In deze publicatie wordt in de vorm van artikelen verslag gedaan van de gezamenlijke ontdekkingstocht en de resultaten die het onderzoek heeft opgeleverd. Achtereenvolgens gaan die bijdragen over responsief leiderschap, over de gekozen aanpak, over theoretische inzichten en over de beleving van de teamleiders die hebben meegedaan.
DOCUMENT
In de kern wilden de schrijver door middel van dit project te weten komen of een traject gericht op anders leren kijken en handelen, daadwerkelijk zou bijdragen aan de professionele ontwikkelingvan de deelnemende teamleiders en welke elementen in dit traject betekenisvol zijn. De hoofdvraag luidde daarom: ‘In hoeverre en hoe biedt het gericht reframen in de context vanwerkplekleren een bijdrage aan de professionele ontwikkeling van operationele tot responsieveteamleiders? In deze publicatie wordt in de vorm van artikelen verslag van wat de gezamenlijkeontdekkingstocht en het onderzoek heeft opgeleverd. Achtereenvolgens gaan diebijdragen over responsief leiderschap, over de gekozen aanpak, over theoretische inzichtenen over de beleving van de teamleiders die hebben meegedaan.
DOCUMENT
Deze publicatie is een bundeling van de belangrijkste inzichten van het lectoraat ‘Responsief onderwijs voor transitie in agrofood’, uitgevoerd door Aeres Hogeschool Wageningen (AHW). Het lectoraat ontwikkelde tussen 2015 en 2019, samen met vier andere ‘groene’ lectoraten – binnen Aeres Hogeschool Dronten, Has Hogeschool, Hogeschool Inholland en Van Hall Larenstein – het lectoraatsprogramma ‘IMPACT: transitie in agrofood’. Het startpunt van de werkzaamheden in het lectoraat werd gevormd door de uitdagingen waarvoor de agrofood-sector ons stellen. Deze sector staat op het moment onder grote druk om duurzamer te worden, wat gepaard zal gaan met veranderingen. Deze publicatie en het AHW-lectoraat zijn gericht op de onderwijsvraagstukken die hiermee samenhangen, zoals: wat moeten toekomstige professionals kunnen? Hoe ziet het onderwijs dat daarop aansluit eruit? Hoe dient dit ontwikkeld te worden en wat is daarvoor nodig? In deze publicatie wordt een beeld geschetst van hoe het (beroeps)onderwijs voor transitie in agrofood er uit kan zien, gebaserend op de kennis en ervaring die opgedaan is in de onderzoeks- en onderwijspraktijk (op bachelor- en masterniveau), alsook tijdens het gedeelde IMPACT-programma.
DOCUMENT
De maat is vol: jonge mensen spijbelen voor het klimaat. Maar de ecologische crisis is een crisis in ons denken, en daarmee ook een crisis in ons onderwijs. Het aangaan van de grote ecologische en economische uitdagingen is niet geholpen met ‘oud denken’. Ze vragen om mensen die minder atomistisch en meer ecologisch kunnen denken over hoe zaken elkaar beïnvloeden en met elkaar verbonden zijn. Leren kritisch te denken is niet genoeg. Ontwerpgericht leren denken en samen nieuwe kennis construeren, is cruciaal. Velen zien leren als een neurologisch of cognitief informatieverwerkingsproces. Leren is vooral een psychologisch proces waarbij kennis in-ter-actie ontstaat. In de rede wordt deze stelling conceptueel besproken en onderbouwd met semantische, sociale netwerkanalyses van student-interacties. De rede eindigt met handreikingen voor studenten en docenten voor responsief en kennisconstruerend leren.
DOCUMENT
Bestuur: “We willen met onze teamleiders graag de stap maken van operationeel manager naar meer strategische denkers. Responsief leiderschap is misschien een goed woord voor die nieuwe rolinvulling.” Begeleiders: ”Interessante vraag. Dan moeten we dus een transformatief leerproces vormgeven.” Teamleider: “Mijn bestuurder zei me dat dit mij ging helpen, maar ik heb geen idee wat responsief leiderschap is en wat we dan hier gaan doen.”
LINK
Vakoverstijgende competenties zoals analytisch, onderzoekend en reflectief vermogen zijn tegenwoordig nodig om als professional responsief te kunnen omgaan met een veranderlijke omgeving (Onderwijsraad, 2014). Daarom zoekt het hbo steeds meer de verbinding tussen onderwijs en onderzoek, waaronder in de centrale rol die docenten spelen in het (ontwikkelen van) onderwijs (Van der Rijst, 2013). Deze verbinding tussen onderwijs en onderzoek zou zichtbaar moeten zijn in de competenties en taken van docenten – en daarmee in de wervingspraktijk van het hbo. Momenteel is het onduidelijk of deze verbinding zichtbaar is in de huidige wervingspraktijk en of deze verbinding door de tijd heen intensiever is geworden – zoals aannemelijk is gezien de ontwikkelingen in het hbo.
