In deze deelrapportage beschrijven we de resultaten van het project ‘Lokaal & Integraal Werken aan Participatie’ uit gemeente Wijk bij Duurstede. Dit project is uitgevoerd door het Kenniscentrum Sociale Innovatie van hogeschool Utrecht en Movisie met subsidie van ZonMw vanuit het programma ‘Vakkundig aan het werk’. Het doel van dit project was het vergroten en bundelen van kennis over effectieve werkwijzen om met verschillende professionals de meervoudige problematiek van cliënten te adresseren en adequate dienstverlening te bieden. Hiertoe is in Wijk bij Duurstede een ontwikkelwerkplaats ingericht om een effectieve werkwijze te ontwikkelen en te testen waarmee integrale ondersteuning kan worden geboden om mensen met meervoudige ondersteuningsbehoeften effectief en doelmatig toe te leiden naar de arbeidsmarkt. De nadruk in het project lag op integraal werk op het snijvlak van zorg en welzijn (Wmo) enerzijds en werk en inkomen (Participatiewet) anderzijds. We richtten ons daarmee op de meest kwetsbare burgers met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. In deze publicatie staan de opbrengsten beschreven van de activiteiten vanuit en rond de ontwikkelwerkplaats in Wijk bij Duurstede.
DOCUMENT
Het Lectoraat Jeugd is door een Beleidsadviseur Sociaal Domein van de Gemeente Wijk bij Duurstede benaderd om de Pilot Onderwijs Zorg Arrangement (het OZA) in haar gemeente te evalueren. Binnen het OZA werken SBO-school De Driehoek, basisschool Het Baken en Loket Wijk (Sociaal Wijkteam) intensief samen met als doel kinderen binnen de gemeente op te vangen en zo te voorkomen dat zij aangewezen zijn op speciaal onderwijs buiten de gemeente. De Driehoek en het Baken verzorgen samen het onderwijsprogramma binnen de brede school Het Anker. Binnen het OZA worden zij ondersteund door de inzet van hulpverlening vanuit Loket Wijk (Collegevoorstel, 2017). De pilot werd vanaf januari 2017 gefinancierd door de gemeente en liep tot augustus 2018. Om tot besluitvorming te kunnen komen over al dan niet voortzetten van het OZA is de gemeente op zoek naar informatie over de meerwaarde van deze pilot. Dit in relatie tot de beoogde doelstelling: ‘Dat leerlingen onderwijs krijgen op de voor hen meest passende plek: daar waar zij zich in een veilige omgeving maximaal cognitief en sociaal emotioneel kunnen ontwikkelen. Zo mogelijk dichtbij huis en tevens in of dichtbij het regulier basisonderwijs, waar nodig ondersteund met specialistische voorzieningen.’ (Collegevoorstel zaaknummer 21231, 27 juni 2017, p. 1).
DOCUMENT
Gemeenten willen de zelfredzaamheid en (arbeids)participatie van hun inwoners vergroten. Een uitdaging is het ontwikkelen van integrale aanpakken voor mensen met een meervoudige ondersteuningsbehoefte. Centrale vraag in dit project was wat effectieve werkwijzen zijn om tot een integrale aanpak te komen, rekening houdend met de behoeften en mogelijkheden van de inwoners en het wetgevend kader. Doel Hoe zorg je er als gemeente voor dat mensen die moeilijk aan werk komen, toch kunnen meedoen in de samenleving? Bijvoorbeeld via een (betaalde) baan? Om dit voor elkaar te krijgen is het belangrijk dat betrokken professionals uit verschillende domeinen goed met elkaar samenwerken. En daarbij rekening houden met wat de inwoners kunnen en nodig hebben. Dit onderzoek heeft bijgedragen aan een goede aanpak hiervoor. Resultaten Een belangrijke voorwaarde voor een effectieve aanpak is het organiseren van intensieve samenwerking tussen professionals van sociale (wijk)teams en professionals van werk en inkomen (klantmanagers) waarbij ze de inwoner direct betrekken. Bijvoorbeeld in driehoeksgesprekken. Op deze manier kunnen professionals hun kennis en expertise vanuit de Wmo en Participatiewet bundelen en ervaren inwoners meer ‘regie’ over de ondersteuning die ze krijgen. De belangrijkste bevindingen van het project staan beschreven in de eindrapportage. Voor professionals, managers, beleidsmakers en bestuurders is een praatplaat gemaakt met bouwopgaven voor de praktijk. Voor de gemeenten Houten, Woerden en Wijk bij Duurstede is een analyse gemaakt van de activiteiten en uitkomsten uit de ontwikkelwerkplaatsen. Een innovatietraject waaraan gemeenten en uitvoeringsinstanties kunnen deelnemen. Looptijd 15 juni 2018 - 15 december 2020 Aanpak In drie gemeenten hebben onderzoekers, professionals, beleidsmakers en inwoners samengewerkt om een effectieve integrale werkwijze te ontwikkelen. Kennis is verkregen uit ‘ontwikkelwerkplaats’ bijeenkomsten (een variant op de community of practice) en verdiepende interviews met inwoners, professionals en beleidsmakers.
