In het kader van het Actieprogramma Sociale Vitaliteit (WLP Eemsdelta leeft!) hebben sociaalwerkers van twee welzijnsorganisaties (ASWA - Appingedam en SW&D, Delfzijl) bewonersgroepen in drie gemeenten (Delfzijl, Appingedam en Loppersum) ondersteund voor de ontwikkeling van hun organisatiekracht ten behoeve van initiatieven voor leefbaarheid in het dorp, de buurt of de straat. De focus lag op de bewoners - hoe ontwikkelen zij zich, de sociaalwerkers - hoe sluiten zij aan bij de bewoners en de gemeentelijke contactpersonen - hoe faciliterend zijn zij? Uit het begeleidende onderzoek dat een activerend karakter had bleek vooral dat de bewoners hun organisatiekracht hoog inschatten, terwijl in de praktijk bleek dat de groepen (deels) uiteen vielen of hun doelen niet bereikten. Sociaalwerkers moeten dan ook meer aandacht besteden aan bronnen en oorzaken voor conflicten om de continuiteit in de groep te waarborgen. Gemeentelijke medewerkers bleken voor bewonersgroepen vaak onbereikbaar of onvoldoende behulpzaam. In de periode van het activerend onderzoek zijn de verbeterpunten ter harte genomen, in die zin heeft het activerend onderzoek gewerkt. De vragenlijst waarmee de organisatiekracht van bewoners is onderzocht is beschikbaar en als bijlage aan het rapport toegevoegd.
De praktijkvraag die centraal staat in het PD-traject luidt: Hoe kan de leefomgeving verbeterd worden zodat deze positief bijdraagt aan de leefstijl en gezondheid van de bewoners van Appingedam? Het doel van dit PD-traject is om met bewoners, professionals en beleidsmakers een substantiële bijdrage te leveren aan een leefomgeving die beter aansluit bij de wensen en behoeften van bewoners, zodat de leefomgeving aanzet tot leefstijlverbetering en uiteindelijk tot gezondheidsverbetering ofwel meer gezonde levensjaren voor de inwoners van Appingedam. De basis van gezondheid staat volgens de brede definitie van positieve gezondheid in Appingedam onder druk. Inwoners beoordelen hun leefomgeving (fysiek en sociaal) minder positief dan gemiddeld in Nederland. De problematiek kent meerdere oorzaken. Zo kampt de regio onder andere met aardbevingen wat heeft geleid tot gezondheidsklachten waaronder meer stress en overige psychische en fysieke klachten. Binnen de complexe context is het voor individuen lastig om met fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en eigen regie te voeren volgens de uitgangspunten van positieve gezondheid. Sinds 2019 zijn eerste stappen gezet om kleinschalig met een groep bewoners in een wijk te verkennen waar wensen- en behoeften ten aanzien van de leefomgeving liggen. Ervaring heeft ons geleerd dat inwoners dikwijls een andere invulling geven aan het begrip gezondheid dan professionals. Ook vanuit de professionals en beleidsmakers is er een noodzaak dat inwoners zelf een actievere rol pakken mede omdat de middelen beperkt zijn. De ervaringen uit het verleden pleiten al langere tijd voor een andere aanpak. Methoden die gedurende het PD-traject worden ingezet en bijdragen aan deze praktijkverandering zijn: citizen science, kortcyclisch werken, lerend evalueren en praktijk- en mensgericht ontwerpen.
Met de Innovatiewerkplaats Meer Gezonde Jaren voor Appingedam willen we hieraan bijdragen door samen met de bewoners initiatieven te bedenken en uit te voeren om de gezondheid te bevorderen. Onder meer door de structurele inzet van studenten en het opzetten van nieuwe projecten. Er gebeurt veel in Appingedam en vanuit de Innovatiewerkplaats houden we overzicht, sturen we waar nodig bij en borgen we de continuïteit. Dat laatste is zeker belangrijk want de inzet op meer gezonde jaren vereist langdurige inspanning, terwijl we de effecten ervan pas later gaan zien.Met de Innovatiewerkplaats Meer Gezonde Jaren voor Appingedam willen we hieraan bijdragen door samen met de bewoners initiatieven te bedenken en uit te voeren om de gezondheid te bevorderen. Onder meer door de structurele inzet van studenten en het opzetten van nieuwe projecten. Er gebeurt veel in Appingedam en vanuit de Innovatiewerkplaats houden we overzicht, sturen we waar nodig bij en borgen we de continuïteit. Dat laatste is zeker belangrijk want de inzet op meer gezonde jaren vereist langdurige inspanning, terwijl we de effecten ervan pas later gaan zien.
