De context van oplopende schuldenproblematiek en de gezondheidszorg die onder druk staat brengt twee werelden samen die meer met elkaar van doen hebben dan op het eerste gezicht wellicht wordt gedacht. Voor veel mensen met (grote) geldzorgen geldt, dat de aanhoudende stress doorwerkt op hun psychisch en fysiek welbevinden. Chronische geldstress maakt ziek. Mensen die leven in armoede en schulden zoeken als zij medische klachten ontwikkelen door de geldstress vaak als eerste de huisarts op. Het project Financiën in de spreekkamer is opgestart voordat corona uitbrak. Tussen juni 2018 en november 2020 hebben Zorggroep Almere en het lectoraat Schulden en Incasso van Hogeschool Utrecht samengewerkt aan de ontwikkeling van een interventiepakket. Het doel van het pakket is huisartsen en praktijkondersteuners te helpen om alerter te zijn op geldzorgen, er vaker over in gesprek te gaan en patiënten adequaat door te verwijzen.
DOCUMENT
De uitbraak van Covid-19 heeft Nederland in een gezondheidscrisis gebracht die zijn weerga niet kent. In de zorg wordt met man en macht gewerkt om zoveel mogelijk mensen te redden terwijl in de publieke opinie de roep om een weg uit de intelligente lockdown aanzwelt: gezondheid en economie dreigen in het debat tegenover elkaar te komen staan. In de onwerkelijke situatie waarin we terecht zijn gekomen is dat begrijpelijk. Tegelijkertijd is dit misschien ook wel het moment om deze twee zaken bij huishoudens juist steviger met elkaar te verbinden dan we tot nu toe deden: in de afgelopen jaren is steeds meer onderzoek beschikbaar gekomen dat laat ziend at geldzorgen ons ziek maken. In dat kader waren de zorggroep Almere en het lectoraat Schulden en Incasso van de Hogeschool Utrecht al aan het onderzoeken hoe huisartsen meer aandacht kunnen besteden aan deze samenhang. De uitbraak van Covid-19 maakt het leggen van de verbinding zowel ingewikkelder als urgenter.
DOCUMENT
" Geldzorgen hebben impact op de gezondheid, daar merk je als zorgprofessional ook veel van: zorgmijding, vragen over de kosten van de behandeling, stoppen met een behandeling, adviezen die niet opgevolgd worden, klachten die voortkomen uit chronische stress. Als zorgprofessional wil je dat de patiënt baat heeft bij jouw zorgverlening. Wat kun je dan doen? Er is veel mogelijk. Je kunt eraan bijdragen dat zij eerder hulp krijgen en zo eerder uit hun schuldensituatie kunnen komen. Dat kan helpen om gezondheidsklachten van patiënten te verminderen. Er is een interventiepakket ontwikkeld voor paramedici waarvan je gebruik kunt maken. Deze leidraad bevat informatie over het interventiepakket en biedt enige achtergrondinformatie over hoe je deze kunt gebruiken in je praktijk of werkomgeving en hoe je dit onderwerp binnen jouw organisatie kunt oppakken. "
DOCUMENT
Door het ontwikkeling van een instrument dat geldzorgen signaleert, wordt een startpunt gecreëerd voor een gesprek en kan een burger worden doorverwezen of kan hulp bij geldzorgen (op termijn) onderdeel gaan uitmaken van een integraal plan. Ook geeft het de zorgprofessional direct informatie over de mogelijke aanpak van de gezondheidsproblemen. Iemand met grote geldzorgen zal mogelijk extra kosten vermijden en wellicht geen gebruik maken van specialistische zorg waarmee extra kosten zijn gemoeid. De zorgprofessional kan helpen door met de patiënt bespreken wat hij zelf kan doen, hem wegwijs te maken rondom zorgverzekeringen en rekening te houden met de kosten van inhoudelijke adviezen (zoals goedkope gezonde voeding, geen elektrische tandenborstels etc.). Het project heeft ook zijn uitwerking op het onderwijs. De ontwikkelde vragenlijst kan gebruikt worden door de