Innovaties en veranderingen gaan steeds sneller terwijl de samenleving, met name als gevolg van digitalisering en internationalisering, steeds complexer wordt. Dit stelt hoge eisen aan ons vermogen om met elkaar samen te werken. In onze complexe samenleving zijn wij lid van vele groepen en andere samenwerkingsverbanden met soms grote culturele verschillen. Over de inzet van leiderschap bij innovatieprocessen
DOCUMENT
Op dinsdag 19 januari 2010 heeft lector dr.Jeroen Imants zijn lectorale intreerede met als thema 'Beter leren door leiderschap ' in verkorte vorm uitgesproken bij de installatie als lector 'Onderwijskundig leiderschap '. Opbrengstgericht werken in klas en school komt niet als vanzelf of via voorschriften van de overheid tot stand. Het leiderschap in en rond de school, en meer in het bijzonder het onderwijskundig leiderschap, speelt hierbij een belangrijke rol (Inspectie van het Onderwijs, 2009b). Met onderwijskundig leiderschap wordt leiderschap in en rond de school bedoeld dat van invloed is op het leren van de leerlingen in de scholen. Onderwijskundig leiderschap is gericht op het beïnvloeden van de voortgaande interactie tussen onderwijzen door de leraar en leren door de leerling met betere leerresultaten als doel. Betere leerresultaten komen tot stand door bijsturing, verbetering en vernieuwing van instructie en begeleiding door de leraar. Werken aan bijsturing, verbetering en vernieuwing van instructie en begeleiding wordt hier opgevat als leren door de leraar of voortgaande professionele ontwikkeling. Bij het verbeteren van de opbrengsten van het onderwijs in scholen, mede op basis van nieuwe inzichten in leren, vakdidactiek en instructie, nemen concrete initiatieven voor professionele ontwikkeling van leraren een belangrijke plaats in. Onderwijskundig leiderschap is gericht op het stimuleren en richten van de professionale ontwikkeling van leraren met het oog op beter leren door de leerlingen. De afgelopen jaren hebben nieuwe benaderingen van schoolleiderschap, zoals transformatief eiderschap en gespreid leiderschap ( 'distributed leadership '), de aandacht getrokken. Onderwijskundig leiderschap wordt in deze bijdrage weer centraal gesteld, en daarom wordt gesproken van een doorstart. Bij deze doorstart wordt gebruikgemaakt van de inzichten in leidinggeven aan leren en onderwijzen die de genoemde recente benaderingen hebben opgeleverd.
MULTIFILE
In deze rede wordt besproken hoe het lectoraat de beroepsbeoefenaars in het verpleegkundig domein wil ondersteunen en wil bijdragen aan het vormgeven van verpleegkundig leiderschap en ieders professionele eigenheid. De titel van de rede ‘Notes on Nursing 2.0’ wil vooral de noodzaak tot deze veranderingen in het verpleegkundig domein benadrukken. Niet door te veronderstellen dat er niets is veranderd in zorg en verpleegkunde sinds de tijd van Nightingale. Dat is er wel. Opgeleid worden tot een professie in het beroepsdomein is niet alleen een vanzelfsprekendheid maar een eis. Het kennisdomein van de zorg en verpleegkunde heeft zich in verpleegkundige diagnostiek en standaarden verregaand ontwikkeld. Verplegingswetenschappelijk onderzoek, waar Nightingale ooit als eerste vrouwelijke statisticus in het Brits Koninkrijk mee startte, heeft zich een vaste plek in onderwijs en praktijk verworven. Van betekenis willen zijn voor anderen vanuit compassie is nog steeds de beroepsmotivatie, maar van een onderdanige dienstbaarheid is geen sprake meer (Cingel van der, 2012). Tegelijkertijd is in de dagelijkse praktijk volmondig leiderschap nog geen vanzelfsprekend en hapert een optimale beroepsuitoefening door een te lang vastgehouden gelijkheidsprincipe van verschillend opgeleide verzorgenden en verpleegkundigen. Dat is de noodzaak tot verandering waaraan deze 2.0 versie ‘Aantekeningen over het Verplegen’ en het lectoraat de komende jaren wil bijdragen. In hoofdstuk 1 wordt via de metaforen in het verhaal 'De kat die naar de koning keek' de visie op emancipatoir actieonderzoek en de veranderkundige principes beschreven die het lectoraat zal inzetten. Hoofdstuk 2 bevat de aanleiding, missie en onderzoekslijnen die met elkaar samenhangen binnen het lectoraat. In hoofdstuk 3 en 4 wordt ingegaan op de thema's identiteit en leiderschap, waarbij de onderlinge samenhang met de professionele beroepsuitoefening en het ontwikkelen van een onderzoekscultuur wordt besproken. Daarnaast worden specifieke aspecten behandeld die de praktijk en werkcultuur van vandaag beïnvloeden, en wordt beschreven hoe het lectoraat concreet bijdraagt aan de ontwikkeling van verpleegkundig leiderschap en de vorming van de beroepsidentiteit in het betreffende domein. Hoofdstuk 5 bevat een samenvatting van de principes waarop het onderzoeksprogramma is gebaseerd, evenals informatie over lopende en toekomstige projecten. In hoofdstuk 6 vindt u achtergrondinformatie over de lector en de leden van de kenniskring.
MULTIFILE
