Deze rapportage bevat een analyse van het maatschappelijk debat over de terreinen onderwijs, cultuur, wetenschap en media. De analyses zijn in de periode 2010-2015 gemaakt. De analyses van het maatschappelijk debat zijn bedoeld om het beleid beter te doen aansluiten bij de maatschappelijke vraag. De analyse van het media-debat is van de hand van Andra Leurdijk en Saskia Welchen.
DOCUMENT
Ondernemen in een veranderende wereld is geschreven voor beleidsmakers, managers, ondernemers, organisatieadviseurs en studenten. Vanuit diverse ontwikkelingen op het gebied van technologische connectiviteit, open innovatie, maatschappelijk verantwoord ondernemen, outsourcing, de herrijzenis van China, samenwerking tussen organisaties, de veranderende consument, de veranderende marketing en authenticiteit, biedt Ondernemen in een veranderende wereld een nieuw perspectief op een veranderende wereld. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Vaak in één adem genoemd met duurzaamheid. Geen onderneming lijkt zich meer te kunnen veroorloven er niet aan te doen. Waar komt deze ontwikkeling vandaan? Wat moeten we nu precies onder maatschappelijk of duurzaam ondernemen verstaan? En is MVO verenigbaar met meer gangbare financiële ondernemingsdoelstellingen? Vragen die een antwoord, of minstens een aanzet daartoe verdienen.
DOCUMENT
Het conflict tussen de Triodos Bank en een groep certificaathouders is een testcase voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord bankieren. Het maakt duidelijk hoe het denken over banken vastzit in een marktbenadering. Aandacht ontbreekt voor ethiek, maar ook voor schaalproblemen en maatschappelijk verdienvermogen. Daardoor komt niet alleen een duurzame bank als Triodos in de problemen, maar ook de financiering van hun mkb-klanten. Triodos laat zien dat banken geen reguliere bedrijven zijn. Ze vragen een bestuursstructuur die hun maatschappelijke rol borgt.
MULTIFILE
Sociaal ondernemers hebben als primair doel het bijdragen aan oplossingen van maatschappelijke problemen. Met het Zowertkhet! programma probeert Vanhulley vrouwen met een afstand tot de arbeidsmarkt een netwerk te bieden voor hun loopbaan. De Hanzehogeschool Groningen onderzocht aan de hand van de casus Vanhulley hoe het ecosysteem van sociale ondernemingen kan worden versterkt.
LINK
In dit experiment hebben de samenwerkingspartners VitaalNed en de Hanzehogeschool Groningen (studenten en docent-onderzoekers) kennis en ervaring opgedaan over de successen en belemmeringen van een gezamenlijk innovatieproces dat tot doel had een voor alle partijen gewenst en aantrekkelijk leefstijlaanbod. Dit aanbod zou gericht moeten zijn op studentenwelzijn, met een aanpak op zowel fysiek, mentaal als sociaal welzijn. De doelstellingen waren als volgt:1. Aan het einde van het experiment is er een onderbouwd en door Citizen Science gevalideerd plan van aanpak voor de implementatie van een op studentenbehoefte en evidentie gebaseerde innovatie ter verbetering van psychosociaal en fysiek welzijn van hbo-studenten (potentieel N=33.000). Dit plan is gekoppeld aan een (grove) inschatting van vermindering van maatschappelijke kosten op gebied van zorg en arbeidsverzuim; 2. Aan het einde van het experiment is er inzicht in de successen en belemmeringen van een gezamenlijk innovatieproces om tot een passend leefstijlaanbod voor studenten te komen, alsmede in de eco-systeem/Citizen Science aanpak als versneller voor innovatie;3. De private partner VitaalNed innoveert met de nieuwe kennis haar eigen en nieuwe leefstijlaanbod en vertaalt dit naar mogelijk andere producten, diensten en doelgroepen die efficiënt en effectief zijn zodat ze vergoed kunnen worden door o.a. zorgverzekeraar, gemeente etc. Hiermee heeft VitaalNed aan het einde van het experiment een businesscase om leefstijlinnovaties effectiever te maken op inhoud en duur.
