Living Lab Duurzame Bedrijfsovername - Verplaatsen in een ander

De groeiende bedrijfsomvang en duurzaamheidsuitdagingen maken een succesvolle bedrijfsovername complex. Ter ondersteuning is de regeling “duurzame bedrijfsovername” met een eerste (2019) en tweede (2022) indieningsronde in het regeerakkoord 2017 opgenomen. Fase 1 was vooral gericht op de zachte kant van agrarische bedrijfsovername en zij-instromers (= overnemer van buiten de familie). Voor fase 2 zijn vier thema’s/projecten gedestilleerd. Dit voorstel betreft 1 vd 4 projecten. Het doel van fase 2 is dat in elk van deze vier projecten het geheel aan gevormde adviezen uit alle projecten in de praktijk worden toegepast en getest.

In dit project wordt het prototype bordspel ‘Om Tafel’, (analoge serious game uit fase 1) (door)ontwikkeld en gevalideerd met partners uit de praktijk. Families spelen in een veilige omgeving de veelal onbesproken aspecten en soms tegenstrijdige belangen van bedrijfsovername. De bordspeler ervaart tijdens het spelen het perspectief van andere familieleden in het overnameproces. Het project resulteert in een geconsolideerd bordspel, een basismodel en een specifieke versie voor zij-instromers, geschikt voor onderwijs en de beroepspraktijk.

Onderzoeksvragen: Op welke manier kan/kunnen:
• het bordspel ‘Om Tafel’ het beste doorontwikkeld worden als tool voor onderwijs, agrocoaches en voor zij-instromers?
• Het bordspel ‘Om Tafel’ het beste geïntegreerd worden bij onderwijsinstellingen en de beroepspraktijk van de drie andere parallelle projecten binnen de regeling “duurzame bedrijfsovername”?
• de eindproducten van alle vier bedrijfsovernameprojecten geïntegreerd worden in het onderwijs en de beroepspraktijk?

Het consortium bestaat uit 4 hbo’s (penvoerder VHL, NHL Stenden, Windesheim, Hogeschool Utrecht), 2 mbo’s (Vonk College [voorheen Clusius], Terra College), agrocoaches/bedrijfsadviseurs, agrarische ondernemers, brancheorganisaties (LTO, NAJK) en de Rabobank. De hbo’s zijn leidend in de uitvoering en gebruiken andere partners om te valideren en te delen.

Het project had als doel het versterken van gespreksvaardigheden binnen agrarische gezinnen waarbij als middel gekozen is voor een serious game. De uitvoerende hbo’s waren Van Hall Larenstein, NHL Stenden, Hogeschool Utrecht en Hogeschool Windesheim.

In werkpakket 1 is het bestaande spel (ontwikkeld in fase 1 van living labs bedrijfsovername) doorontwikkeld. Er zijn verhaallijnen toegevoegd, inhoudelijke aanpassingen gedaan, het spel is vertaald naar het Engels (en in een separaat project ook in het Fries) en de uitkomsten zijn gedocumenteerd. De Engeltalig versie was voornamelijk gericht op inzet van het spel in Engelstalige opleidingen van betrokken hbo’s.

Werkpakket 2 richtte zich op het ontwikkelen van een spelvariant specifiek voor agrocoaches. Hierbij is voortgebouwd op de verbeteringen uit werkpakket 1. Er is een gespreksleidraad ontwikkeld voor het nagesprek en er zijn suggesties verwerkt voor toepassing bij gezinnen van verschillende groottes. Uit fase 1 bleek een nadrukkelijke behoefte voor feedback tools vanwege sterke emoties tijdens het spelen van het spel. Deze variant is getest in de praktijk, waarbij agrocoaches het spel speelden met families. Om deze barrière te verlagen, is een extra prototype ontwikkeld waarmee agrocoaches het spel kunnen inzetten in groepsverband, zoals in studiegroepen in het werkveld. De deelnemers waardeerden de mogelijkheid om ervaringen uit te wisselen met anderen na afloop.

Werkpakket 3 heeft een aangepaste versie ontwikkeld voor zij-instromers in de sector o.l.v. Hogeschool Utrecht.

Werkpakket 4 o.l.v. Hogeschool Windesheim betrof uitwerking van 2 casussen in samenwerking met twee parallel projecten geleid door andere hbo’s. Deze casussen zijn breed gedeeld onder 7 hbo’s en gebruikt in het onderwijs.

Ter ondersteuning van de verspreiding zijn in Werkpakket 5 meerdere cursussen en train-de-trainer-sessies georganiseerd, waarbij meer dan 30 trainers zijn opgeleid in het gebruik van het spel.