DOCUMENT
Uit het rapport: "Hogescholen verrichten praktijkgericht onderzoek. Dit onderzoek is gericht op het verhogen van de kwaliteit van de hbo-afgestudeerden, op het responsief houden van het onderwijs én op het innoveren van de beroepspraktijk. Hogescholen worden dan ook al geruime tijd betrokken bij het nationaal en regionaal beleid dat zich richt op de maatschappelijke waardecreatie vanuit kennis ofwel valorisatie. Zo zijn zij sinds het ontstaan actief betrokken bij het Valorisatieprogramma (2010) en wordt in het Hoofdlijnenakkoord (2011) gesproken over het ontwikkelen van een eigen set valorisatieindicatoren voor hogescholen. De brief ‘Wetenschap met Impact’ van staatssecretaris Dekker van 19 januari 2017 richt zich echter voornamelijk op de universiteiten. Dit is mede aanleiding voor de Vereniging Hogescholen om een eigen visie te ontwikkelen op de maatschappelijke waardecreatie vanuit kennis in het hbo en hier uitwerking aan te geven. Daarvoor is een Ad hoc commissie opgericht bestaande uit bestuurders en lectoren. In dit rapport presenteren zij hun visie en de uitwerking daarvan."
DOCUMENT
Het Lectoraat Jeugd is door een Beleidsadviseur Sociaal Domein van de Gemeente Wijk bij Duurstede benaderd om de Pilot Onderwijs Zorg Arrangement (het OZA) in haar gemeente te evalueren. Binnen het OZA werken SBO-school De Driehoek, basisschool Het Baken en Loket Wijk (Sociaal Wijkteam) intensief samen met als doel kinderen binnen de gemeente op te vangen en zo te voorkomen dat zij aangewezen zijn op speciaal onderwijs buiten de gemeente. De Driehoek en het Baken verzorgen samen het onderwijsprogramma binnen de brede school Het Anker. Binnen het OZA worden zij ondersteund door de inzet van hulpverlening vanuit Loket Wijk (Collegevoorstel, 2017). De pilot werd vanaf januari 2017 gefinancierd door de gemeente en liep tot augustus 2018. Om tot besluitvorming te kunnen komen over al dan niet voortzetten van het OZA is de gemeente op zoek naar informatie over de meerwaarde van deze pilot. Dit in relatie tot de beoogde doelstelling: ‘Dat leerlingen onderwijs krijgen op de voor hen meest passende plek: daar waar zij zich in een veilige omgeving maximaal cognitief en sociaal emotioneel kunnen ontwikkelen. Zo mogelijk dichtbij huis en tevens in of dichtbij het regulier basisonderwijs, waar nodig ondersteund met specialistische voorzieningen.’ (Collegevoorstel zaaknummer 21231, 27 juni 2017, p. 1).
DOCUMENT
Vrijdag 13 november 2015 houdt dr. Frank de Jong bij Stoas Wageningen | Vilentum Hogeschool een openbare les waarin hij de balans opmaakt van zijn lectoraatsperiode over ‘Kenniscreatie en Ecologisch Intelligent Denken’ en zijn nieuwe thema ‘Responsief Onderwijs’ introduceert. Responsief onderwijs: Een zoektocht naar ‘een verschil dat het verschil maakt’ voor transitie, leren en onderwijs. Het onderwerp Responsief Onderwijs is onderdeel van het lectoratenprogramma ‘Impact: transitie in de groene sector’ dat uitgevoerd wordt door vijf lectoraten verdeeld over de groene hogescholen. Het programma is gericht op transitie en systeeminnovatie waarin de lectoraten samenwerken in onderzoek ten behoeve van de kennisontwikkeling van het collectief. Het lectoraat van Frank de Jong gaat in het bijzonder over de vraag hoe onderwijs studenten kan uitrusten om toekomstige emergente, complexe en vaak ill-defined vraagstukken aan te kunnen in een veranderende maatschappij en sector. Aangezien de kiem voor leren denken in het onderwijs wordt gevoed, ligt het voor de hand ook juist in het onderwijs een basis voor transitie te leggen.
DOCUMENT
Kansrijk economisch-administratief onderwijs in het mbo vraagt om een ideaaltypisch ontwerp waarin een brede oriëntatie wordt gecombineerd met ontwikkelingsgerichte (leer)loopbanen, tot een herkenbaar responsief ontwerp met een een sectorale, gezamenlijke, regionale ruggengraat. Hierbij is het verbinden van school en werk cruciaal. Dit ontwerp wordt integraal vormgegeven op alle schaalniveaus, van individuele student tot en met de sector als geheel.
LINK
