Geschiedenis & samenleving is een studieboek speciaal voor de pabo, waarin studenten kennismaken met inhoud en didactiek van de vakken geschiedenis, maatschappelijke verhoudingen (o.a. staatsinrichting) en geestelijke stromingen. Dit boek bestaat uit twee delen: Kennisbasis Inhoud, waarin het geschiedenisverhaal vanaf de Tijd van Jagers en Boeren tot en met de Tijd van Televisie en Computer aan bod komt met de vesnaters van de Canon van Nederland Kennisbasis Didactiek waarin een overzicht van didactische aspecten van geschiedenisonderwijs wordt gegeven.
Zwarte en witte scholen krijgen veel aandacht in de media. Vaak beperkt die aandacht zich tot de etnische samenstelling van scholen en de mogelijke samenhang daarvan met schoolresultaten van de leerlingen. Veel interesse voor wat er binnen scholen gebeurt is er niet, terwijl docenten daar dag in dag uit onderwijs van kwaliteit proberen te leveren. Leren lesgeven in een kleurrijke, multiculturele school kent vele aspecten. Leraren staan er voor de taak een prettige sfeer te scheppen waarinkinderen zich thuis voelen en zich evenwichtig ontwikkelen. Ze proberen positieve onderlinge relaties tussen leerlingen uit verschillende etnische groepen te bevorderen. Ze werken samen met collega’s, onderhouden contact met ouders. En ze zoeken een weg naar een optimale schoolloopbaan van elke leerling door binnen hun vak een afgestemd aanbod en geschikte didactiek te hanteren. Taal speelt hierin een belangrijke rol en op dat aspect zal ik mijn verhaal toespitsen. Eerst moeten allochtone leerlingen ‘de taal leren’ – waarmee het Nederlands wordt bedoeld - en dan kunnen ze vervolgens het onderwijs volgen, zo wordt het vaak in de media voorgesteld. En ook het overheidsbeleid neigt tot een dergelijke versimpeling wanneer alle pijlen worden gezet op het vroeg detecteren en wegwerken van ‘achterstanden’. Die kwestie ligt veel ingewikkelder. Door het hele onderwijs heen vraagt het lesgeven aan kleurrijke klassen van elke docent om alert te zijn op verschillen in voorkennis, vaardigheden en ondersteuningsbehoeften
Openbare les, gegeven ter aanvaarding van haar benoeming als lector Lesgeven in de Multiculturele School door dr. Maaike Hajer op 3 april 2003 op het Niels Stensencollege te Utrecht. Dames en heren, Zwarte en witte scholen krijgen veel aandacht in de media. Vaak beperkt die aandacht zich tot de etnische samenstelling van scholen en de mogelijke samenhang daarvan met schoolresultaten van de leerlingen. Veel interesse voor wat er binnen scholen gebeurt is er niet, terwijl docenten daar dag in dag uit onderwijs van kwaliteit proberen te leveren. Leren lesgeven in een kleurrijke, multiculturele school kent vele aspecten. Leraren staan er voor de taak een prettige sfeer te scheppen waarin kinderen zich thuis voelen en zich evenwichtig ontwikkelen. Ze proberen positieve onderlinge relaties tussen leerlingen uit verschillende etnische groepen te bevorderen. Ze werken samen met collegas, onderhouden contact met ouders. En ze zoeken een weg naar een optimale schoolloopbaan van elke leerling door binnen hun vak een afgestemd aanbod en geschikte didactiek te hanteren. Taal speelt hierin een belangrijke rol en op dat aspect zal ik mijn verhaal toespitsen.
Bij Wetenschap & Technologie (W&T) in het basisonderwijs leren kinderen de wereld om hen heen begrijpen en onderzoeken. Taal speelt een sleutelrol in het begrijpen en verklaren van de waarnemingen en ervaringen. Leerkrachten missen echter handvatten om W&T-onderwijs te realiseren. Hiertoe is er in het onderzoeksproject Minds-On (https://www.minds-on.nl/) in de afgelopen twee jaar een didactisch instrument ontwikkeld met lessen waarin leerlingen experimenten opzetten en uitvoeren (hands-on) en daarnaast met een interactief diagram gestimuleerd worden hierover te redeneren (minds-on). Echter, uit de resultaten kwam naar voren dat leerlingen de bijbehorende vaktaal (vocabulaire van het kennisdomein) missen en slechts beperkt redeneervaardigheden kunnen toepassen. Leerkrachten geven aan de behoefte te hebben om taalonderwijs geïntegreerd aan te bieden met W&T onderwijs. De lessen zouden dus effectiever gemaakt kunnen worden door meer aandacht te besteden aan de integratie van taalvaardigheden in de W&T-lessen. De onderzoeksvraag luidt: Welke vormen van interactie binnen de context van dit nieuwe didactische instrument stimuleren en ontwikkelen de natuurwetenschappelijke taalvaardigheden van leerlingen voor wat betreft domein specifieke woordenschat en natuurwetenschappelijk redeneren? In het voorgestelde project Minds-On Taal wordt het didactisch instrument (bestaand uit lessen en interactieve diagrammen) aangepast met nieuwe activiteiten, werkvormen en interacties vanuit de taaldidactiek met specifieke aandacht voor het aanleren van domein specifieke woorden en het ondersteunen van natuurwetenschappelijk redeneren. Tijdens de ontwerp- en evaluatiefasen zullen de lessen en interactieve diagrammen uitgeprobeerd worden in de groepen 7 en 8 op verschillende basisscholen in Amsterdam en omgeving. Hieruit opgedane inzichten zullen worden doorgevoerd in de volgende fase.
![Didactiek voor Vak en Beroep [najaar 2023]](https://publinova-harvester-content-prod.s3.amazonaws.com/thumbnails/files/previews/pdf/20241113154245947850.Didactiek20voor-Vak-en-Beroep-Magazine-202023-in_uEml1Ge-thumbnail-400x300.png)
