Product- en diensteninnovatie in internationale arbeidsbemiddeling worden bemoeilijkt door onduidelijkheid en onzekerheid. In dit working paper van het Expertisecentrum Grensoverschrijdend Inlenen van Arbeid, wordt beschreven wat de huidige stand van zaken is in de agrarische sector. Ook worden relevante cijfers gepresenteerd over de agrarische arbeidsmarkt en komen ontwikkelingen in de bedrijfstak op het gebied van grensoverschrijdend inlenen van arbeid aan de orde. Het paper eindigt met een vooruitblik op de verdere ontwikkeling van (tijdelijke arbeids)migratie in de agrarische sector.
In opdracht van Stigas heeft het lectoraat Flexicurity van het Kenniscentrum Arbeid van de Hanzehogeschool Groningen onderzoek gedaan naar het bewustzijn vanondernemers in de groene en agrarische sector van vergrijzing en de relatie metinzetbaarheid van medewerkers. Uitgangspunt daarbij waren de volgendeonderzoeksvragen:1. Is de ondernemer in de agrarische en groene sector zich bewust dat deinzetbaarheid van oudere werknemers afneemt en de kans op uitval toeneemt?2. Welke maatregelen treft de ondernemer of is hij van plan te gaan treffen om deafname van de inzetbaarheid of uitval te voorkomen of te beperken?
In de afgelopen jaren zijn diverse gesprekken gevoerd tussen het groene onderwijs en het programma 'Kas als Energiebron' waarbij de urgentie van de behoefte aan kennisverspreiding via het onderwijs is uitgesproken. Een consortium van agrarische hogescholen, CIV Tuinbouw, Wageningen UR, Delphy, KAE, World Horti Centre, brancheorganisaties en glastuinbouwbedrijven werkt aan een project dat in het teken staat van het verduurzamen van de glastuinbouwsector. Glastuinbouw Nederland en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) spelen hierin ook een rol. In deze samenwerking wordt gewerkt aan interdisciplinair onderwijs en kennisdeling. De VPA Duurzame Tuinbouw Nederland 2021 brengt de sector in beeld met twaalf gefilmde interviews met direct betrokkenen die de uitdagingen en mogelijkheden binnen het telen vanuit hun deskundige perspectief in beeld brengen. De VPA-interviews bieden een mogelijkheid om in het hoger onderwijs en het publieke domein de sector te onderzoeken. De VPA-methode leidt tot actieve interesse voor het thema en vergroot de betrokkenheid met de diversiteit aan zienswijzen door de gefilmde ‘ontmoetingen’. Die ‘ontmoetingen’ in de VPA Duurzame Tuinbouw vinden plaats door het actief bekijken van de gefilmde interviews, ook wel narratieven genoemd, met telers, onderzoekers, beleidsmakers, bestuurders en andere betrokkenen bij de sector. Deze diversiteit stelt de VPA-gebruikers in staat reflectief en collaboratief te leren voor duurzame ontwikkeling van de tuinbouwsector.
LINK
De glastuinbouw in Nederland is wereldwijd toonaangevend en loopt voorop in automatisering en data-gedreven bedrijfsvoering. Voor de data-gedreven teelt wordt, naast het monitoren van de kas-parameters ook het monitoren van gewasparameters steeds meer gevraagd. De sector is daarbij vooral geïnteresseerd in niet-destructieve, contactloze en persoonsonafhankelijk monitoring van gewassen. Optische sensortechnologie, zoals spectrale afbeeldingstechnologie, kan veel waardevolle informatie opleveren over de staat van een gewas of vrucht, bijvoorbeeld over het suikergehalte, maar ook de aanwezigheid van plantziektes of insecten. Echter is dit vaak een te kostbare oplossing voor zowel de technologiebedrijven die oplossingen leveren als voor de telers zelf. In dit project onderzoeken wij de mogelijkheid om spectrale beeldvorming tegen lagere kosten te realiseren. Het beoogde resultaat is een prototype van een instrument dat tegen lage kosten met spectrale beeldvorming een of meerdere gewaseigenschappen kan kwantificeren. Realisatie van dit prototype heeft een sterke Fotonica-component (expertise Haagse Hogeschool) maakt gebruik van Machine Learning (expertise perClass) en is bedoeld voor toepassing op scout robots in de glastuinbouw (expertise Mythronics). Een betaalbare oplossing betekent in potentie voor de teler een betere controle over kwaliteit van het gewas en automatisering voor detectie van ziekte-uitbraken. Bij een succesvol prototype kan deze innovatie leiden tot betere voedselkwaliteit en minder verspilling in de glastuinbouw.
