dr. Maike Kooijmans sprak op 21 februari 2025 haar afscheidsrede uit. De afscheidsrede geeft een overzicht van acht jaar onderzoek in haar lectoraat Opvoeden voor de Toekomst. Verhalen en resultaten van acht jaar lectoraatswerk, met een vooruitblik in de toekomst.
DOCUMENT
In dit artikel wordt vanuit een jeugdsociologisch perspectief onderzoek gedaan naar de concepten veerkracht en identiteitsontwikkeling, en hoe deze zich tot elkaar verhouden in het licht van het opgroeien in onze moderne, vloeibare samenleving. In de inleiding worden enkele kenmerken van de huidige samenleving geschetst, die maken dat de identiteitsontwikkeling van jongeren onder druk staat. Daarop volgt een conceptuele verkenning van de begrippen identiteit en veerkracht. Vervolgens leggen de auteurs uit wat een jeugdsociologisch perspectief op deze kwestie inhoudt en hoe zij de samenhang zien tussen veerkracht en identiteitsontwikkeling. Veerkracht lijkt een antwoord op de uitdagingen voor jongeren in de huidige tijd, maar zij kunnen hier niet alleen verantwoordelijk voor worden gesteld. De conclusie is dat individuele en sociale veerkracht cruciaal is voor de huidige generatie jongeren om in relatie met anderen en de wereld waarin zij opgroeien, een congruent zelfbeeld te kunnen ontwikkelen. Daarvoor hebben zij hulpbronnen nodig op individueel, sociaal en systemisch niveau. Het artikel eindigt met een jeugdsociologische werkdefinitie van veerkracht in relatie tot de identiteitsontwikkeling van jongeren.
DOCUMENT
Waar het in de wetenschap om feiten gaat, gaat het in de opvoeding altijd ook om waarden en normen. Een filosofische basisregel zegt dat uit feiten geen normen kunnen worden afgeleid. Hoe kan de wetenschappelijke pedagogiek desondanks een bijdrage leveren aan de beantwoording van normatieve opvoedingsvragen? Dat is het vraagstuk dat in de oratie centraal staat. Oude pogingen tot oplossing van het probleem passeren de revue. In een alternatieve aanpak wordt de feit-norm problematiek expliciet gemaakt. Het aldus ontwikkelde model blijkt geschikt voor de systematisering van de eenvoudigste pedagogische vragen tot de meest complexe ethische kwesties. Eén voorbeeld, het besluit om de anonimiteitswaarborg van spermadonoren op te heffen, wordt uitgebreider behandeld. Het model blijkt ook geschikt om na te gaan welke plaats empirisch onderzoek dan wél in het geheel van de pedagogisch normatieve redenering heeft. In aansluiting daarop wordt aandacht besteed aan een aantal onderzoeksplannen van de Kenniskring Algemene Pedagogiek.
DOCUMENT
De opleiding Pedagogiek heeft zich in de afgelopen jaren vooral gericht op didactische inzet van video in het kader van het vormgeven aan activerende didactiek. Aanleiding voor de tweede iteratie van het herontwerp zijn de aanbevelingen die voortvloeien uit de resultaten van de eerste iteratie. Ook ziet de betrokken pionier als docent de kans om tijdens lessen interactiever met de studenten aan het werk te gaan door het beredeneerd inzetten van weblectures. En docenten willen hiermee studenten faciliteren en activeren om in eigen tijd en op een zelfgekozen plaats de benodigde kennis te verwerven. De centrale vraag was hoe het didactisch ontwerp van onderwijseenheid ‘Literatuurstudie’ als onderdeel van de conceptuele leerlijn in jaar 1, blok 3 in de opleiding Pedagogiek eruit ziet. Een ontwerp waarin beoogd wordt met de inzet van weblectures en een andere invulling van contacttijd bij te dragen aan activering van de student en versterking van de interactie tussen docent en student. Hierbij voelt de docent zich eigenaar van het ontwerp en acht zich ook in staat het ontwerp in de praktijk te realiseren.
DOCUMENT
Studentenwelzijn blijkt de laatste jaren meer onder druk te staan en staat dan ook hoog op de agenda in het hbo en wo. Ook bij Fontys Pedagogiek is er in toenemende mate aandacht voor studentenwelzijn, zeker sinds de coronapandemie. In 2020 is de voltijdopleiding Pedagogiek van Fontys overgestapt naar een nieuw 'leergroep-curriculum'. Vanuit het Lectoraat Opvoeden voor de Toekomst hebben Aafke Baars-Seebregts en Guusje Staring een praktijkgericht, exploratief onderzoek uitgevoerd vanuit de vraag: Hoe kunnen de coachende onderwijsprofessionals binnen het leergroep-curriculum van de voltijdopleiding Pedagogiek handelen op een manier die bijdraagt aan het welzijn van de Pedagogiekstudent? In deze publicatie doen zij verslag van zowel de literatuurverkenning als het praktijkonderzoek met collega-coaches, studenten en een lid van de ontwikkelgroep.
