Etnografisch onderzoek is een intensieve en langdurige vorm van kwalitatief onderzoek, waarin het perspectief van de ander centraal staat. Dit artikel beschrijft de kenmerken en laat zien dat deze vorm van onderzoek een diep inzicht oplevert in de complexiteit van het dagelijks leven.
DOCUMENT
Onderwijs is in beweging. Opleidingen veranderen en daarmee ook de rol van leraren en docenten. Een groep enthousiaste docenten van de Faculteit Educatie van de Hogeschool Utrecht heeft, onder begeleiding van Hans Jansen, lector Vernieuwende Opleidingsmethodiek en -didactiek, een Opleiding voor Opleiders ontwikkeld. Om inzicht te verkrijgen is dit creatieve proces van ontwikkelen, met behulp van etnografisch onderzoek, gevolgd. In dit artikel beschrijven wij ons onderzoek. Eerst schetsen we kort de uitgangspunten van Levend Leren en de betekenis van een leerlandschap als alternatief voor een curriculum. Vervolgens geven we een toelichting op de methoden van dataverzameling en data-analyse binnen dit onderzoek en worden een aantal observaties besproken. Bij de ontwikkeling van een nieuw leerlandschap voor een nieuwe opleiding kan er sprake zijn van een creatief proces waarbij oude gedachten zoveel mogelijk losgelaten moeten worden, de geest leeggemaakt. Uit het onderzoek blijkt dat er momenten zijn waarop dat bij de deelnemers lijkt te gebeuren. Tijdens deze momenten blijkt één en één meer te worden dan twee en vindt er creatie plaats in een dialoog.
DOCUMENT
Op basis van bijna 400 uur observatie in twee Nederlandse ziekenhuizen schetst dit rapport een gedetailleerd en indringend beeld van de leefwereld van de spoedeisende hulp. Agressie, zo bleek, is geen objectief gegeven, maar ontstaat in interactie met mensen en dingen. Gedrag wat de een ervaart als een persoonlijke bedreiging is voor de ander een begrijpelijke uiting van pijn. En wat voor de een teken is van professionele kalmte is voor de ander een gebrek aan empathie. In veel agressieincidenten blijkt het niet eenvoudig om ‘daders’ en ‘slachtoffers’ van elkaar te onderscheiden.
DOCUMENT
Dit verkennende onderzoek onderzoekt hoe agrariërs aankijken tegen klimaat- en milieuproblematiek en hoe zij hun toekomst zien in een wereld die steeds complexer wordt. Hoe kijken zij aan tegen een transitie naar duurzame landbouw? Zien zij daarin kansen of juist belemmeringen? Vanuit welke overwegingen kiezen zij wel of niet voor duurzamere landbouwmethodes? Wat is hun beeld van de politiek en de agro-industrie? En in hoeverre vertrouwen zij de media en de wetenschap wanneer het informatie over klimaat en milieu aangaat? Tegen de achtergrond van een geschiedenis van naoorlogse verzet tegen landbouwhervormingen en door middel van diepte-interviews onderscheidt dit onderzoek een idealistisch, een optimistisch en wantrouwend perspectief van waaruit agrariërs kijken naar klimaat- en milieuproblematiek en de huidige transitie naar duurzame landbouw. Dit onderzoek richt zich op de perceptie en beleving van agrariërs, en hoe zij hun beeld van de werkelijkheid construeren, niet op de vraag of hun beeld van de werkelijkheid klopt.
DOCUMENT
Met haar kenniskring doet Baukje Prins, lector Burgerschap en Diversiteit, etnografisch onderzoek naar alledaagse omgangsvormen in de samenleving. Het onderzoek beweegt zich langs drie lijnen: de openbare ruimte, het onderwijs en de onderkant van de arbeidsmarkt. "Ik vind het daarin belangrijk een koppeling te maken tussen empirisch onderzoek en normatieve stellingnames."
DOCUMENT
Het middelbaar beroepsonderwijs is een belangrijke emancipatiemotor voor jongeren met een migratie achtergrond. Tegelijkertijd zijn er zorgen over de toenemende gevoelens van vervreemding van deze jongeren ten aanzien van de Nederlandse samenleving. En over docenten die worstelen met handelingsverlegenheid wanneer ze hiermee worden geconfronteerd. Dit boek biedt een onthullende inkijk in de complexe dagelijkse leefwereld van een Randstedelijke mbo school voor Helpende Zorg en Welzijn. Op grond van concrete casussen wordt duidelijk dat er soms wel iets te verbeteren valt aan de solidariteit tussen studenten of aan het ‘spelgevoel’ van docenten. Maar een aanzienlijk deel van de problemen op school blijkt te wijten aan de aanhoudende organisatorische onrust ten gevolge van het ‘trilemma’ van kwaliteit, rendement en emancipatie waarvoor veel onderwijsinstellingen in Nederland zich tegenwoordig gesteld zien.
