In dit artikel over leiderschapskansen wordt verkend welk gedrag managers kunnen uitdragen om succesvol leiding te geven aan een dergelijke organisatieverandering in de publieke sector. De volgende vragen worden gesteld: 1. Op welke wijze kan het management de cultuur beïnvloeden wanneer er een verandering plaatsvindt? 2. Welke aanpak moet worden gehanteerd bij een organisatieverandering? 3. Waar moet je rekening mee houden bij een organisatieverandering? 4. Hoe kun je de huidige cultuur meten? 5. Hoe kunt u leiding geven aan zo'n organisatieverandering? De auteurs concluderen dat het model van Straathof (2009) voldoet om de huidige en gewenste cultuur in kaart te brengen. Voor de veranderbenadering kan een combinatie van top-down en bottom-up benadering worden gehanteerd. Zo wordt er richting gegeven door het management en geluisterd naar de medewerkers. Participatief en transformationeel leiderschapsgedrag in termen als ‘mensgericht’ en ‘toekomstgericht’ sluiten hier bij aan.
De behoefte om informatie te ordenen zodat ze 'beheersbaar' wordt, resulteert vaak in een top-down aanpak zoals bibliotheeksystemen die kennen. Betrekkelijk nieuw is de bottom-up aanpak, metadatering gebaseerd op het sociale aspect van consensus. Sybilla Poortman en Gerard Bierens zoomen in op de achtergronden van folksonomy en nemen de nieuwe 'sociale' tools onder de loep met aandacht voor toepassingsmogelijkheden in de bibliotheekomgeving. En ook: folksonomy versus taxonomie, samen door één deur of ieder een eigen ingang?
Deze studie maakt onderdeel uit van een groter onderzoeksproject naar Adaptief vermogen voor toekomstbestendig leraarschap, genaamd ‘Expeditie Lerarenagenda’. Met deze studie beoogden we inzicht te krijgen in hoe processen van adaptief vermogen (betekenisgeving, besluitvorming en voorgenomen handelen) zich manifesteren in de onderwijspraktijk van leraren en leidinggevenden èn hoe systeembewustzijn daarin doorwerkt. We richtten ons daarbij op de onderwijspraktijk van leraren en leidinggevenden in het po, vo en mbo en maakten daarbij gebruik van vignetten om uitspraken te achterhalen over processen van adaptief vermogen en systeembewustzijn in verandering met bottom-up en top-down oorsprong. Leraren en leidinggevenden werden gevraagd te reageren vanuit het eigen perspectief en dat van de ander op voorgelegde vignetten (korte scenario’s van verandering in een schoolsituatie).
The HAS professorship Future Food Systems is performing applied research with students and external partners to transform our food system towards a more sustainable state. In this research it is not only a question of what is needed to achieve this, but also how and with whom. The governance of our food system needs rethinking to get the transformative momentum going in a democratic and constructive manner. Building on the professorship’s research agenda and involvement in the transdisciplinary NWA research project, the postdoc will explore collective ownership and inclusive participation as two key governance concepts for food system transformation. This will be done in a participatory manner, by learning from and with innovative bottom-up initiatives and practitioners from the field. By doing so, the postdoc will gain valuable practical insights that can aid to new approaches and (policy) interventions which foster a sustainable and just food system in the Netherlands and beyond. A strong connection between research and education is created via the active research involvement of students from different study programs, supervised by the postdoc (Dr. B. van Helvoirt). The acquired knowledge is embedded in education by the postdoc by incorporating it into HAS study program curricula and courses. In addition, it will contribute to the further professional development of qualitative research skills among HAS students and staff. Through scientific, policy and popular publications, participation in (inter)national conferences and meetings with experts and practitioners, the exposure and network of the postdoc and HAS in the field of food systems and governance will be expanded. This will allow for the setting up of a continuous research effort on this topic within the professorship via follow-up research with knowledge institutes, civic society groups and partners from the professional field.
