Met de huidige maatschappelijke uitdagingen, zoals klimaat en transities op het gebied van de vermindering van beschikbare ruimte voor stedelijk goederenvervoer en de sterke groei in e-commerce wordt het steeds belangrijker om logistiek mee te nemen in het ruimtelijk ontwerp van een gebied. Hierdoor kan efficiënte bevoorrading worden gerealiseerd en overlast worden beperkt. Ook kan zo worden aangesloten bij stedelijke ambities omtrent schone en slimme stadslogistiek. Toch wordt logistiek vaak niet of beperkt meegenomen in de ruimtelijke planning bij het (her-)ontwikkelen van gebieden. Door vroegtijdig na te denken over hoe het logistieke systeem eruit moet zien kan in het stedelijke ontwerp rekening worden gehouden met het ruimtegebruik van logistiek. Dit kan inefficiënte inpassing achteraf voorkomen. Om een hulpmiddel te bieden voor steden is daartoe een methode ontwikkeld die een basis vormt voor het nadenken over hoe logistiek kan worden geïntegreerd in de ruimte bij nieuwe gebiedsontwikkelingen. Stadslogistiek kenmerkt zich door de grote diversiteit van stromen waarin elk logistiek segment (afval, bouw, express en pakket, facilitair, etc.) om een eigen aanpak vraagt. Om die reden is het uitgangspunt van de methode om eerst grip te verkrijgen op het verwachte aantal voertuigen per stadslogistiek segment voordat wordt gekeken naar welke logistieke oplossingen passend zijn. Op basis van de samenstelling van het nieuw te ontwikkelen gebied (type en grootte bedrijven, functies en aantal huishoudens) en de geobserveerde voertuigen in andere gebieden wordt daar een inschatting van gegeven. Vanuit hier kan met maatwerk een mix van logistieke oplossingen worden opgesteld dat aansluit bij het type logistiek en de kenmerken en plannen voor en rond het gebied. Stedenbouwkundige ontwerpers kunnen dit vervolgens meenemen, zodat logistiek een slim en integraal onderdeel wordt van het ontwerp.
Onze omgeving is volop in ontwikkeling: overal in dorpen, wijken en buurten in Nederland bestaan er werkgroepen met plannen voor een meer leefbare, duurzame of gezonde wijk, oftewel een zachtere stad. Bij het werken aan de zachte stad is het belangrijk om na te denken over manieren waarop alle bewoners die met de plannen te maken krijgen, erin meegenomen kunnen worden. Met behulp van de ‘social fingerprint’-aanpak kan bewonersparticipatie zinvol worden vormgegeven.
LINK
Building Blocks for Liveable Neighbourhoods. Four suburbs in the province of Noord-Brabant are case-studies for a new method of urban development. Participation and scenario's are the starting point. The tools for local stakeholders to (literally) shape their own future environment are the end result.Societal issue: Gap between the plannend world and the daily life in city neighbourhoods. People are eager to take responsibility for their living environment but have no tools or knowledge to do it.Benefit to society: The method developed in this design research project enables the different stakeholders to connect, align and be effective in shaping their common future living environment.