DOCUMENT
Promotieondewerp: Onderzoek binnen een HBO-masteropleiding. Wetenschappelijk onderzoek neemt, door de huidige bachelor-masterstructuur, binnen het Hoger BeroepsOnderwijs (HBO) een steeds grotere plaats in. Het HBO kan binnen het wetenschappelijk onderzoek een eigen geluid laten horen als onderzoekers de, bij het HBO passende, focus op de praktijk ook in het wetenschappelijk onderzoek een plek geven. In haar promotieonderzoek volgt Loes het Leefwereldonderzoek (zie elders in dit jaarboek). Een groep van 15 studenten van de masteropleiding Ecologische Pedagogiek voeren dit onderzoek uit, onder begeleiding van Renée van der Linde, Hans Jansen en Loes Houweling. De masteropleiding Ecologische Pedagogiek is gebaseerd op de principes van Levend Leren en het is dan ook de zoektocht naar methoden van onderzoek, die passen bij het opleidingsparadigma van Levend Leren: paradigma III (zie: Jansen, 2005).
DOCUMENT
Het artikel bespreekt enige resultaten van een etnografisch onderzoeksproject naar een Nederlands shantykoor en focust op twee vragen: is muzikaal-artistieke kwaliteit van belang in dit koor, en is het koor een formele of een informele groep?
DOCUMENT
In dit artikel worden verschillende promotieonderzoeken besproken. O.a. ook het promotieonderzoek "Zorgperspectieven op de relatie tussen mantelzorgers, zorgvragers en professionele hulpverleners: de zorgtriade in theorie en praktijk" van Deirdre Beneken genaamd Kolmer. In dit onderzoek wordt o.a. inzicht verkregen in de relaties tussen mantelzorgers, zorgvragers en professionele hulpverleners door een empirisch-kwalitatief onderzoek waarin informatie wordt verzameld bij belanghebbenden in de zorgtriade. De resultaten van dit onderzoek zouden kunnen leiden tot een afstemming tussen beleid en praktijk voor de positie van de mantelzorger en de relaties tussen mantelzorgers, zorgvragers en professionele hulpverleners. Zo kan op grond van de voorgestelde definitie de vraag gesteld worden of mantelzorgers recht hebben op een status zoals die van arbeidskrachten aangezien ze werk verrichten dat normaliter door professionele hulpverleners gedaan zou worden. Bovendien blijkt –wanneer wordt uitgegaan van de voorgestelde definitie – de groep mantelzorgers die in aanmerking komt voor mantelzorgondersteuning, minder groot te zijn. De overheid zou als gevolg daarvan een specifieker beleid voor mantelzorg kunnen voeren. Uit politiek-filosofisch onderzoek blijkt onder andere dat zorg een primairgoed is waardoor het onrechtvaardig zou zijn om het recht op zorg te laten afhangen van marktmechanismen of van goodwill van burgers. De overheid heeft in die zin een taak.
DOCUMENT
Teneinde het opnemen van onderzoeksvaardigheden in het curriculum van de Faculteit Educatieve Opleidingen van de Hogeschool Utrecht te vergemakkelijken en ter ondersteunen, vonden wij het zinvol om een stuk te schrijven over de vermeende tegenstelling tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek. Een belangrijk uitgangspunt is dat we niet uitgaan van een in de wandelgangen vaak gehoorde tegenstelling tussen universitair en hogeschool onderzoek, waarbij de universiteit kwalificaties als fundamenteel en theoretisch opeist en de praktische kruimels voor het hoger beroepsonderwijs wil laten liggen. Wij gaan daar niet van uit omdat wij geen fundamenteel verschil zien tussen fundamenteel onderzoek en toegepast onderzoek. De grondslagen, de redeneringen, de systematiek zijn in beide gevallen hetzelfde. Op de achtergrond speelt, in ieder geval bij de humaniora van de hoge scholen, nog een andere tweedeling een rol: kwantitatief versus kwalitatief onderzoek. Belangrijke kenmerken van kwantitatief onderzoek zoals ingewikkelde onderzoeksdesigns, grote steekproeven en gecompliceerde statistische analyses zouden het natuurlijk domein van universiteiten zijn. Ook dit werpen we verre van ons. Volgens onze opvatting gaat het in de eerste plaats om 'goed onderzoek' en goed onderzoek vereist niet persé een kwalitatieve benadering of een kwantitatieve benadering. Goed onderzoek geeft in de eerste plaats een antwoord op een vraag die gesteld wordt: de probleemstelling. Zoals het overgrote deel van onderzoekers tegenwoordig rekenen wij ons niet tot kwantitatieve onderzoekers of tot kwalitatieve onderzoekers. Met behulp van onderzoek willen wij een slechts een antwoord geven op de gestelde vraag, de probleemstelling.
DOCUMENT