DOCUMENT
Doelstellingen Het bewust maken van de praktijkkennis van de ervaren docenten, om inzicht te krijgen in VMBO-specifieke competenties. Het uitwisselen van de benoemde competenties tussen de teams binnen een school en in een volgende fase tussen de scholen om tot overeenstemming te komen. Het ontwerpen van een kader voor het begeleiden en professionaliseren vanuit VMBO-specifieke competenties. De implementatie van dit kader in het Instituut Archimedes. Algemene vraagstelling Is er een VMBO-specifieke didactiek en pedagogiek en kun je deze zichtbaar en benoembaar maken? Zijn daarvan VMBO-specifieke begeleidingsvaardigheden af te leiden?
DOCUMENT
Opvoeding, onderwijs, jeugdcriminaliteit – iedereen heeft er een mening over. Op feesten en partijen, in de politiek en in de media word je om de oren geslingerd met oneliners en verdraaide uitkomsten van empirisch onderzoek. Voorbij de oneliners Complexe pedagogische onderwerpen vragen om echte aandacht op basis van goede informatie. Inleiding in de pedagogiek laat studenten kennismaken met een groot aantal thema’s, basisbegrippen en stromingen uit de wetenschappelijke pedagogiek. Het geeft helder inzicht in en een brede blik op actuele, veelzijdige kwesties. Inhoud In dit tweede deel van Inleiding in de pedagogiek komen verschillende grondslagen en stromingen aan de orde. Van wetenschapsfilosofie tot rationalisme, van de positie van Kant tot fenomenologie, van taalfilosofie tot postmodernisme. Deze onderwerpen worden onder de loep genomen door toonaangevende experts verbonden aan universiteiten en hogescholen in Nederland en Vlaanderen. Uniek aan dit boek •Met bijdragen van toonaangevende auteurs uit Nederland en Vlaanderen •Verplichte literatuur voor 400 tot 450 tweedejaarsstudenten van Universiteit Gent en Universiteit Leuven •De voorganger, Grondslagen van de wetenschappelijke pedagogiek, is zeer positief ontvangen Doelgroep •Masterstudenten pedagogiek en onderwijswetenschappen •Studenten pedagogiek (WO): pedagogische wetenschappen, onderwijskunde, orthopedagogiek, master speciaal onderwijs
DOCUMENT
In dit onderzoek bekijken we de huidige aandacht voor seksuele vorming in de curricula van Social Work, Pedagogiek en Sportkunde, we bevragen docenten, beschouwen onderwijsmateriaal en analyseren wat er al gebeurt en wat toekomstige professionals volgens de docenten nodig hebben om bij te dragen aan de seksuele vorming van de doelgroepen die ze bedienen.
DOCUMENT
Opvoeding, onderwijs, jeugdcriminaliteit – iedereen heeft er een mening over. Op feesten en partijen, in de politiek en in de media worden we om de oren geslingerd met oneliners en verdraaide uitkomsten van empirisch onderzoek. Voorbij de oneliners Het is belangrijk om te praten over pedagogische thema’s. Nóg belangrijker is het om verder te kijken dan wat de krant, radio, tv en internet roepen. Complexe pedagogische onderwerpen vragen om echte aandacht op basis van goede informatie. Alleen zo kunnen we tegenwicht bieden aan de dominante onderbuikverhalen rond opvoeding en jeugd. Dit eerste deel van Inleiding in de pedagogiek geeft die verdieping. Dit boek laat uw studenten kennismaken met een groot aantal thema’s en basisbegrippen uit de wetenschappelijke pedagogiek. Het geeft heldere inzichten en een brede blik op actuele, veelzijdige kwesties. Inhoud Dit eerste deel van Inleiding in de pedagogiek bespreekt de belangrijkste pedagogische vraagstukken en thema’s, zoals kinderrechten, jeugdcriminaliteit, pedagogische relatie, idealen, pedagogische verantwoordelijkheid, vluchtelingen, kinderarmoede, neurowetenschap, gamification en sociale media. Deze onderwerpen worden onder de loep genomen door toonaangevende experts op het vakgebied, docenten aan universiteiten en hogescholen in Nederland en Vlaanderen. Ze geven wetenschappelijke duiding, bespreken vooronderstellingen en illustreren hun verhaal met voorbeelden. Uniek aan dit boek •Met actuele thema’s zoals vluchtelingenkinderen, radicalisering, gamification en sociale media •Met bijdragen van toonaangevende auteurs uit Nederland en Vlaanderen •De voorganger, Grondslagen van de wetenschappelijke pedagogiek, is zeer positief ontvangen •Verplichte literatuur voor 250 eerstejaarsstudenten van Universiteit Gent Doelgroep •Bachelorstudenten aan hogescholen en universiteiten die zich willen verdiepen in de veelzijdige pedagogische problematiek. •Hbo: studenten van de lerarenopleiding en sociaal-maatschappelijke studies met vak(ken) pedagogiek. •Wo: studenten Pedagogische wetenschappen, Onderwijskunde, Orthopedagogiek en Master SEN
DOCUMENT
