Al geruime tijd wordt geprobeerd om gezondheid te verbeteren via de inrichting van de leefomgeving. De leefomgeving heeft op verschillende manieren invloed op gezondheid. Denk hierbij aan omgevingsfactoren als luchtvervuiling, het stedelijk hitte-eiland effect, wandel- en fietsinfrastructuur, ontmoetingsplekken, groenstructuren en het voedselaanbod. De rijksoverheid stimuleert lokale overheden, woningcorporaties, gezondheidsinstellingen en private partijen om invulling te geven aan gezonde en leefbare buurten. Ondanks de toegenomen aandacht voor de ruimtelijke aspecten van gezondheid, bestaat er nog veel onduidelijkheid over de vraag welke inrichtingsmaatregelen het meest effectief zijn voor het verbeteren van gezondheidsuitkomsten. Wat is er bekend over de samenhang tussen de leefomgeving en gezondheid? Op welke wijze kan ruimtelijke ordening bijdragen aan een gezonde leefomgeving? En hoe is aandacht voor ruimtelijke gezondheidsverschillen momenteel verankerd in beleid en praktijk? Deze themareeks zoekt antwoorden op deze vragen vanuit onderzoek en praktijk. Dit artikel begint met een beschrijving van de relatie tussen ruimtelijke ordening en gezondheid in Nederland en introduceert daaropvolgend de themareeks.
LINK
Wil je in een gezonde omgeving leven? Kies dan niet Tilburg als je thuis. In de lijst van gezonde steden van Nederland bungelt Tilburg ergens onderaan. Eindhoven doet het niet veel beter. Waar ligt dat aan? Pauline van den Berg, onderzoeker bij het lectoraat De Ondernemende Regio, schijnt haar licht op dit onderwerp.
LINK
There is an increasing awareness that the landscape around cities can contribute significantly to the well-being of urban citizens. Various studies and experiences in the Netherlands and other countries show that the combination of agriculture with care and education has great potential. The number of care farms has increased from 75 in 1999 to 500 in 2005. In urban areas, a diversity of groups can benefit from care farms or other types of social services in the rural area. It concerns among others, people with mental problems, with (chronic) psychiatric demands, with addiction problems, elderly, children with behavior and/or psychological problems and long term unemployed. The city of Amsterdam recognizes the unique and valuable qualities of the rural area and its potential for the well-being of its citizens. In and around Amsterdam various organizations have initiated innovative projects that connect urban demands with agricultural entrepreneurs. A transition to a new kind of agriculture and landscape contributing to health and well-being of urban citizens is possible.
DOCUMENT
Afgelopen zomer lanceerden wij een nieuwe themareeks over de gezonde leefomgeving op Rooilijn platform. Gezondheidsvraagstukken krijgen veel aandacht in het nieuws, beleid en wetenschap. Het meest recente voorbeeld is de publicatie van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM, 2024), waaruit blijkt dat het aantal mensen met overgewicht in Nederland zal oplopen tot ruim 64 procent in 2050. Ter vergelijking: in 2022 was dat percentage nog 50. Dergelijke gezondheidsproblemen in de samenleving zijn complex en worden door een veelvoud van factoren beïnvloed, zoals genetische aanleg, leefstijl en leefomgeving. In deze themareeks stond de relatie tussen gezondheid en de leefomgeving centraal.
LINK
Onderzoekers Frank Suurenbroek en Gideon Spanjar organiseerden een online boeksymposium met toonaangevende internationale onderzoekers, naar aanleiding van de Engelse uitgave van hun boek ‘Neuroarchitecture: Designing High-rise Cities at Eye level'. Rode draad: welke ontwerpprincipes kunnen bijdragen aan een gezonde stad en wat kan neuroarchitectuur hierin betekenen? Tijdens het online seminar, waaraan maar liefst 150 geïnteresseerden deelnamen, bespraken onderzoekers vanuit diverse disciplines zoals architectuur, landschapsarchitectuur, planologie en stedenbouw de laatste ontwikkelingen uit het hybride werkveld van neuroarchitectuur. Suurenbroek en Spanjar van de Hogeschool van Amsterdam demonstreren met 'Neuroarchitecture' hoe het gebruik van eyetracking-technologie ingezet kan worden om de ervaring van stedelijke ontwerpen op ooghoogte vast te leggen. Door het koppelen van interviews met de analyse van oogbewegingen wordt achterhaald in welke mate gebruikers de beschikbare visuele informatie uit de omgeving in zich opnemen, grotendeels onbewust.
LINK
Lector Sanne de Vries startte tien jaar geleden als lector bij het lectoraat Gezonde Leefstijl in Stimulerende Omgeving (GLSO). In het afgelopen decennium veranderde de focus van het lectoraat én groeide de kenniskring uit tot een maatschappelijk betrokken groep onderzoekers met impact in het werkveld. Een terugblik op tien jaar onderzoek met de lector die zelf minimaal drie keer per week sport en houdt van gezond én lekker eten.
