© 2024 SURF
In Nederland worden mensen steeds ouder. Dit betekend ook dat zorgverleners vaker in contact komen met oudere patiënten/cliënten. Van ouderen is bekend dat zij specifieke zorg (op maat) nodig hebben, omdat protocollen en richtlijnen vaak niet bij hen van toepassing zijn. De Kennis over Oudere Patiënten - Quiz (KOP-Q) is een wetenschappelijk gevalideerde vragenlijst die het kennislevel meet van (zorg)studenten en zorgverleners over de oudere patiënt/cliënt.
Uit metingen die gedaan zijn in ziekenhuizen en opleidingen door heel Nederland blijkt dat kennis vaak nog onvoldoende aanwezig is. Verpleegkundigen gaven daarbij aan dat zij graag een persoonlijke terugkoppeling wilden hoe ze de "test" gemaakt hadden.
Om in deze behoefte te voorzien is een website ontwikkeld (www.kop-q.nl).
Via de website wordt op individueel niveau een terugkoppeling gegeven die inzicht biedt in het kennis niveau betreft de oudere patiënten. Dit gebeurt na het maken van 30 juist/onjuist vragen. Als zorgverlener kun je jouw score vergelijken met normgroepen: vergelijkbare groepen professionals uit heel Nederland. Daarnaast krijgt de zorgverlener direct feedback op de fout gemaakte antwoorden. Het blijkt een mooie, snelle, algemene kennisquiz om te kijken hoeveel de zorgverlener weet over de oudere patiënt/cliënt in vergelijking met collega’s intern en extern. Inzicht in eigen score en vooral in wat men goed weet en wat nog onvoldoende is, is een belangrijke stap om te kunnen leren en kennis te verbeteren. De individuele score leidt tot een scholingsadvies op maat. Wij verwijzen met een gericht advies door naar gratis e-learnings en websites met goede informatie.
In het onderwijs en de zorgpraktijk kan de KOP-Q website dienen als tool om in gesprek te gaan met studenten en verpleegkundigen en hen onderling met elkaar in gesprek te brengen. Daarnaast kunnen effecten van het onderwijs geëvalueerd worden of kan de KOP-Q als intern kwaliteit-toetsingsinstrument op afdelingen ingezet worden.
We leven in een vergrijzende samenleving, waarbij ook een toename in ziekenhuis opnames wordt gezien. Een ziekenhuisopname heeft risico’s voor ouderen: bij 30-60% van hen ontstaat na een ziekenhuisopname blijvend functieverlies dat komt door het ontwikkelen van zorg gerelateerde complicaties die wellicht voorkomen hadden kunnen worden of ten minste vroegtijdig herkend en behandeld.
Om veilige zorg voor ouderen te garanderen en het verlies van zelfstandigheid te voorkomen zijn de ziekenhuizen met ingang van januari 2012 in het kader van het veiligheidsmanagementsysteem (VMS) alle patiënten van 70 jaar en ouder bij opname gaan screenen op delirium, valrisico, voeding en mobiliteit. Deze screening zou moeten resulteren in gerichte verpleegkundige interventies waardoor functieverlies zou moeten afnemen. Of dit beleid slaagt, hangt sterk af van de kennis, inzet en houding van verpleegkundigen.
Met de KOP-Q, het meetinstrument dat ontwikkeld en gevalideerd is in de Nurses and Older Patients Reducing Stress Study (NO PRESS), meet kennis van studenten en verpleegkundigen in het ziekenhuis over oudere patiënten. Verschillende geriatrische thema’s worden gemeten zoals o.a.: normale veroudering, geriatrische aandoeningen zoals delirium, depressie, dementie, decubitus, voeding, vallen, incontinentie etc, screening, passende interventies en het belang van familiezorg. Naast kennis kan met de gevalideerde Older Patients in Acute Care Survey (OPACS, ook gevalideerd in de NO PRESS) de ervaring en mening over oudere patiënten worden vastgesteld. Tezamen meten de instrumenten kennis, ervaring en mening van verpleegkundigen en studenten over oudere patiënten.
Uit metingen die we hebben gedaan in verschillende ziekenhuizen en twee opleidingen blijkt dat kennis onvoldoende aanwezig is. Verpleegkundigen gaven daarbij aan dat zij graag een persoonlijke terugkoppeling zouden willen zien: ‘hoe heb ik de "test" gemaakt?’ Uit vele gesprekken met verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten geriatrie en opleiders blijkt dat veel verpleegkundigen denken dat ze over voldoende kennis over ouderen beschikken, terwijl de KOP-Q een ander beeld laat zien. De terugkoppeling naar het individu is tot op heden niet mogelijk geweest, technisch niet omdat gegevens geaggregeerd worden verwerkt en daarnaast omdat anonimiteit borgt dat verpleegkundigen zo eerlijk mogelijk de vragen invullen.
Het zou goed zijn wanneer ook op individueel niveau een terugkoppeling plaatsvindt die inzicht geeft in het kennis niveau (tekorten), de ervaring en de eigen mening over de oudere patiënten. Inzicht in eigen score en vooral in wat men goed weet en wat nog onvoldoende is, is een belangrijke eerste stap om te kunnen leren en de kennis te verbeteren. De individuele score leidt tot een scholingsadvies op maat, bijvoorbeeld door het linken (doorverwijzen) naar schriftelijke informatie, het tonen van beeldmateriaal en een opdracht om binnen de eigen instelling op zoek te gaan naar antwoorden.
Om een individuele terugkoppeling te geven die privacy waarborgt en in een vervolg voorziet is een webapplicatie nodig. In deze applicatie kunnen de KOP-Q en OPACS vragen beantwoord worden door de individuele verpleegkundige die op basis van haar uitslag direct op individueel niveau een terugkoppeling met aanwijzingen voor het verbeteren van de zwakke punten ontvangt. Dit zou een aanwinst zijn voor zowel de beroepspraktijk als voor het beroeps onderwijs.