Netwerken zijn populair, maar zijn ze ook effectief? Zijn ze vruchtbare werkplaatsen of veredelde babbelboxen? In deze bijdrage worden netwerken bekeken vanuit het perspectief van collectief leren. Vanuit dat standpunt kunnen condities voor het leren in netwerken geformuleerd, en enige handreikingen gegeven worden voor het functioneren van netwerken. Vooraf worden enkele voorbeelden van netwerken gegeven. Dit laat toe enkele soorten netwerken te onderscheiden.
In het openbaar bestuur zijn vooral complexe beleidsproblemen niet meer exclusief voorbehouden aan de markt of de overheidshiërarchie. In een toenemende mate worden deze aangepakt in netwerken, die worden gekenmerkt door een multiactor-governancestructuur. Publiek-private samenwerking (PPS) is hiervan een voorbeeld. Het besluitvormingsproces bij PPS is echter ingebed in publiekrechtelijke verhoudingen die hun oorsprong hebben in een strikte scheiding van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden tussen de overheid en private partijen. Deze context roept legitimiteitsvragen op. Voor het realiseren van maatschappelijke doelen is er enerzijds behoefte aan de deelname van private partijen aan besluitvormingsprocessen. Anderzijds laten de publiekrechtelijke verhoudingen deze deelname niet toe. Mijn promotieonderzoek aan de Universiteit Twente behandelt de legitimiteitsvragen die in de hiervoor beschreven context ontstaan en onderzoekt de geschiktheid van waarborgen voor legitieme besluitvorming door PPS-verbanden binnen publiekrechtelijke verhoudingen.
MULTIFILE
Utrecht kiest met de innovatiehub Gezond Stedelijk Leven voor een netwerkbenadering om de opgaven van de stad structureel te verbinden aan het onderwijs, en het onderwijs meer te verbinden aan de plekken in de stad waar deze opgaven spelen. Vanuit de ambitie om gezond stedelijk leven voor iedereen mogelijk te maken richt de innovatiehub zich op ongelijk innoveren voor gelijke kansen; Utrecht wil zich met de onderwijsactiviteiten binnen de innovatiehub met name inzetten voor bewoners bij wie het niet vanzelf goed gaat en om de groeiende ongelijkheid tegen te gaan. Binnen de City Deal Kennis Maken is in Utrecht afgelopen jaren samengewerkt door Gemeente Utrecht, Hogeschool Utrecht, ROC Midden Nederland en Universiteit Utrecht in de Utrecht Challenge Alliantie. Door middel van challenge based leren werken studenten multidisciplinair en multilevel, ontwerpgericht en vanuit eigen interesse aan een stedelijke opgave. Challenges zijn lastig in te bedden als zelfstandige activiteit, zowel in het onderwijs als in het opgavegericht werken in de stad. Daarom kiest Utrecht met de innovatiehub Gezond Stedelijk Leven voor een meer structurele organisatievorm voor het vervolg van de samenwerking. De innovatiehub vormt komende jaren een netwerk voor het leren en werken rond stedelijke opgaven; een duurzame organisatievorm die beter in te bedden en in de toekomst beter schaalbaar is. De innovatiehub kent drie bouwstenen: 1. Leernetwerken van o.a. studenten, docenten en ambtenaren rond een specifieke opgave; 2. Werken in stadslabs: fysieke locaties in de stad waar met bewoners, gemeente en maatschappelijke organisaties wordt gewerkt aan deze opgaven 3. Een ‘opgavecurriculum’: een combinatie van bestaand onderwijs en een ondersteunend sociaal programma rond deze opgave. Met de ontwikkeling van de innovatiehub willen we in Utrecht werken aan een aanpak die in de toekomst iedere Utrechtse student in staat stelt om tijdens de studie direct bij te dragen aan maatschappelijke vraagstukken in Utrecht.