DOCUMENT
Dit artikel beschrijœ de stad als microkosmos voor organisaties. Het zoomt in op de relaties tussen de stad, de organisaties die erin zijn gehuisvest en de gezondheid van haar gebruikers. Het artikel opent met een historisch perspectief, om vervolgens te reflecteren op hedendaagse ontwikkelingen. Er worden interventies in en om gebouwen beschreven die gezond gedrag stimuleren. In het publieke domein kunnen mensen in organisaties bijvoorbeeld verleid worden om te bewegen, door aantrekkelijke voorzieningen op korte afstand. Veilige en schone voorzieningen voor wandelen en fietsen dragen daaraan verder bij. In de gebouwen zijn het stimuleren van traplopen, gezondevoeding en ergonomisch meubilair belangrijke stimuli. Door het slim positioneren van trappen(huizen) (op looproutes), informatieborden en noodzakelijke voorzieningen in het gebouw (zoals kantine, koffie, toilet, vergaderruimte en printer) wordt gezond bewegen gestimuleerd. Ook de toegang tot frisse lucht, daglicht, planten, stilte en de juiste temperatuur kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de gezondheid van mensen in organisaties. Daarmee kunnen ruimtelijke interventies in steden en organisaties positieveinvloed uitoefenen op de gezondheid van zowel werknemers als bewoners.
LINK
Openbare pleinen hebben een enorme impact op de levenskwaliteit van stadsbewoners, vooral in kwetsbare wijken. Ze kunnen lichaamsbeweging, gemeenschapsinteracties, spel en klimaatadaptatie vergemakkelijken, die allemaal de gezondheid van de lokale bevolking beïnvloeden. Er zijn echter vaak veel vragen over hoe de percepties en ervaringen van lokale gemeenschappen kunnen worden vastgelegd bij de (her)ontwikkeling van deze pleinen, waarbij het risico bestaat dat gemarginaliseerde groepen worden uitgesloten. Hoe kunnen openbare pleinen deze verschillende functies en percepties integreren en inclusieve plekken voor iedereen worden? Ontdek het in de korte documentaire 'Eyes on the Square'. Door algemene principes van experts, ervaringen uit best practices door heel Nederland en perspectieven van omwonenden te combineren, pleiten de makers voor meer inclusieve ontwikkelingen voor gezonde steden.
MULTIFILE
Gezonde voeding is essentieel voor een goede groei en deontwikkeling van kinderen. Daarnaast is het belangrijk bijde preventie van overgewicht en welvaartsziekten. Overgewichtbij kinderen is wereldwijd een groeiend probleem. Ookin Nederland stijgt het percentage kinderen met (ernstig)overgewicht, met name bij bevolkingsgroepen met een lagesociaal economische status in de grote steden. Vanwege deernstige gevolgen voor zowel de psychosociale als de lichamelijkegezondheid op korte en lange termijn heeft de overheidde preventie van overgewicht speerpunt van beleid gemaakt,in het Nationaal Programma Preventie.Een van de risicofactoren die bijdraagt aan de stijging van(ernstig) overgewicht is de toename van de consumptie vansuikerhoudende dranken. Een glas gesuikerde drank per dagheeft een grotere toename in gewicht tot gevolg. Het verminderenvan de consumptie van suikerhoudende dranken en hetaanmoedigen van water drinken, blijken dan ook succesvolin het tegengaan van overgewicht. Daarnaast is een gezondvoedingspatroon belangrijk. Groente en fruit leveren relatiefweinig calorieën en veel voordelen voor de gezondheid op,doordat ze voedingstoffen bieden die het lichaam nodig heeft.
LINK
Uit voorwoord Anton Franken, lid CvB `Smart Sustainable Cities is een platform voor het bedrijfsleven, kennisinstellingen en Hogeschool Utrecht waar gezamenlijk vernieuwende producten en diensten worden ontwikkeld die de realisatie van slimme, duurzame en gezonde steden dichterbij brengt. Startende en ervaren professionals hebben hiermee de mogelijkheid om via het onderwijs of via bij- en nascholing de nieuwste toepasbare kennis en inzichten op dit gebied op te doen. Tevens verricht het platform onderzoek. In projecten werken studenten, bedrijven, docenten en onderzoekers samen om nieuwe kennis en inzichten tot toepassing te brengen. Drie inhoudelijke thema’s staan centraal: ‘Stedelijke gebieden energieneutraal’, ‘Gezonde gebieden gezond gebouwd’ en ‘Duurzaam gedrag: mens en organisatie’ .`
DOCUMENT