Veel organisaties in met name de publieke sector kampen met bureaucratie, medewerkers die hun passie kwijt zijn en cliënten of burgers die zich een nummer voelen. Hoe kan een organisatie de bedoeling centraal stellen en weer wendbaar worden, waardoor zij weer oog krijgt voor de mensen die zij bedient? Hoe kan een organisatie voor sterke teams, coachend leiderschap en betekenisvol werk zorgen en het werkplezier van medewerkers vergroten? Een 'bottom-up'-aanpak van integrale organisatievernieuwing leidt in de praktijk tot goede resultatenDoel In dit ontwerpgerichte onderzoek wordt op participatieve wijze gewerkt aan een organisatieontwerp waarin de klant centraal staat en teams de bouwsteen vormen van de organisatie. Middels een methodiek ontwikkeld door het lectoraat werken professionals zelf aan het ontwerp van deze platte en eenvoudige organisatie en geven vorm aan hun teams waarin hun professionele autonomie groot is. Er wordt gekeken naar de aanpassingen van de organisatie die nodig zijn om teams te versterken, zoals een passende besturingsfilosofie, coachend leiderschap, ondersteunende diensten en systemen. Resultaten Dit onderzoek loopt. Na afloop vind je hier een samenvatting van de resultaten. Zelforganisatietool De door het lectoraat ontwikkelde zelforganisatietool biedt inzicht in de teamvorming en teamontwikkeling en geeft teams en hun leidinggevenden handvatten voor hun ontwikkelpad. Afstudeeratelier Organiseren van waardig werk Studenten van het Institute for People & Business die bezig zijn met hun afstudeeronderzoek rondom het thema Ontwerpen & Veranderen van organisaties vormen tezamen een afstudeeratelier. Zij verdiepen aan de hand van expertcolleges hun kennis en maken de kennis die zij opdoen vervolgens overdraagbaar naar andere organisaties en het onderwijs door de resultaten van hun onderzoek te delen. Aanpak De ontwerp- en verandermethodiek die in het praktijkgericht onderzoek wordt toegepast, is gebaseerd op een experiment in de ouderenzorg. De aanpak staat beschreven in de handreiking ‘Sociale innovatie in de ouderenzorg: samenwerken aan goede zorg, op reis met de client als kompas’ (Handreiking Sociale Innovatie). In dit artikel (Artikel Organisatieverandering van onderop) worden de resultaten van dit experiment toegelicht. Deze ontwerp- en verandermethode is vervolgens in diverse organisaties toegepast (Edward Lawler – High-Involvement Management). Momenteel wordt een soortgelijke participatieve methode ontwikkeld voor, en toegepast in het hoger onderwijs (https://www.hu.nl/onderzoek/projecten/naar-een-teamgerichte-organisatie). Onderwijsteams binnen de HU gebruiken de aanpak om zelforganiserend te worden en een teamgerichte organisatie te bouwen. Er wordt gelijktijdig onderzoek uitgevoerd om inzicht te krijgen in de verbetering van het organisatieontwerp, in de ontwikkeling van het zelforganiserend vermogen van teams en wat de lessons learned zijn ten behoeve van een handreiking voor het ontwerpen van een teamgerichte organisatie in het hoger onderwijs.
De gemeente Eindhoven staat voor een grote opgave om de economische groei in de Brainport regio te reguleren en vorm te geven. Voor de stad Eindhoven is de ambitie hierin te groeien naar een duurzame en inclusieve stad. Een top-down visie schiet te kort, en kan zelfs als een probleem worden beschouwd om draagvlak en betrokkenheid te creëren. Eerder onderzoek toont aan dat een constructief gesprek aangaan met inwoners lastig is in de huidige sociale dynamiek. Dit vraagt om een andere aanpak dan de traditionele methoden om burgers te betrekken. Vanuit de bijeenkomsten en literatuuronderzoek kan geconstateerd worden dat “meer inzicht nodig is in hoe bottom-up processen op een innovatieve en inclusieve manier kunnen worden vormgegeven en hoe op het eerste gezicht niet gelijkgerichte belangen alsnog kunnen samengaan in draagvlak voor stedelijke vernieuwing en groei”. Het huidige projectvoorstel zal exploratief onderzoeken welke aanpak het meest geschikt is om de inzichten in de sociale dynamiek te verwerven. Als kansrijke oplossingsrichting onderzoeken we de inzet van gamification om spelenderwijs inzicht te genereren in de sociale dynamiek van Eindhoven waardoor een meer inclusieve aanpak voor vernieuwing en groei ontstaat. Aangenomen wordt dat de inzet van gamification de kwaliteit van de inzichten op de sociale dynamiek vergroot en dat de betrokkenheid bij bewoners op een intrinsieke manier wordt aangesproken. Psychologische veiligheid bieden is een voorwaarde om betrokken te zijn bij participatieprocessen. Het beoogde resultaat is een prototype van een innovatief instrumentarium om beter inzicht te krijgen in de sociale dynamiek waardoor draagvlak en betrokkenheid wordt gecreëerd bij belanghebbenden voor de groei- en vernieuwingsambitie van de stad.
