Algemene informatie In dit symposium laten we zien vanuit welke opvattingen het lectoraat Leerstrategieën van de Fontys lerarenopleiding in Tilburg werkt. Het lectoraat stimuleert dat docenten en studenten via praktijkgericht onderzoek hun professionele handelen kritisch volgen en ontwikkelen door zichzelf vragen te stellen als: Werkt deze werkwijze en waar zie ik dat aan? Wat kan er verbeteren en waaruit leid ik verbeteringen af? Hoe kunnen we als collega's met en van elkaar leren? Praktijkgericht onderzoek helpt om problemen in de beroepspraktijk beter te begrijpen en vooral beter aan te pakken. Het lectoraat beschouwt het doen van praktijkgericht onderzoek als een professionele leerstrategie. Praktijkgericht onderzoek is onderzoek dat relevant en zinvol is voor de beroepspraktijk. Docenten onderzoeken hun beroepspraktijk, gebruiken inzichten uit onderzoek in hun werk en delen deze inzichten met collega's. Praktijkgericht onderzoek kan in het onderwijs worden gedaan door docenten, directieleden, studenten of externe onderzoekers, al of niet in samenwerking. In het symposium laten we vanuit drie invalshoeken voorbeelden zien van de werkwijze van ons lectoraat. Het eerste paper gaat in op de impact die praktijkonderzoek kan hebben voor docenten en scholen. In het tweede paper lichten we toe hoe docenten uit het werkveld (voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs) leren hoe ze onderzoek in hun eigen school kunnen doen en welke ervaringen ze daarover rapporteren. In het derde paper doet een docent van de lerarenopleiding verslag van haar praktijkonderzoek naar de leeropbrengsten van studenten. Samen geven de papers inzicht in het waarom, het hoe en het wat van praktijkonderzoek door docenten.
DOCUMENT
'wat levert het doen van praktijkonderzoek op voor docenten? Praktijkervaringen uit begeleidingstrajecten'
DOCUMENT
In de afgelopen paar jaar is steeds meer aandacht gekomen voor onderzoek door leraren. Daarbij gaat het dan vooral om praktijkonderzoek door leraren. In deze bijdrage wordt ingegaan op de doelen en de dilemma’s van het praktijkonderzoek door leraren en worden mogelijke kwaliteitscriteria voor het praktijkonderzoek behandeld. De nadruk wordt gelegd op het belang van kwaliteitscriteria die recht doen aan de ontwikkel- en verbeterdoelstellingen van praktijkonderzoek en de rol die de praktijkonderzoeker daarbinnen heeft. Kwaliteitscriteria die iets zeggen over het product, het proces, de betrokkenheid, de impact en de dialoog van het praktijkonderzoek door leraren. Als laatste komen implicaties voor scholen en lerarenopleidingen aan bod
MULTIFILE
Docenten van Fontys Hogeschool Bedrijfsmanagement, Educatie en Techniek (BEnT) hebben geëxperimenteerd (Gorissen, 2014) met Flipping the Classroom in relatie tot de taxonomie van Bloom. Bij dit concept worden lage kennisniveaus uit deze taxonomie voor de les aangesproken en in de les worden hogere kennisniveaus aangesproken. Bij het herontwerp van hun lessen zijn docenten ondersteund door workshops, gegeven door Fontys Educatief Centrum (FEC). Het onderzoek geeft inzicht in de ervaringen van docenten als ze Flipping the Classroom toepassen en dient als input voor FEC zodat toekomstige workshops nog beter aansluiten bij behoeften van docenten. De hoofdvraag is: Wat zijn ervaringen van docenten en studenten van een HBO-instelling met het toepassen van de taxonomie van Bloom in relatie tot Flipping the Classroom? Hiervoor zijn drie deelonderzoeken uitgevoerd, te weten een kwalitatieve analyse van de lesvoorbereidingen en individuele interviews met docenten en een kwantitatief onderzoek onder studenten over de door hun gevolgde lessen via dit concept. Resultaten laten zien dat docenten het concept correct toepassen en ze hiervoor activerende werkvormen en ICT tools inzetten. Docenten zijn enthousiast over de toepassing ondanks dat herontwerp tijdrovend is. Studenten kenden het concept vooraf niet maar hérkenden het wel, zowel voorafgaand als in de les. Vanwege de lage respons onder studenten kan alleen een voorzichtige conclusie getrokken worden dat het concept bijdraagt aan betere verwerking van de leerstof en dat het vaker toegepast mag worden. De belangrijkste aanbevelingen zijn gericht op kennisdeling tussen docenten die dit concept (willen gaan) toepassen in het onderwijs en nader onderzoek naar de invloed op de leerprestaties van de studenten.