studenten uit het gezondheidsdomein in de HU klinieken en/of (bij Preventieve GezondheidsChecks) in de wijk. Inbedding van de vragenlijst in een interprofessionele context zorgt dat wij bijdragen aan het opleiden van toekomstbestendige T-shaped professionals. Daarnaast zien we dit project als een eerste stap naar een grotere samenwerking. Op termijn zou het instrument kunnen uitgroeien tot screeningsinstrument waar ook andere sociale problemen (huisvesting, eenzaamheid, relatieproblemen, opvoedkundige uitdagingen) in worden opgenomen. Alle kennis die we op doen in dit project/traject willen ook nadrukkelijk gebruiken voor deze vervolgstap. Het beoogde productresultaat is een vragenlijst waarmee zorgprofessionals op een snelle en efficiënte wijze kunnen signaleren of er geldzorgen zijn die de aanpak van de zorgvraag of gezonde leefstijl, danwel de burger belemmeren te participeren in de samenleving. De vragenlijst is intern gevalideerd en er is uitgezocht in welke vorm (app, website, papieren screening) de vragenlijst omgezet kan worden in een screeningsinstrument. De daadwerkelijke omzetting valt buiten de scope van dit project.
Lectoraat Innovaties in de Preventieve Zorg en lectoraat Schulden en Incasso werken samen met paramedische praktijken en het sociaal domein aan interventies waarmee paramedici hun patiënten met geldzorgen beter kunnen ondersteunen en kunnen toeleiden naar het sociaal domein.
Paramedici willen in eenvoudige stappen beter passende en toegankelijke zorg bieden aan patiënten met geldzorgen. Passende zorg gaat niet alleen over de (para)medische kant, het is ook zorg die zoveel mogelijk rekening houdt met een klein budget én financiële stress. Paramedici hebben veel vragen over hoe zij patiënten met geldzorgen het beste kunnen helpen, en werken nu nog vaak solitair, incidenteel en per casus aan oplossingen. Dit project draagt bij aan een duurzame, solide en breed gedeelde oplossing. In dit project onderzoeken we knelpunten en oplossingen in de zorg voor patiënten met geldzorgen en de aansluiting bij het sociaal domein. We ontwikkelen een interventie gericht op het vergroten van de toegankelijkheid van zorg (verminderen zorgmijding en betaalproblemen), opbrengst van zorg (stressvermindering, effectievere zorg, verbeterd welzijn) en interprofessionele samenwerking (hulp bij geldzorgen). We beantwoorden de volgende vraag: Hoe kunnen paramedische professionals worden ondersteund om de belemmeringen die patiënten met geldzorgen ervaren in de paramedische praktijk te verminderen en hoe kan daartoe (laagdrempelig) worden samengewerkt met het sociaal domein? We ondernemen daarvoor de volgende activiteiten: 1. Oplossingsrichtingen verkennen. 2. Handelingsperspectief van paramedische professionals vergroten. 3. Totstandbrengen van samenwerking tussen paramedische praktijken en het sociaal domein. 4. Testen en doorontwikkelen breed inzetbare interventie. 5. Doorwerking door verbreden en verduurzamen van het consortium met onder meer landelijke beroepsverenigingen, paramedische netwerken en gemeenten. Zo bereiken we in 2026 het volgende doel: Paramedici kunnen stress-sensitieve en toegankelijke zorg verlenen aan patiënten met geldzorgen en kunnen samenwerken met het sociaal domein voor de hulp bij geldzorgen. Dit project bouwt voort op een KIEM-project waarin we hebben samengewerkt met paramedische praktijken. We verbreden het consortium met het sociaal domein en eerstelijnszorgadviseurs die ondersteunen bij netwerkvorming en domeinoverstijgende samenwerking. Daarmee levert de praktijk een tastbare bijdrage aan een interventie die landelijk kan worden gedeeld en ingebracht in het onderwijs.