DOCUMENT
Wat betekent het bestaan van aan hulp- en dienstverlening gerelateerde websites voor de praktijk van de hulp- en dienstverlening binnen het Algemeen Maatschappelijk Werk? Om een eerste antwoord op deze vraag te vinden hebben drie maatschappelijk werkers gedurende twee maanden een logboek bijgehouden over hun ervaringen met clienten bij wie internet een rol speelde in het hulp- en dienstverleningscontact. Het betrof 5 mannen en 6 vrouwen, in de leeftijd van 22 tot 74 jaar. Daarnaast legden deze maatschappelijk werkers al hun clienten een enquete voor over hun mogelijke toegang tot en gebruik van internet. Uit de gegevens komt naar voren dat er veel relevante informatie is te vinden op internet. Criteria m.b.t. de kwaliteit van sites worden genoemd, zoals de betrouwbaarheid van de organisatie die de website verzorgt. Besproken wordt hoe en wanneer de werkers gebruik hebben gemaakt van internet tijdens een clientcontact. Eveneens of clienten die informatie op het net hebben gezocht dan met een ander soort vragen komen. De maatschappelijk werkers zien de client mondiger worden, de relatie gelijkwaardiger. Zij gaan meer coachend, volgend werken en houden de vinger aan de pols of de door de client gevonden informatie een echt antwoord is op de vragen van de client. De inrichting van de ruimte blijkt een punt van aandacht. In de discussie worden 'toegang tot internet', 'criteria met betrekking tot de kwaliteit van websites', het gebruik van internet door clienten c.q. patienten', 'bedoelde en onbedoelde effecten van het zoeken van informatie door clienten c.q. patienten', 'een mogelijk veranderende rol van de werker'en 'de werker als deskundig internetgebruiker' vergeleken met gegevens uit andere onderzoeken en werkvelden (zoals het Sociaal en Cultureel Planbureau, de medische wereld).
DOCUMENT
In discussies en onderzoeken over woningcorporaties ligt de nadruk sterk op de 'institutionele vraagstukken'. Binnen welk regulerend kader moeten corporaties opereren? Welke wettelijke status moeten of mogen zij hebben? Wat moeten zij, mogen zij wel en mogen zij niet? Er is relatief weinig onderzoek gedaan naar de invulling van het ondernemen zelf: welke missie heeft een maatschappelijk ondernemende woningcorporatie en hoe kan zij haar organisatie zo inrichten dat zij die missie kan vervullen? Binnen de onderzoeksgroep MOVe van de TU Delft is daarom een studie verricht met als doel te komen tot richtinggevende uitspraken over de rol van corporaties als maatschappelijke onderneming en daarvan afgeleide uitdagingen voor hun organisatie. Dit essay is gebaseerd op deze studie.
DOCUMENT
Om actief te kunnen deelnemen aan de samenleving, moet iemand toegang hebben tot financiële diensten. Onze samenleving wordt steeds meer divers, mobiliteit en sociale media beiden nieuwe kansen voor ondernemende mensen. Ondernemers zijn niet meer plaats gebonden en kennen geen grenzen als zij markten verkennen. Werk en ondernemen worden steeds meer in combinatie opgepakt. Oude vormen ondernemen en werken verdwijnen snel. Deze hybride vormen van ondernemen vragen om een kijk op financiële ondersteuning. Banken die daar niet op inspelen zullen zien dat mensen zelf het heft in handen nemen. Crowdfunding, P2P platforms, en informele spaar – een leen groepen komen snel op als reactie daarop. Mensen willen weer zeggenschap en controle hebben over hun geld. In het buitenland is gebleken dat microfinanciering een goed instrument is om mensen die buitengesloten zijn, weer bij de maatschappij te betrekken ( Financial Inclusion). Microfinanciering leert anders te denken over geld en ondernemend handelen. Microkredieten bewijzen dat je waarde kunt genereren door maatschappelijk verantwoord handelen en de relatie tussen mensen en organisaties weer centraal te stellen. Ondernemende mensen, die worden ondersteund door microfinanciering, blijken vaker voor nieuwe (meng)vormen van ondernemen te kiezen, waarbij het sociale of maatschappelijk belang ook een belangrijke rol speelt ( New Entrepreneurship). Nederland en andere Europese landen kunnen veel leren van de ontwikkelingen die door microfinanciering in ontwikkelingslanden zijn ingezet. Door terugkoppeling (Reversed Transfer of Knowledge South – North) kan deze kennis bijdragen aan de totstandkoming van meer klantgerichte financiële diensten voor ondernemende mensen, ongeacht hun nationaliteit of sociaal-economische status.
DOCUMENT
Maatschappelijke vraagstukken worden steeds nijpender. Van dementie tot klimaatverandering en corona; we hebben er als mensen, burgers, bewoners en stadsgebruikers – al dan niet door eigen ervaring – een gevoel bij. Het echt begrijpen en aanpakken van deze vraagstukken is echter lastig, want er is niet één eigenaar. Alles hangt samen, is verweven en ook nog eens veranderlijk. Overzicht krijgen en samen beslissingen nemen over noodzakelijke stappen blijkt lastig. Complexe vraagstukken raken zo verweesd. Design en meer specifiek co-design – creatief samenwerken met anderen – wordt steeds meer gezien als mogelijke aanpak voor dit soort vraagstukken en samenwerkingen omdat het kan omgaan met complexiteit en met onzekerheid, optimistisch is en onderzoekend van aard. Met een co-designaanpak kunnen we een gedeeld verlangen vinden en daarmee komen we in verbinding met elkaar. Door vervolgens samen te zoeken naar mechanismen die tot de gewenste waarden kunnen leiden, krijgen we inzichten hoe een problematische situatie te kantelen. Dat stelt ons in staat om alternatieve toekomsten te verbeelden. Die helpen ons op weg naar een betere, groenere en socialere wereld en maatschappelijke verandering.
DOCUMENT
