In Narthex, december 2018, staan drie conceptuele bijdragen over de begrippen religie, ‘worldview’ en levensbeschouwing(van Davidsen, Van der Kooij en Visser). Aande vooravond van een nieuw handboek voor vakdidactiek godsdienst/levensbeschouwing lijkt een herijking van deze concepten van belang. Definities bepalenin grote mate de onderwijskundigekeuzesen het‘hogere’pedagogischedoel. Graag zet ik deze discussie voort met het begrip ‘levensoriëntatie’,waarmee ik een inductief en dialogisch perspectief wil innemen in dit vakgebied. Mijnbijdrage iseen bescheiden samenvatting van het eerste hoofdstuk uit mijn proefschrift Life Orientation for Professionals(Van der Zande, 2018).
DOCUMENT
Het (basis)onderwijs is veel in het nieuws. Leerkrachten raken overbelast en moeten vaak lastige keuzes maken. Het gaat om prioriteiten stellen, maar ook om de vraag wat het doel van (goed) onderwijs is. Wat drijft je en hoe houd je dat vast? Hoe motiveer je jouw keuzes voor ouders, inspectie, leerlingen en collega’s? In deze lectoraatsuitgave vind je een toegankelijke onderbouwing van het begrip ‘normatieve professionalisering’ en twintig uiteenlopende werkvormen die bijdragen aan het bewust worden van persoonlijke, professionele en maatschappelijke motivaties voor het werken. Niet alleen nuttig wanneer je je eigen motivatie weer eens wil opdiepen, maar ook voor een belangrijke onderbouwing in onderwijsinnovatie en visievorming.
DOCUMENT
Keuzes maken in spannende beroepssituaties is niet enkel het volgen van beroepsstandaarden, het uitvoeren van aangeleerde vaardigheden en het nemen van op evidentie gestoelde beslissingen. Het professioneel handelen is ook doorspekt met dieperliggende motivaties. Die motivaties hangen samen met waarden en normen, die voor ieder persoonlijk zijn. Die waarden en normen zijn geen abstracte begrippen, maar verbonden met onze identiteit, onze ziel. De ziel als metafoor voor het innerlijke, het eigene en de inspiratie in het werk. Kortom, professioneel handelen wordt gekleurd door wie we zijn. Reden genoeg om studenten handvatten te geven om wat zich afspeelt onder de motorkap meer toegankelijk te maken.
DOCUMENT
Naast kennis en vaardigheden draait professionaliteit om bewustwording van de persoonlijke waarden die professionele besluitvorming beïnvloeden. Inzicht in persoonlijke waarden is bepalend voor de kwaliteit van het professionele handelen. Praktijkgericht en biografisch onderzoekt leidt tot ondersteuning van dit bewustwordingsproces. Doel Het doel van dit onderzoek is om de persoonlijke drijfveren van studenten en beroepskrachten boven water te krijgen. We ontwikkelen daarvoor verschillende instrumenten die bijdragen om de dieperliggende motivaties te articuleren en bewust te maken. De focus is gericht op de morele bewustwording als onderdeel van de persoonlijke levensoriëntatie. We ontwikkelen bruikbare instrumenten om de normen en waarden van studenten en beroepskrachten in kaart te brengen en te analyseren. We ontwikkelen tools en werkvormen die studenten en beroepskrachten ondersteunen in hun zelfreflectie en hun normatieve professionalisering. Resultaten Resultaat is een narratief-biografisch onderzoeksinstrument dat aan elke studierichting aangepast kan worden. Het is een instrument dat gedurende de hele studie als voortgaande relfectie ingezet kan worden. Daarnaast heeft onderzoek in enkele analyse-instrumenten voorzien die bijdragen aan een verdiept inzicht in de onderliggende motivaties van studenten en beroepskrachten voor hun professioneel handelen. We onderscheiden zeven typologieën van studenten die studieloopbaanbegeleiders helpen effectief af te stemmen op de student om haar/zijn waarden en normen expliciet te maken. Voortgaand onderzoek en projecten leiden momenteel tot een variëteit aan didactische werkvormen, reflectietools die vaak onbewuste waardenoriëntatie bespreekbaar maken en in dialoog brengen. Theoretische onderbouwing is beschreven in het proefschrift Van der Zande, E. (2018). Life Orientation for Professionals. A Narrative Inquiry into Morality and Dialogical Competency in Professionalisation. Almere: Parthenon. Looptijd 20 november 2019 - 01 december 2023 Aanpak Dit project valt uiteen in diverse deelprojecten: - Leraar, waar sta je voor? - Didactische integratie van het narratief zelfportret in het leerteamleren
Naast kennis en vaardigheden draait professionaliteit om bewustwording van de persoonlijke waarden die professionele besluitvorming beïnvloeden. Inzicht in persoonlijke waarden is bepalend voor de kwaliteit van het professionele handelen. Praktijkgericht en biografisch onderzoekt leidt tot ondersteuning van dit bewustwordingsproces.