Gemeente Arnhem heeft als doel geformuleerd dat alle wijken klimaatneutraal moeten zijn voor 2050. Voor de wijk Elderveld-Noord is de uitdaging om een duurzame aardgasvrije energie-infrastructuur te ontwikkelen, bestaande woningen te verduurzamen én energielasten voor huurders gelijk te houden. Deze uitdaging is niet alleen technologisch, maar ook sociaal-maatschappelijk complex. Naast energetische verbetering en gebruik van circulaire materialen gaat het ook om een gezonde en leefbare omgeving voor een zich veranderende populatie met een eigen economische contextkenmerken. De wijk Elderveld-Noord is als proeftuin gestart om deze transitie vorm te geven vanuit technologisch perspectief. De vraag bleef: hoe kan de sociale kant van samenwerking, participatie en implementatie hierbij worden ingevuld in een dynamisch leerproces? Via een proces van vraagarticulatie met de stakeholders in deze proeftuin is de praktijkvraag ontstaan hoe een actieve ontwerpgerichte en lerende gemeenschap te realiseren, waarbij een cocreatieproces tot een integrale, succesvolle energietransitie leidt. Vanuit deze praktijkvraag is de volgende onderzoeksvraag ontstaan: Op welke wijze kan een transdisciplinaire lerende gemeenschap worden gevormd die zich richt op meervoudige waardecreatie voor het aardgasvrij maken van de Arnhemse wijk Elderveld-Noord en hoe kan dit proces leiden tot de ontwikkeling van een lerende aanpak zodat in andere wijken van Arnhem hier ook mee gewerkt kan worden? Het beoogde resultaat is transformatieve kennisontwikkeling met een lerende gemeenschap ter ondersteuning van de energietransitie in de pilotwijk Elderveld-Noord, leidend tot een participatieve lerende aanpak voor energietransitie in andere wijken: De Arnhemse Lerende Aanpak. Dat vergt een systeemgerichte, transdisciplinaire opzet. De vraag is hoe we die cocreatie vormgeven en welke lessen we daaruit leren in een transdisciplinaire aanpak van integrale wijkvernieuwing. De beoogde impact van dit onderzoek is dat lerende gemeenschappen van publiek-private samenwerkingen voor de wijkgerichte energietransitie in hoge mate zullen bijdragen aan gezonde en klimaatneutrale wijken in Arnhem en in Nederland.
In Samen Besparen staat het bestrijden van armoede, het betrekken van mensen met een lage Sociaal Economische Status bij de energietransitie en het verduurzamen van een woonwijk centraal. Door aan te sluiten bij de behoeften en wensen van de bewoners en het nauw samenwerken met sociale partners, wordt getracht de woonwijk zowel duurzamer als leefbaarder te maken.volgtIn Samen Besparen staat het bestrijden van armoede, het betrekken van mensen met een lage Sociaal Economische Status bij de energietransitie en het verduurzamen van een woonwijk centraal. Door aan te sluiten bij de behoeften en wensen van de bewoners en het nauw samenwerken met sociale partners, wordt getracht de woonwijk zowel duurzamer als leefbaarder te maken.Uit een pilot met een bestaande en doorgaans succesvolle actie, is gebleken dat veel bewoners niet voldoende mogelijkheden hebben om actief met energiebesparing aan de slag te gaan. Ze hebben schulden en andersoortige problemen die ertoe leiden dat energiebesparing niet een hoge prioriteit heeft. Wel is gebleken dat bewoners welwillend staan ten opzichte van duurzaamheid en energiebesparing.Hoe kan een probleemwijk i.s.m. alle instanties waarmee bewoners contact hebben, verduurzaamd worden? Subvragen: 1. Hoe kan energie armoede bestreden worden? 2. Hoe kunnen we mensen met een lage sociaal economische status laten participeren in de energietransitie? 3. Hoe komen we tot een integrale wijkgerichte aanpak, waarin aandacht is voor alle problemen die in de wijk spelen?Er zijn semi-gestructureerde interviews afgenomen om de uitgangspositie (energiegebruik en energiebewustzijn) en wensen van de bewoners beter in kaart te brengen. Op basis hiervan is een traject gestart waarin aangesloten wordt bij initiatieven van bewoners (bijvoorbeeld het organiseren van een buurtfeest) en energiecoaches die speciaal voor deze doelgroep opgeleid worden, samen met sociale partners de bewoners helpen om energie te besparen. Hiernaast is gestart met het uitvoeren van een sociale netwerkanalyse en een belangenanalyse omdat is gebleken dat de bewoners met vele instanties te maken hebben. Op basis hiervan zal getracht worden om in samenwerking met de gemeente Assen en de provincie Drenthe een plan van aanpak op te stellen middels keten- en procesregie om de wijk te verduurzamen en sociaal-economisch te versterken.
