Zij-instromers zijn onmisbaar. Zij hebben een belangrijk aandeel in de oplossing voor het grote lerarentekort. Een passende en structurele begeleiding van de zij-instromer is cruciaal. Ter ondersteuning van deze begeleiding is een gesprekstool voor docenten, opleiders en begeleiders ontwikkeld.
MULTIFILE
Deze wegwijzer is ontwikkeld voor en met scholen om het proces van evidence informed werken in het voortgezet onderwijs (VO) te ondersteunen. Deze wegwijzer is bedoeld om het gesprek in schoolteams – bij voorkeur samen met jongeren en ouders – op gang te brengen om zo tot een gezamenlijk gedragen schoolbrede aanpak te komen. De wegwijzer ondersteunt in het verminderen van schoolstress en prestatiedruk en draagt bij aan het vergroten van schoolaanwezigheid. Op basis van 8 domeinen worden (1) specifieke aanbevelingen gedaan, (2) suggesties voor interventies gegeven – voorzien van uitleg waarom deze interventie voor dat onderdeel werkzaam is -, (3) en praktijkvoorbeelden van andere scholen gedeeld. Deze animatie legt in het kort uit wat de Wegwijzer kan betekenen. We raden aan om ongeveer 3 domeinen te selecteren voor een eerste plan van aanpak. Stel een gezamenlijk plan op en evalueer gedurende het proces. Wat gaat er goed, wat kan er beter en hebben de gekozen inspanningen effect? Zie ook het stappenplan ‘Werken aan welbevinden’.
MULTIFILE
Visievorming voor schoolteams op het gebied van Talentkrachtig onderwijs.
DOCUMENT
Hoofdstuk 30 in: F. Cornelissen (Ed.) (2025). Maak samen je eigen onderwijs: Veranderen, vernieuwen en verbeteren voor schoolteams. Boom.
DOCUMENT
Hoofdstuk 21 in: F. Cornelissen (Ed.) (2025). Maak samen je eigen onderwijs: Veranderen, vernieuwen en verbeteren voor schoolteams. Boom.
DOCUMENT
Wij onderzochten twee trajecten die aan scholen worden aangeboden. Beiden zijn gericht op een onderzoeks- en verbetercultuur in scholen: Groeikracht en De Transformatieve School. De focus van dit onderzoek ligt op in hoeverre de trajecten worden uitgevoerd in scholen zoals beoogd, wat de werkzame mechanismen van de twee trajecten zijn en wat de mogelijke invloed van contextfactoren is. Doel Dit onderzoek bestaat uit twee delen: 1) een monitorstudie van de twee trajecten om hun kansrijkheid in beeld te brengen en 2) een instrument-ontwikkel/teststudie om effecten van de trajecten te kunnen meten in een meerjarig vervolgonderzoek. Groeikracht is een traject waarin schoolteams in staat worden gesteld om het onderwijs zelf – bottom-up – te verbeteren. De organisatie biedt leraren en schoolleiders tijd, kennis en kunde, zodat zij vanuit de eigen praktijk, vanuit hun eigen ambitie kunnen starten en daarbij leren om kennis uit onderzoek effectief toe te passen. De Transformatieve School is een professionaliserings- en cultuurveranderingsprogramma voor scholen in een stedelijke omgeving. Binnen dit programma wordt ingegaan op de effecten van een super-diverse buitenschoolse leefwereld op de schoolcultuur. Resultaten In dit project hebben we inzicht gekregen in de uitvoering en waardering van de twee trajecten, en in de mechanismen en contextfactoren die een rol spelen in de twee trajecten. Uit het onderzoek blijkt dat beide programma’s veelbelovend zijn als we kijken naar de werkzame mechanismen en de kwaliteit van de uitvoering. Hoewel de scholen verschillen in de uitvoering (dit lijkt met name bij Groeikracht het geval), worden de kernactiviteiten grotendeels volgens de gestelde normen uitgevoerd. Beide programma’s zijn uitgebreid beschreven en theoretisch onderbouwd, voldoen aan belangrijke randvoorwaarden (zoals draagvlak creëren) en sluiten aan op een aantal algemeen werkzame principes die een belangrijke rol spelen bij de effectiviteit van professionaliseringsprogramma’s. De conclusies en aanbevelingen staan beschreven in dit eindrapport.
DOCUMENT
Lukt het om de schoonheid van het beroep van leraar weer zichtbaar te maken? Lukt het om vanuit het beroep een professioneel tegenwicht te bieden aan de eisen die de maatschappij stelt? En lukt het om leraren meer mogelijkheden te bieden om professioneel te groeien en hun rol te ontwikkelen? Mascha Enthoven, lector De Pedagogische Opdracht, benadert in haar lectorale rede deze vragen door de (pedagogische) opdracht van het onderwijs te formuleren binnen de invloed van het betrokken handelen van de leraar. Binnen dat wat de professionaliteit van de leraar kenmerkt: het continu - op basis van je ervaringen, kennis en intuïtie - inschatten wat het juiste is om te doen. Zij pleit daarom voor vertrouwen en ruimte voor leraren en schoolteams: vertrouwen en ruimte om gezamenlijk het individuele handelen van de leraar te ondersteunen, te verantwoorden en te ontwikkelen. De wens van het werkveld voor meer onderzoekende scholen en lerende netwerken biedt kansen. Mits we bij de ontwikkeling van deze scholen en netwerken sterker het primaire onderwijsproces als bron benutten. En op voorwaarde dat we het ondersteunen van het betrokken handelen van de leraar als doel hebben. Door de focus op het betrokken handelen van de leraar in onderzoek als bron, maar ook als doel te nemen, geven we een scherpere richting aan het onderzoekend vermogen in lerarenopleidingen. Het onderzoekend vermogen staat dan in het teken van de ontwikkeling van betrokken handelen. We kunnen bedachtzaamheid over dit handelen organiseren. En we kunnen deze collectieve bedachtzaamheid ondersteunen met behulp van kennis- en vaardigheden op het gebied van onderzoek. Het werkveld en de lerarenopleidingen vormen in deze ontwikkeling een krachtig collectief. Het model voor ‘de Pedagogiek als Betrokken handelingswetenschap’ wordt gebruikt als een uitwerking van dit krachtig collectief.
DOCUMENT
Bijlage bij ‘Adviesrapportage ten behoeve van een kansrijk dekkend onderwijsaanbod aan nieuwkomers in de basisschoolleeftijd binnen Utrecht’. Dit theoretisch kader is opgesteld naar aanleiding van een opdracht uitgezet aan de werkgroep Onderwijs aan Nieuwkomers Utrecht PO door SWV Utrecht PO, betrokken Utrechtse schoolbesturen en de Gemeente Utrecht.
DOCUMENT
In januari 2023 verscheen in Didactief een special over het lectoraat De Pedagogische Opdracht van Hogeschool InHolland. Met bijdragen van onder andere lector Mascha Enthoven, lerarenopleider en onderzoeker Theo van den Bogaart, en docent en onderzoeker Marietje Beemsterboer.
DOCUMENT
