Lector Olga Haenen blikt terug op vier jaar onderzoek en onderwijs en de snel groeiende rol van insecten in aquacultuur en veehouderij.
MULTIFILE
Lector Precision Livestock Farming, Lenny van Erp, neemt je in deze rondleiding mee langs een aantal onderzoeken die het lectoraat in studiejaar 2019/2020 heeft uitgevoerd met onze afstuderende studenten. Je wandelt digitaal langs onder meer de onderzoekslijnen melkvee, pluimvee, varkens en gezelschapsdieren en paarden. De onderzoeken gaan over nieuwe sensoren, nieuwe technologieën en data om meer te kunnen zeggen over gedrag, gezondheid en welzijn van de dieren.
LINK
De commerciële kweek van insecten is in opkomst, ook in Nederland. In 2019 waren er 31 Nederlandse bedrijven die insecten kweekten, maar in 2021 waren het er al meer dan 45. “Daarbij hebben we de meer dan 21 deelnemers aan onze beginnerscursus voor ondernemers die willen overstappen op de insectenkweek, nog niet eens meegeteld,” vertelt Olga Haenen. Zij is sinds 2018 als lector betrokken bij het INVIS (Insecten en vis: gezond, duurzaam en veilig) van HAS Hogeschool. De Europese organisatie IPIFF voorspelt dat in 2030 binnen de EU 260.000 ton aan insectenproducten geproduceerd zal worden.
MULTIFILE
Uit gesprekken met bedrijven binnen de pluimveesector en maatschappelijke organisaties blijkt dat bij de ontwikkeling van pluimveeproducten de focus ligt op duurzaamheid en circulariteit. Bedrijven zijn hierbij specifiek bezig met het vervangen van uit Zuid-Amerika afkomstige soja door duurzame eiwitstromen, omdat de stellige verwachting is dat de sojaprijs gaat stijgen en dat milieubelasting van pluimveeproducten belangrijker gaat worden dan dierenwelzijn. Bovendien kunnen zonder geïmporteerde soja betere garanties worden afgegeven voor GMO-vrije veevoeders. De geconsulteerde bedrijven en organisaties geven aan dat praktijkproeven op het gebied van eiwit uit reststromen en insecten nodig zijn om stappen te zetten wat betreft het inzetten op toekomstbestendig pluimveevoer. Uit een literatuuronderzoek concludeert het consortium dat een aantal alternatieve eiwitbronnen voor diervoer interessant zijn maar nog niet altijd ver genoeg ontwikkeld zijn voor praktische toepasbaarheid op korte termijn. Uit een overzicht van CLM blijkt dat milieutechnisch én economisch vooral de peulvruchten (lupinen, erwten en veldbonen) en eiwitrijke restproducten van verscheidene teelten (o.a. aardappel- en wortelteelt) in aanmerking komen om geïmporteerde sojaschroot te vervangen. Echter, deze eiwitbronnen kunnen hoogwaardiger worden ingezet als voedingsmiddelen voor humane consumptie. Daartegenover staan de verwachte ontwikkelingen wat betreft legalisering van insecten in veevoer. Tenslotte is ook eendenkroosraffinage ver genoeg ontwikkeld om toe te gaan passen in pluimveevoer. Het praktijkgestuurd onderzoek wordt uitgevoerd door de Aeres Hogeschool in samenwerking met MKB-bedrijven die op dat onderwerp actief zijn en belang hebben bij kennisontwikkeling. Het onderzoek wordt ondersteund door expertisecentra. De belangrijkste doelstelling van het onderzoek is dat bestaande kennis wordt toegepast en nieuwe kennis wordt ontwikkeld om de nieuwe voeders te kunnen gebruiken in de primaire pluimveehouderij. Belangrijk hierbij is de praktijkproef waarin pluimveevoeders geproduceerd worden op basis van reststromen en/of insecten en gevoerd worden aan pluimvee. De effecten van deze nieuwe voeders zullen in een praktijkopstelling bepaald worden.
Fijnstof in de pluimveehouderij Aanleiding Fijnstof in de pluimveehouderij is een actueel onderwerp. Het is onduidelijk wat de fijnstof rondom pluimveestallen doet omdat er nog geen goed meetsysteem bestaat om rondom de stal continu te meten wat fijnstof doet en wat de invloed van elementen buiten de stal (omgeving, weer) doet. Het innovatieve pluimveebedrijf Kipster wil samen met het burgerinitiatief Behoud de Parel meer inzicht krijgen in de fijnstofconcentraties. GreenTechLab wilt een systeem ontwikkelen waarbij door combinatie van meerdere fijnstofmeetstations beter inzicht ontstaat van de fijnstofconcentraties rondom het bedrijf en er tevens data wordt verzameld van het buitenklimaat. Doel GreenTechLab en partners gaan gezamenlijk een proof of concept ontwikkelen van een realtime 24/7 fijnstofmeetsysteem voor de (pluim)veehouderij om op macroniveau (rondom stallen) fijnstofconcentraties te meten en dit middels te ontwikkelen slimme software te gaan combineren met andere data (weerstation) en bedrijfsactiviteiten (voeren, verlichting, aan- afvoer, instellingen luchtwassers en klimaatsystemen enz) en zodoende te kunnen experimenteren met bedrijfsactiviteiten die leiden tot minder fijnstof emissies. Beoogde resultaten Het project levert een proof of concept op van een fijnstofmeetsysteem, waarmee we realtime 24/7 fijnstofconcentraties voor de (pluim)veehouderij op macroniveau (rondom stallen) kunnen meten en dit middels slimme software combineren met andere data (weerstation) en bedrijfsactiviteiten (voeren, verlichting, aan- afvoer, instellingen luchtwassers en klimaatsystemen enz) om zodoende te kunnen experimenteren met bedrijfsactiviteiten die leiden tot minder fijnstof emissies. Op basis van deep learning technieken en met behulp van big-data is gemeten wat bepaalde aanpassingen aan parameters (actuaties) voor gevolg hebben op de uitstoot van fijnstof.
In de vleeskuikenproductiesector worden ouderdieren gehouden om bevruchte broedeieren te produceren. Deze sector heeft de uitdaging om het dierenwelzijn te verbeteren en de technische resultaten zo hoog mogelijk te houden. Deze dieren kunnen niet de hele dag onbeperkt eten waardoor ze zich soms gaan vervelen. Daardoor vindt er soms agressief gedrag plaatst waardoor de dieren elkaar kunnen verwonden en dat komt het paringsgedrag niet ten goede. Het verstrekken van insecten in de strooiselruimte zou ervoor kunnen zorgen dat de hennen en hanen elkaar op een meer relaxte wijze tegenkomen, en voergericht gedrag kunnen afwisselen met paargedrag. Dit zou het dierenwelzijn als de productieresultaten verbeteren. In dit project wordt gewerkt aan consortium vorming tussen insectenkweker, pluimveehouders en twee hogescholen. Er zal een pilotproef worden bedacht en uitgevoerd, waarna vervolgstappen worden gedefinieerd. Studenten leren naast onderzoeksvaardigheden het bedrijfsleven kennen en andersom.
Lectorate, part of HAS green academy