DOCUMENT
Docenten doen in toenemende mate onderzoek, bijvoorbeeld omdat zij op een academische school werken of in het kader van hun master. Wat kan onderzoek door docenten bijdragen aan hun professionalisering, onderwijsverbetering en kennisontwikkeling?
DOCUMENT
Er wordt al jaren veel gesproken over 'de onderzoekende leraar', maar vinden we die ook in de praktijk? In een onderzoekssamenwerking tussen de Fontys lerarenopleiding Tilburg en het Ruud de Moor Centrum van de Open Universiteit zijn we op zoek gegaan naar de mogelijkheden van het doen van onderzoek door leraren(opleiders). Wij hebben hiertoe gekeken naar drie groepen: studenten van een lerarenopleiding, lerarenopleiders en leraren die reeds werkzaam zijn in het VO/MBO en reeds ervaring hebben met het doen van onderzoek. De kernvragen van ons onderzoek zijn: 1) Hoe wordt dit onderzoek gedaan? 2) Welke opvattingen hebben de betrokkenen hierover? 3) Blijven onderzoekende leraren onderzoek doen? 4) Wat zijn de voorwaarden voor het doen van onderzoek bij deze groepen en bij het management? 5) Welke lessen kunnen wij hiervan leren voor de dagelijkse onderzoekspraktijk in het onderwijs? Er werd gebruik gemaakt van zowel interview- als vragenlijstonderzoek. De interviews werden afgenomen bij: 1) lerarenopleiders 2) leraren in het VO/MBO die minimaal één onderzoek hebben uitgevoerd (N= 15). Enkele voorbeeldvragen waren: "Als je een probleem tijdens de lespraktijk tegenkomt, hoe pak je dat aan?" of "Wat zijn volgens jou factoren die het doen van onderzoek kunnen stimuleren of faciliteren voor jezelf en binnen de school?" De vragenlijst werd afgenomen bij 150 studenten van een lerarenopleiding. Hierin werden de ervaringen met het doen van onderzoek door studenten bevraagd. Naast algemene achtergrondgegevens werden in deze vragenlijst drie categorieën onderscheiden, te weten a) wat studenten hebben geleerd van het doen van actie- of praktijkonderzoek (lessons learned); b) Persoonlijke mening van studenten over het doen van onderzoek (personal value) en c) wat studenten in hun (toekomstige) baan als leraar denken te gaan doen met onderzoek (transfer). Voorbeeld stellingen uit deze vragenlijst zijn: "Ik heb kennis opgedaan over het onderwerp dat ik heb onderzocht" (lessons learned). "Onderzoek was verplicht onderdeel van de studie maar ik snap niet wat een leraar daarmee moet."(personal value) en "Ik ga in mijn (toekomstige) baan op zoek naar collega's om samen onderzoek mee te doen." (transfer). Uit de interviews met leraren en lerarenopleiders bleek vooral een concurrentie te ontstaan tussen de hectiek van de dagelijkse lespraktijk en de intrinsieke motivatie om het onderzoek te volbrengen. Naast de behoefte aan een collega als 'onderzoeksmaatje' is er vooral behoefte aan externe begeleiding voor een duidelijke en systematische onderzoeksstructuur gebaseerd op een haalbare planning met controleerbare deadlines. De overige resultaten van het onderzoek zullen worden gepresenteerd en bediscussieerd. Tot slot zullen enkele aanbevelingen voor de praktijk van leraren en het schoolmanagement worden gedaan.