In de land- en tuinbouwsector worden UAV’s gebruikt om op basis van sensorwaarnemingen telers adviezen te geven om de teelt te optimaliseren. De buitenteelt is verder in de ontwikkeling en het gebruik van UAV’s dan de binnenteelt. In de buitenteelt kunnen drones autonoom vliegen via een vooraf ingestelde route m.b.v. GPS-waypoint. Het is niet mogelijk om deze GPS-techniek toe te passen in de bedekte teelten i.v.m. onvoldoende GPS-signaal in de kassen. Daarnaast wordt er in de kas hinder ondervonden van verschillende obstakels, zoals gewasdraden, gewaswagens en personeel. Kortom er zijn grote verschillen tussen binnen- en buitenteelt op dit gebied. De uitdaging is om een UAV autonoom te laten navigeren in de binnenteelt. Het idee achter dit project is om een vooronderzoek uit te voeren naar de mogelijkheden om drones autonoom te laten navigeren in de glastuinbouw. Indien dit mogelijk is kunnen hyperspectrale camera’s die momenteel worden gebruikt in de open teelten ook toegepast worden in de binnenteelt. De Twirre architectuur biedt een goed uitgangspunt om het autonoom vliegen met drones in een kas te ontwikkelen. De projectpartners hebben met dit KIEM project de volgende doelstellingen: • Inventariseren welke sensoren gebruikt kunnen worden om in een kas de positie van een drone te bepalen, • Inventariseren welke sensoren gebruikt kunnen worden om in een kas obstakels te kunnen detecteren die ontweken moeten worden • keuzes maken voor positie- en antibots-sensoren, deze integreren in de Twirre architectuur, • een drone met de uitgebreide Twirre architectuur testen in een kas, de positie nauwkeurigheid te meten en de botspreventie te testen, • de beelden van de camera worden op basis van positie informatie en standhoekinformatie van de camera aan elkaar gestitcht tot een grote foto die de hele kas beslaat, • daarmee de basis leggen voor een vervolgproject gericht op het ontwikkelen van een beslissingsondersteunend platform dat op basis van sensorwaarnemingen de teler adviezen geeft om zijn teelt te optimaliseren.
Stichting Innovatie Glastuinbouw Nederland (SIGN) heeft met diverse partijen ervaring met ecologische vlotten (ook wel drijflichamen genoemd). SIGN Living Lab (onderdeel van SIGN) is een experimenteerlocatie waar ondernemers, onderwijsinstellingen, studenten en ontwerpers aan de slag kunnen met duurzame en circulaire toepassingen van plantaardig restmateriaal. In dit project gaat studenten samen met het Practoraat Circulaire Kas (Lentiz onderwijsgroep), onder begeleiding van SIGN Living Lab praktisch invulling geven aan het maken van (ecologische) vlotten. Het doel van dit project is om een reeks ecologische vlotten in een vijver bij een teler te plaatsen, dat aantoonbaar een functie heeft als biodiversiteit bevorderend en mogelijk water zuiverend, wat helder naar de sector gecommuniceerd kan worden. De ecologische vlotten zijn gemaakt van gerecyclede materialen en zijn beplant met inheemse, bloeiende planten. Het doel is dat de vlotten een diversiteit aan insecten aantrekken, en hiermee de biodiversiteit in en rondom het open water. Tevens is het doel om samenwerking tussen bedrijfsleven en stakeholders en tussen kennis- en onderwijsinstellingen bevorderen.
