In deze bijdrage aan het vierjaarlijkse SURF trendrapport wordt nader ingegaan op de wijze waarop digitale innovaties als computers en internet zich ingevoegd hebben in de levens van studenten en docenten cq. Onderzoekers in het Nederlandse hoger onderwijs. Verschillende thema s worden daarbij nader beschreven. In de eerste plaats wordt ingegaan op de invloed van digitalisering op het aanbod, met name de wetenschappelijke informatievoorziening en de veranderende rol van tijdschriften en bibliotheken. Het spiegelbeeld van dat aanbod is de vraagzijde, de mate waarin studenten (en medewerkers) toegang hebben tot nieuwe media. Daarbij stelt zich meteen de vraag naar sociale ongelijkheid in het bezit en gebruik van deze technologiekn. Die vraag is rechtstreeks gerelateerd aan diffusiepatronen van innovaties, zowel in huishoudens, studentenhuizen als in organisaties. Vervolgens wordt aandacht besteed aan het bereik: wie maakt er gebruik van de nieuwe mogelijkheden en wat betekent dit voor de tijdsbesteding. De tekst wordt afgesloten met aandacht voor een specifieke groep studenten, te weten studenten met functiebeperkingen, en het omschrijven van onze rol in de vraag of digitalisering van het hoger onderwijs voor hen een zegen of een vloek is.
De opkomst van Chat GPT laat zien hoe AI ingrijpt in ons dagelijks leven en het onderwijs. Maar AI is meer dan Chat GPT: van zoekmachines tot de gezichtsherkenning in je telefoon: data en algoritmes veranderen de levens van onze studenten en hun toekomstige werkveld. Wat betekent dit voor de opleidingen in het HBO waar voor wij werken? Voor de inspiratie-sessie De maatschappelijke impact van AI tijdens het HU Onderwijsfestival 2023 hebben wij onze collega’s uitgenodigd om samen met ons mee te denken over de recente AI-ontwikkelingen. We keken niet alleen naar de technologie, maar juist ook naar de maatschappelijke impact en wat de kansen en bedreigingen van AI zijn voor een open, rechtvaardige en duurzame samenleving. Het gesprek voerde we met onze collega’s (zowel docenten als medewerkers van de diensten) aan de hand van drie casussen met. De verzamelde resultaten en inzichten van deze gesprekken zijn samengebracht op een speciaal ontwikkelde poster voor de workshop (zie figuur 1). We hebben deze inzichten gebundeld en hieronder zijn ze te lezen.
Bijen zijn door hun rol in het bestuiven van planten volstrekt onmisbaar voor het behoud van flora en fauna in Nederland én zij hebben een cruciale economische functie in de land- en tuinbouw. Al een aantal jaren is het duidelijk dat actie nodig is om bijen te beschermen. In 2013 heeft het toenmalige kabinet een Actieprogramma Bijengezondheid gepresenteerd. Dat richtte zich vooral op de honingbij. Deze nieuwe Nationale Bijenstrategie richt zich op alle ‘bestuivers’, in het bijzonder de vele wilde bijensoorten. In Nederland horen juist wilde bijen tot de voornaamste bestuivers. Meer dan de helft van de wilde bijensoorten staat echter op de Rode Lijst. Zij worden met uitsterven bedreigd. In 2017 is in Nederland breed onderkend dat meer insecten in de gevarenzone verkeren. Daarom hebben wetenschappers en maatschappelijke organisaties stappen gezet voor een Deltaplan Biodiversiteitsherstel groene ruimte van Nederland. Verbinding tussen de bijenstrategie en dit deltaplan is van groot belang. Met deze nieuwe strategie willen wij tot een alomvattende aanpak komen om alle bijensoorten en andere bestuivers blijvend te behouden. Daarvoor hebben wilde bijen twee dingen nodig: nestelgelegenheid en voldoende voedselaanbod, zeg maar: bed & breakfast for bees. In de vele initiatieven waaraan wordt gewerkt en in deze strategie zijn drie kernthema’s vastgesteld, namelijk 1) het bevorderen van de biodiversiteit, 2) het verbeteren van de wisselwerking tussen landbouw en natuur en 3) het helpen van imkers om de gezondheid van de honingbij te verbeteren.
MULTIFILE
