Service of SURF
© 2025 SURF
This study was commissioned by the European Parliament’s Policy Department for Citizens’ Rights and Constitutional Affairs at the request of the Committee on Constitutional Affairs of the European Parliament. It analyses the political and legal dynamics behind referendums on EU-related matters. It argues that we have entered a period of increasing political uncertainty with regard to the European project and that this new political configuration will both affect and be affected by the politics of EU-related referendums. Such referendums have long been a risky endeavour and this has been accentuated in the wake of the Great Recession with its negative ramifications for public opinion in the European Union. It is clear that referendums on EU matters are here to stay and will continue to be central to the EU’s future as they are deployed to determine the number of Member States within the EU, its geographical reach, its constitutional evolution and adherence to EU policies. Only now they have become an even riskier endeavour.
LINK
Nu het EU-referendum achter ons ligt, moeten wij toch even - niet teveel - terugkijken naar wat er verkeerd is gegaan. Twee persoonlijke observaties. Wat mij in mijn omgeving allereerst opviel, was dat het nee-stemmen ook vóor het referendum door zoveel mensen, ook hoog opgeleid, openlijk werd gepropageerd. Ook studenten Bestuurskunde, docenten Europese Studies, collega's politicologen en bestuurswetenschappers vertelden, dat het nee-stemmen goed was 'om eens een daad te stellen', zonder veel onderbouwing.
Een referendumspook waart door Europa, aldus de gevestigde orde in Brussel. Het afgelopen jaar spraken Grieken, Denen, Nederlanders en Britten zich bij referenda uit tegen de Europese Unie. De geest gaat echter niet terug in de fles. Meer referenda zijn op komst. Tegelijkertijd lijkt het wantrouwen in Europa hardnekkiger dan ooit. Houden dit wantrouwen en meer referenda de EU gegijzeld of is er een uitweg?
LINK