Voor u ligt het derde boekje dat wij uitgeven naar aanleiding van de lezingenreeks ‘Kracht van Sport’. Het betreft de vijfde maal dat wij de reeks organiseren. De reeks startte in 2012 met het onderwerp; ‘Olympische Spelen in Nederland: Droom of Nachtmerrie?’, in 2013 gevolgd door ‘Kracht van Sport’ (boekje), in 2014 ‘Kracht van Sport: over de grens’, in 2015 ‘Kracht van Sport: de verbinding’ (boekje), en afgelopen voorjaar (2016) ‘Kracht van Aangepaste Sport’.
Het gedachtegoed van het project ‘Naar Verantwoorde Rebellie’ vormt het fundament voor de bevindingen in dit whitepaper. Daarbij gaat het om inspiratie, tips en concepten die leiden tot rebelse initiatieven in de ouderenhuisvesting. Dat is geen overbodigheid, want er is een toenemende behoefte aan collectieve woonvormen voor ouderen die tussen zelfstandig wonen en verpleegzorg in zitten. Vooral voor ouderen met een laag en middeninkomen zijn de mogelijkheden beperkt. Het aanbod van geschikte tussenwoningen is simpelweg te summier (1). Dat vraagt dus om nieuwe initiatieven! Daarnaast hebben jongeren en starters het al geruime tijd erg lastig op de woningmarkt. De problematiek is bekend: het is haast een mission impossible om een betaalbare woning te kopen, en het meest deprimerende is dat de piek volgens de berekening van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties pas in 2024 wordt bereikt (2). Het is een urgent probleem, maar in de praktijk komt dat onvoldoende tot uiting. Deze groep heeft behoefte aan een helpende hand, en daarom wordt in dit whitepaper gekeken of de initiatieven voor ouderen ook voor jongeren en starters van waarde kunnen zijn. Sterker nog, of zij onderdeel van de oplossing kunnen worden. Helaas zijn we niet in de ban van ‘slechts’ een crisis, maar van meerdere crises. De woningcrisis wordt namelijk vergezeld door de klimaat- en coronacrisis, en op het moment van schrijven daar bovenop zelfs een koopkracht- en energiecrisis (3, 4, 5). Een hoop ingrediënten voor een boel ellende als we lukraak met onsamenhangende oplossingen aan komen zetten. Het is een complexe puzzel geworden die, onder tijdsdruk vanwege de klimaatdoelstellingen en groeiende onvrede, weloverwogen oplossingen vereist. Bij de bouw van toekomstige woningen moet er derhalve rekening gehouden worden met een plethora aan vereisten, die in dit whitepaper aan bod komen. In het vervolg wordt uiteengezet waar een geschikte tussenwoning aan dient te voldoen, evenals een denkrichting die beschrijft hoe een intergenerationele collectieve woonvorm kan worden vormgegeven. De lezer wordt meegenomen in een verhaal dat eerst de huidige marktsituatie en trends beschrijft, vervolgens de problemen en uitdagingen aankaart, om ten slotte een concrete oplossing aan te dragen. Hierbij wordt rekening gehouden met een veelvoud aan belangrijke variabelen zoals de locatie, voorzieningen, activiteiten, demografische kenmerken, en vorm- en zingeving van het wooncomplex (6). Het gaat nadrukkelijk om een denkrichting die op een inclusieve manier, en met inbegrip van hedendaagse toepassingen en best practices, een originele en vooral kwalitatief hoogwaardige oplossing biedt voor het beperkte woningaanbod. Creativiteit en woongenot staat in dit whitepaper centraal; de wensen van potentiële bewoners worden geïnventariseerd en meegenomen in de uiteindelijke oplossing. Door middel van gesprekken met experts worden echter ook de technische haalbaarheid en betaalbaarheid zo goed als mogelijk geborgd. De uiteenzetting leidt ten slotte tot een virtueel ontwerp dat als inspiratiebron fungeert voor zowel toekomstige bouwers als bewoners van soortgelijke wooncomplexen. Geïnteresseerden kunnen een virtuele tour van het intergenerationele woningcomplex volgen. Via de link op pagina 29 kunt u het concept bekijken.
MULTIFILE
Het aantal winkelbezoekers loopt in Europa al jaren terug, vooral in economisch zwakkere regio’s. Dit geldt in het bijzonder voor ouderen, waarvan de verwachting is dat ze in de toekomst fysieke winkels nog meer de rug zullen toekeren. Om de winkelervaring te verbeteren, investeren winkeliers steeds meer in opkomende digitale technologieën zoals apps, interactieve en digitale schermen, sociale robots en zelfscankassa’s. Deze instore technologieën slaan vooral bij jongere klanten aan, oudere klanten blijken door hun beperkingen (o.a. zien, horen, mobiliteit, informatieverwerking en digitale vaardigheden) nog steeds veel barrières te ervaren bij het bezoek aan winkels en het gebruik van instore technologieën. Dit is niet alleen nadelig voor winkeliers omdat ouderen een substantieel, stijgend, en koopkrachtig deel van de bevolking vertegenwoordigen dat relatief trouw is aan regionale winkelgebieden, maar het zet ook de inclusie van ouderen in Europa onder druk omdat winkelbezoek bijdraagt aan hun sociale welbevinden. Met dit onderzoeksproject onderzoekt het nieuwe consortium van twee hogescholen en drie buitenlandse universiteiten hoe instore technologieën ouderen in Europa kunnen helpen bij het wegnemen van barrières om tot een goede winkelervaring te komen. Het project brengt de onderzoeksprogramma’s van het lectorenplatform Retail Innovation Platform (Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool Saxion), de Retail en Marketingtechnologie groep (University of Bristol), de human-computer interaction groep (University of Calabria), en de engaging co-design research group (Aalto University) samen. Het project sluit aan bij nationale en Europese initiatieven zoals de Kennis- en Innovatieagenda Sleuteltechnologieën 2024-2027, The DIGITAL Europe Programme en de Strategy for the rights of persons with disabilities 2021-2030. Door de relaties tussen ouderen, opkomende digitale technologie, en winkelgedrag over verschillende Europese regio’s te onderzoeken, sluit het project tevens aan bij Interreg Europa en het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.
