Werk je aan praktijkgericht onderzoek, dan kun je er niet omheen: de praktijk dus. Op een learning community of field lab komen onderzoek en onderwijs samen.

Josien Engel, senior onderzoeker en docent aan de Hogeschool Utrecht (lectoraat beroepsonderwijs, Master Innovatie in Zorg en Welzijn en Zorg Innovatie Centra in het Antonius Ziekenhuis/opleiding Verpleegkundige), werkt dagelijks met en in Learning Communites. Vanuit de ontwerplens kijkt ze mee: hoe kun je zo’n leer-werkomgeving maximaal benutten? Ze geeft in dit artikel vier tips om een succesvolle learning community te creëren.

Tip 1: start vanuit de ‘ontwerpbril’

Engel: “Het ontwerp van de learning community start altijd met kijken door de ‘ontwerpbril’. In welk ontwikkelstadium ook, er is altijd ruimte om te sleutelen aan de basis. Bekijk het ontwerp vanuit alle perspectieven: inhoudelijk, sociaal, ruimtelijk, instrumenteel en tijdelijk. Beantwoord dus vragen als: waarom komen we eigenlijk samen, hoe creëren we een wisselwerking tussen verschillende partijen? Ook de fysieke locatie – het ruimtelijke aspect – is belangrijk bij een learning community.”

Fotoslider: Materiaal dat gebruikt wordt tijdens de ontwerpsessies. Bron: Hogeschool Utrecht.

Tip 2: geef iemand een sleutelrol

“Het werkt goed als één persoon een sleutelrol heeft in de learning community. Deze persoon fungeert als verbinder. Het is dus belangrijk dat diegene toegang heeft tot de buurt en belanghebbende partijen van de community. Bijvoorbeeld iemand zoals Rosalie bij PREVENT: zij is op wijkniveau actief, kent dus het netwerk en kan zo het proces aanjagen. Ze is de schakel tussen alle partijen. ”

Tip 3: denk na over boundary crossing

“Je hebt overal grenzen: van personen, beroepen, domeinen en organisaties. In een learning community streef je grensoverstijgend samenwerken en leren. Door de grenzen juist te benutten, kan je leren van elkaars expertise en kennis. Iedereen wordt gestimuleerd om ervaringen uit te wisselen en te kijken waar overeenkomsten en verschillen zitten. Door daarop te reflecteren kom je tot nieuwe inzichten waar je anders misschien niet op gekomen was. Daarom is het ook goed om activiteiten te ontwikkelen waarbij mensen inzicht krijgen in elkaars rol en meerwaarde.”

Alles komt samen: SPRONG PREVENT. Voor SPRONG-groep PREVENT werkte Josien mee aan de inrichting en doorontwikkeling van field labs. Josien: “Hier zag je deze vijf tips in uitvoering. Zo keken we naar het ruimtelijke aspect. Voor het ene fieldlab bleek de bibliotheek een mooie locatie, terwijl voor het andere field lab een buurtcentrum of online platform als passende locatie werd gekozen. Ook bevorderden we de interprofessionele samenwerking door fieldlabbijeenkomsten te organiseren waar direct betrokkenen zoals docenten, studenten en zorg-welzijnprofessionals hun ervaringen uitwisselden. Binnen SPRONG PREVENT begeleidde Josien de deelnemende fieldlabs aan de hand van het model van Ilya Zitter (zie verderop in dit artikel). Via dit model konden fieldlabs, onder begeleiding van Josien, een blauwdruk maken om inzicht te krijgen in hun fieldlab en de doorontwikkeling daarvan.”

Lees meer over PREVENT

Tip 4: stimuleer interactie

Samen leren begint natuurlijk bij samen doen. Engel: “Organiseer activiteiten die interactie in de community stimuleren. Start bij het door alle betrokkenen gedeelde vraagstuk. Kijk van daaruit: welke individuele belangen raken het gemeenschappelijke vraagstuk en ambitie daaromtrent? Organiseer dan inhoudelijke activiteiten die het leerproces van experimenteren ontlokken. Zo kom je samen tot innovatie.”

Publinova Toolkit: Model Missiegedreven Omgevingen

“Creëer een succesvolle learning community met dit model. Blijf kijken naar aanpassingen die je wilt doen vanuit de ontwerpperspectieven én werk met een kernpersoon die zorg draagt voor veiligheid als basis voor samen leren.” Vanuit de Hogeschool Utrecht heeft Ilya Zitter, in samenwerking met collega’s van alle kenniscentra, een model ontwikkeld: het zogenoemde ‘conceptueel model voor missiegedreven omgevingen’. Zij vertelt meer over het opzetten, beheren en ontwikkelen van learning communities en field labs. Je vindt het model hier:

DOWNLOAD Missiegedreven omgevingen. Een conceptueel model van de Kenniscentra van Hogeschool Utrecht