DOCUMENT
In deze publicatie beschrijven we onze visie op praktijkonderzoek als professionele leerstrategie, waarmee beginnende en ervaren docenten hun eigen dagelijkse praktijk kunnen verbeteren. Aan de hand van voorbeelden laten we zien wat praktijkonderzoek kan betekenen in scholen en (leraren)opleidingen en op welke wijze dit vorm kan krijgen. Inhoudsopgave publicatie 'Praktijkonderzoek als professionele leerstrategie in onderwijs en opleiding' 1. Inleiding over doel en introductie van de verschillende hoofdstukken (leeswijzer). 2. Praktijkonderzoek als professionele leerstrategie (Sanneke Bolhuis) Het doel van praktijkonderzoek is met meer inzicht en begrip handelen in de specifieke eigen context. Praktijkonderzoek is daarbij zelf een interventie. Docenten als onderzoekers van eigen praktijk zijn onderdeel van wat zij onderzoeken. 3. Toetsing en beoordelen in het onderwijs: een continu onderzoek naar de ontwikkeling van de leerlingen of studenten (Desirée Joosten-ten Brinke) Leraren en opleiders toetsen de leervorderingen van hun leerlingen en studenten voortdurend. Daarmee zijn ze in feite voortdurend onderzoek aan het doen, ook al zijn ze zich daarvan misschien niet zo bewust. 4. Beter onderbouwd handelen door praktijkonderzoek: voorbeelden en voorwaarden (Ilona Mathijsen) Dit hoofdstuk laat zien hoe een docent door praktijkonderzoek zijn handelen beter of anders onderbouwt en daardoor mogelijk ook beter of anders gaat handelen. 5. Praktijkonderzoek doe je samen (Quinta Kools) Samen praktijkonderzoek doen zorgt voor een betere kwaliteit van het praktijkonderzoek, voor continuïteit, verbondenheid tussen docenten en een groter draagvlak voor de uitkomsten. 6. Het betrekken van belanghebbenden bij praktijkonderzoek (Quinta Kools) In dit hoofdstuk gaat het over de mogelijke betrokkenen of belanghebbenden bij praktijkonderzoek: wie maken deel uit van het probleem, wie zouden een bijdrage kunnen leveren aan het beter begrijpen of een betere aanpak, voor wie heeft het onderzoek mogelijk consequenties? 7. Praktijkonderzoek doen moet je leren (Sanneke Bolhuis) Doel van dit hoofdstuk is om een beeld te geven van de persoonlijke kwaliteiten en competenties die nodig zijn voor het doen van praktijkonderzoek. Ook wordt besproken waar scholen op zouden moeten letten als ze scholing voor praktijkonderzoek door leraren de school in halen. 8. Praktijkonderzoek van studenten in de lerarenopleiding begeleiden (Karen Krol) Dit hoofdstuk bespreekt hoe studenten leren om praktijkonderzoek uit te voeren als professionele leerstrategie en wat dat vraagt van de begeleiders (opleiders in het instituut en/of de school). 9. De rol van leidinggevenden bij praktijkonderzoek in onderwijs en opleiding (Sanneke Bolhuis en Quinta Kools). In dit hoofdstuk worden de condities besproken die leidinggevenden moeten creëren om praktijkonderzoek tot de 'normale' onderwijspraktijk te laten behoren. Intermezzo's Tussen de hoofdstukken worden korte voorbeelden van praktijkonderzoek beschreven. Dit zijn voorbeelden van praktijkonderzoek door: o lerarenopleiders, die onderzoek deden in een kenniskring van het lectoraat o studenten van de lerarenopleidingen o leraren in hun school.
DOCUMENT
Het beroep van leraar is vanouds gekenmerkt door 'koning in eigen klas' zijn, maar ook door 'publieke eenzaamheid'. Het samen werken aan het onderwijs door het samen doen van praktijkonderzoek kan dit doorbreken. Het effect van praktijkonderzoek op de kwaliteit van onderwijs en opleiden is groter als praktijkonderzoek door docenten samen wordt gedaan. Aan de hand van voorbeelden worden de opbrengsten van samen doen van praktijkonderzoek beschreven. Samen praktijkonderzoek doen zorgt voor een betere kwaliteit van het praktijkonderzoek, voor continuïteit, verbondenheid tussen docenten en een groter draagvlak. Als hulpmiddel voor het samen werken aan praktijkonderzoek wordt een cyclisch model gepresenteerd waarmee in diverse situaties ervaring is opgedaan.
DOCUMENT
presentatie over het integreren van prkatijkonderzoek door docenten in hun dagelijkse praktijk
DOCUMENT
Praktijkonderzoek door docenten is in opkomst. Welke valkuilen komen zij daarbij tegen en wat valt daarvan te leren? Veel problemen die docenten noemen, komen voort uit een gezond onderbuikgevoel. Een veel voorkomende valkuil: de oplossing is al bedacht voor de analyse van het probleem.
DOCUMENT
