen en werd gekozen voor individuele interviews en afgezien van focusgroepen.
Studenten Voeding en Diëtetiek en Mondzorgkunde (HAN) gaan najaar 2020 focusgroepen uitvoeren bij mondhygiënisten en diëtisten (WP 4a). Studenten HBO-Verpleegkunde (HU) gaan kwetsbare thuiswonende ouderen interviewen evenals POHers, huisartsen en tandartsen.
Diëtisten en mondhygiënisten hebben de HAN en de HU benaderd met de vraag hen te helpen bij het tijdig signaleren van problemen op het raakvlak mondgezondheid en voeding. Veel thuiswonende ouderen ervaren problemen met mondgezondheid en voedingsinname. Er is samenhang tussen beide problemen; bijv. pijn bij het kauwen kan leiden tot slechte voedingsinname. Tijdige signalering en aanpak van problemen t.a.v. voeding of mondgezondheid dragen bij aan betere kwaliteit van leven van ouderen en aan betere zorg. Mondhygiënisten en diëtisten zijn zich bewust van de samenhang tussen voeding en mondgezondheid, maar herkennen onvoldoende wanneer doorverwijzing naar de andere discipline wenselijk is en welke informatie deze discipline dan nodig heeft. In een consortium van praktijken van mondhygiënisten en diëtisten en betreffende beroepsverenigingen wordt daarom onderzocht welke vragen mondhygiënisten kunnen stellen aan patiënten om risico’s en/of problemen op het terrein van voedingsinname in kaart te brengen en welke vragen diëtisten kunnen stellen aan patiënten om risico’s en/of problemen met mondgezondheid te signaleren. Hiertoe worden risicofactoren voor slechte mondgezondheid in relatie tot voeding en vice versa in kaart gebracht (wp1), worden vragenlijsten ontwikkeld die de mondhygiënist en de diëtist kunnen toepassen om risico’s te identificeren (wp2), wordt dezelfde vragenlijst landelijk uitgezet om inzicht te krijgen in de prevalentie van risicofactoren op het kruispunt van voedingsproblemen en mondgezondheid (wp3) en wordt middels focusgroepen en interviews onderzocht hoe optimale samenwerking er uit ziet tussen mondhygiënisten en diëtisten en tussen mondhygiënisten/diëtisten en andere zorgprofessionals en hoe optimale zorg rond voeding en mondzorg er volgens ouderen uit zou moeten zien (wp4). Het project sluit af met een symposium (wp5). In dit onderzoek combineren HAN en HU complementaire disciplines: Voeding & Diëtetiek (HAN) en Mondzorgkunde (HU). Resultaten worden gedissemineerd via kanalen zoals het Netwerk Voeding en Mondgezondheid, de beroepsverenigingen van mondhygiënisten en diëtisten en de Stuurgroep Ondervoeding.