Klimaatadaptieve bedrijventerreinen

Klimaatadaptieve, biodiverse en aantrekkelijke bedrijventerreinen: hoe komen we daar?

Wat is er aan de hand?
Bedrijventerreinen zijn vanwege hun verharde inrichting extra gevoelig voor de gevolgen van klimaatverandering. Effecten van hitte, droogte en intensieve neerslag zijn hier groter dan elders in de stad. Bovendien dragen bedrijventerreinen bij aan de klimaatgevoeligheid van andere delen van de stad. Gemeenten en waterschappen willen graag integrale groen-maatregelen doorvoeren om bestaande bedrijventerreinen klimaatadaptief, natuurinclusief en aantrekkelijk te maken. Ondernemers zijn sleutelactoren bij het nemen van maatregelen om bestaande bedrijventerreinen te vergroenen. Dit onderzoek richt zich op de vraag hoe overheden samen met ondernemers kunnen komen tot een effectieve aanpak.

Wat hebben we gedaan?
Via een Living Lab aanpak hebben onderzoekers, docenten en studenten op zes bedrijventerreinen onderzoek gedaan naar bio-fysieke kenmerken, (beleving van) temperatuur en biodiversiteit, en belangen van ondernemers, werknemers en beleidsmakers. In co-creatie zijn integrale maatregelen voor vergroening ontworpen en doorgerekend. Daarnaast zijn vormen van samenwerking tussen lokale overheden en ondernemers(verenigingen) geëvalueerd. Het onderzoek is uitgevoerd in een unieke samenwerking tussen hogescholen, gemeenten, waterschappen, groenbedrijven en een milieufederatie, in nauw contact met bedrijvenverenigingen en ondernemers. Meer dan 100 studenten hebben gewerkt aan het onderzoek in de vorm van stages, afstuderen, en onderwijs-opdrachten.

Wat levert het project op?
We hebben een werkwijze ontwikkeld voor het vergroenen van bestaande bedrijventerreinen, inclusief succes- en faalfactoren. De werkwijze is gebaseerd op nieuwe kennis over hitte(stress) en biodiversiteit op bedrijventerreinen, de beleving hiervan door ondernemers en werknemers en de maatschappelijke kosten en baten van meer groen. Met deze praktische werkwijze kunnen lokale overheden en ondernemers samen aan de slag om via (betaalbare) maatregelen bedrijventerreinen te vergroenen. De bevindingen zijn vastgelegd in een onderzoeksrapport en verwerkt in foldermateriaal, onderwijsmateriaal en artikelen. Veel partijen willen verder met het onderwerp: dit Raak publiek onderzoek heeft een belangrijke basis gelegd voor vervolginitiatieven.

Bedrijventerreinen zijn vanwege hun verharde inrichting extra gevoelig voor klimaatverandering: effecten van hitte, droogte en intensieve neerslag zijn hier groter dan elders in de stad. Dit impliceert risico’s voor de aanwezige bedrijven. Bovendien dragen bedrijventerreinen sterk bij aan de klimaatgevoeligheid van andere delen van de stad. Lokale overheden willen graag integrale maatregelen doorvoeren om bedrijventerreinen naast klimaatadaptatief, tevens natuurinclusief, CO2 neutraal en aantrekkelijk te maken. Ondernemers zijn sleutelactoren bij het nemen van maatregelen, maar reguliere adaptatiestrategieën van overheden lijken niet direct aan te sluiten bij hun manier van werken. Om tot een meer duurzame en toekomstbestendige bedrijventerrein-inrichting te komen, hebben gemeenten en waterschappen behoefte aan een nieuwe aanpak waarmee effectieve samenwerking met ondernemers op die terreinen kan worden bereikt.

De hoofdvraag: Wat is een effectieve werkwijze voor overheden om samen met ondernemers bedrijventerreinen klimaatadaptief te maken en waarvan is deze effectiviteit afhankelijk?
Het doel is implementatie van integrale maatregelen op bestaande bedrijventerreinen te faciliteren met behulp van een werkwijze die in dit project wordt ontwikkeld.

In het project wordt via participatief onderzoek op verschillende bedrijventerreinen de situatie in kaart gebracht m.b.t. (ervaren) klimaatrisico’s, biodiversiteit en economische vitaliteit. Op basis daarvan duiden we knelpunten en kansen voor maatregelen en samenwerking. Integrale oplossingen worden uitgewerkt in co-creatie, en via verschillende methoden onderzoeken we de voorwaarden voor effectieve samenwerking tussen overheden en ondernemers. De uitkomsten vormen de basis voor een werkwijze voor kosteneffectieve implementatie van integrale maatregelen. In een praktijkhandboek worden de lessons-learned vastgelegd.

Het consortium bestaat uit een unieke samenwerking tussen hogescholen, gemeenten, waterschappen, groenbedrijven en een milieufederatie. Het onderzoek wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met bedrijvenverenigingen en ondernemers. Op specifieke expertise wordt samengewerkt met toonaangevende kennisinstellingen. Het consortium verstevigt de samenwerking tussen de praktijk, onderzoek en onderwijs. Doorwerking wordt o.a. gerealiseerd via een expertgroep met sleutelspelers.