Het lectoraat Crossmediale Communicatie in het Publieke Domein (PubLab) van Hogeschool Utrecht (HU) lanceert samen met service design-bureau Ideate interventies om ouderen te stimuleren tot veiliger fietsgedrag. De interventies zijn gebundeld in het rapport ‘Zolang ik fiets’ en ontwikkeld in opdracht van de gemeenten Amersfoort en Dronten en het ministerie van Infrastructuur en Milieu.
Binnen de fysiotherapie bestaat een streven naar evidence based practice dan wel best evidence. Onderbelicht bij dit streven zijn de voorkeuren, wensen en verwachtingen van de patient. De P-factoren lenen zich om specifiek en concreet de patient te helpen en waar mogelijk sturing te geven aan zijn gezondheidssituatie. De persoonsgebonden factoren zijn gemakkelijk in te zetten in een gedragsgeorienteerde aanpak.
Ruim 41.000 mensen worden jaarlijks getroffen door een beroerte. Van de mensen die een beroerte overleven krijgt één derde binnen 5 jaar een nieuwe beroerte of overlijdt. Secundaire preventie gericht op belangrijke risicofactoren zoals hoge bloeddruk, beperkte glucose tolerantie en leefstijlfactoren (bewegen, roken, etc.) is van groot belang. Dat voldoende lichamelijke activiteit van belang is voor mensen na een beroerte is al geruime tijd bekend. Aandacht voor het stimuleren van lichamelijk activiteit is inmiddels breed geïntegreerd in de zorg en wordt in richtlijnen aanbevolen. Nog vrij onbekend is, dat ongeacht of iemand voldoende lichamelijk actief is, veel en langdurig zitten of liggen grote gezondheidsrisico’s heeft. Uit onderzoek blijkt dat lang zitten de kans op cardiovasculaire ziekten en vroegtijdig overlijden vergroot. Mensen die heel veel zitten (meer dan tien uur per dag) hebben een 40% hogere kans op overlijden binnen drie jaar in vergelijking met mensen die minder zitten. Oftewel er is sprake van een dosis-response relatie. Zitgedrag is met name schadelijk wanneer dit meer is dan tien uur per dag, in lange onafgebroken periodes en in combinatie met weinig lichamelijke activiteit. Juist bij deze mensen is begeleiding op maat in de eerste maanden na een beroerte waarschijnlijk heel zinvol. Het reduceren van het zitgedrag vraagt echter om een specifieke aanpak. Tot nu zijn er nog geen interventies beschikbaar die zich specifiek richten op zitgedrag, oftewel sedentair gedrag, bij mensen na een beroerte. Naar verwachting biedt monitoring en eCoaching technologie, gecombineerd met enkele face-to-face contactmomenten met een fysiotherapeut, bij uitstek mogelijkheden om mensen die veel en langdurig zitten na een beroerte optimaal te ondersteunen bij gedragsverandering en zelfregie. Om de juiste mensen de juiste nazorg te geven wil het consortium in het beoogde project een geïndiceerd en blended zorgprogramma ontwikkelen en onderzoeken op bruikbaarheid, toepasbaarheid en preliminaire effectiviteit
Bijna 100.000 mensen worden in Nederland jaarlijks getroffen door een beroerte of TIA. Van de mensen die het overleven krijgt één derde binnen 5 jaar een nieuwe beroerte of overlijdt. Onvoldoende bewegen en te veel zitten zijn belangrijke leefstijlfactoren die het risico voor een nieuw cardiovasculair event en/of overlijden verhogen. Uit onderzoek blijkt dat 78% van de mensen na een beroerte een zeer inactief beweegpatroon heeft en veel zit in lange aaneengesloten periodes. Juist bij mensen met een ongunstige beweegpatroon is secundaire preventie naar verwachting heel zinvol. Mensen die veel zitten (>10 uur per dag) hebben namelijk 40% meer kans om vroegtijdig te overlijden. Met name zitten in lange onafgebroken periodes en in combinatie met weinig bewegen is ongunstig. Bestaande interventies richten zich vrijwel uitsluitend op fysiek herstel en het stimuleren van meer bewegen, terwijl het reduceren van zitgedrag om een specifieke aanpak vraagt. Het komen tot duurzame gedragsverandering in zit- en beweeggedrag is niet eenvoudig. Het vraagt allereerst om inzicht in het eigen beweeg- en zitpatroon en voldoende motivatie om het gedrag te veranderen. Omdat ieders persoonlijke situatie, fysieke of cognitieve mogelijkheden en (sociale) omgeving anders is, vraagt het veranderen van beweeg- en zitgedrag om coaching op maat. In de afgelopen jaren hebben wij de geïndiceerde RISE interventie ontwikkeld (RAAK.PUB05.021) gericht op het reduceren en doorbreken van zitten met tenminste lichte fysieke activiteit. De fysiotherapeut coacht mensen op maat middels een gedragsgeoriënteerde interventie, waarvoor een specifieke activiteitenmonitor, eCoaching smartphone applicatie en dashboard voor fysiotherapeuten is ontwikkeld. De eerste resultaten van de pilot studie naar de bruikbaarheid en preliminaire effectiviteit laten veelbelovende resultaten zien. Het consortium wil de RISE interventie in het beoogd RAAK Pro project op basis van de uitkomsten van de pilot studie verder optimaliseren en de effectiviteit in een gerandomiseerde trial op korte en lange termijn onderzoeken.