Hoe verloopt de gemeentelijke samenwerking rond jongeren en jongvolwassenen (16-27 jaar) met complexe problemen en justitiecontacten? In het project Startbaan onderzochten we dit samen met de gemeenten Hilversum, Veenendaal, Wijk bij Duurstede en Zeist.Doel Jongeren en jongvolwassenen van 16 tot 27 jaar met complexe problemen en justitiecontacten zijn een uitdaging voor gemeenten en voor de professionals die met hen werken. Er speelt bij hen veel en op heel veel verschillende terreinen en ze zijn vaak moeilijk te bereiken en te motiveren. Het is daarom extra lastig voor deze groep om werk te vinden en te behouden. Tegelijk is werk de beste manier om uit de problemen te komen én te blijven. Verschillende afdelingen binnen de gemeente werken samen met andere organisaties om de problematiek van deze jongeren aan te pakken. Ze helpen jongeren om werk, scholing of stages te vinden. Voor de betrokkenen rondom de jongeren is het lastig om van elkaar te weten wat er allemaal speelt. Het project Startbaan had als doel de samenwerking tussen professionals te verstevigen en een aantal knelpunten in deze samenwerking aan te pakken. Zodat deze jongvolwassenen meer kans op een betere toekomst hebben. We voerden dit onderzoek uit in de gemeenten Hilversum, Veenendaal, Wijk bij Duurstede en Zeist. Resultaten Op basis van de bevindingen uit het Startbaan-onderzoek zijn meerdere producten ontwikkeld. Deze producten kunnen door gemeenten ingezet worden bij het opzetten of versterken van de samenwerking. Voor de vier gemeenten die deelnamen aan het onderzoek is er een stappenplan gemaakt. Met dit plan kunnen gemeenten de interne samenwerking versterken. Het project heeft ook geleid tot de ontwikkeling van de PGA-scan, een tool waarmee professionals knelpunten in de samenwerking met elkaar kunnen achterhalen. Verder kan de samenwerking in een gemeente op verschillende manieren worden vormgegeven. De handreiking biedt gemeenten handvatten voor het opzetten of doorontwikkelen van de aanpak. Uit het onderzoek bleek ook dat het samenwerken voor deze doelgroep om specifieke competenties van professionals vraagt. Het product Functiekenmerken is ontwikkeld met daarin diverse rollen en de benodigde competenties. In deze interactieve pdf (download) staan alle eindproducten. Of bekijk de korte film over de uitkomsten van het onderzoek Startbaan. Ook heeft dit project geleid tot twee artikelen: Looptijd 01 juni 2018 - 01 november 2020 Aanpak In het eerste jaar van Startbaan hebben we de huidige situatie en knelpunten bij de betrokken professionals in kaart gebracht. Dit deden we door betrokkenen te interviewen en te observeren tijdens besprekingen. Daarna hebben we groepsgesprekken met de professionals gevoerd, waarin we samen bepaalden welke knelpunten prioriteit moesten krijgen. Hieruit volgde een stappenplan waarmee gemeenten de interne samenwerking kunnen versterken. Ook beschreven we de algemeen werkzame principes voor de aanpak van deze complexe doelgroep.
