Door een opeenstapeling van maatschappelijke, ecologische en politieke crisissen nemen de wensen en eisen die aan de tuinbouwsector gesteld worden hand over hand toe. Aan de andere kant nemen ook de kansen en mogelijkheden door toegenomen kennis en voortdenderende technologische ontwikkelingen rap toe. De tuinbouw verkeert hierdoor in dermate wild vaarwater dat, gezien de veelvoud aan transities, gerust gesproken kan worden van een systeemtransitie. Een systeemtransitie naar een ecologisch en economisch duurzame tuinbouw door productiesystemen die zowel stabiel als hoogproductief zijn, vraagt niet om een vlucht in het verleden, maar om een sprong de toekomst in. Een sprong naar een productiesysteem gebaseerd op kennis van de plant en de interactie met zijn (ecologische) omgeving, ondersteund door hoogwaardige technologie met een hernieuwde vorm van procescontrole. In dit essay onderzoek ik hoe ik als associate lector levende teeltsystemen voor Inholland bij wil dragen aan onderzoek en onderwijs op de actuele transitiepaden van de glastuinbouw. Hoe ik kan bijdragen aan kennis ontwikkeling, nieuwe methoden ontwerpen in onderzoek en deze vertalen naar praktijkgerichte oplossingen. Zo wil ik door samenwerking met collega-onderzoekers en studenten van binnen en buiten Inholland verder invulling geven aan de realisatie van mijn missie. “In onderzoek en onderwijs bijdragen aan een tuinbouwproductiesysteem dat functioneert als een ecosysteem, waarin het samenspel van een grote diversiteit aan levende organismen bijdraagt aan de gezondheid van het productiesysteem en het product dat het produceert. Waarin onze gezamenlijke kennis tot de kunde leidt om levende teeltsystemen als evenwichtige ecosystemen te ontwerpen en te beheren. Waarin telers de biodiversiteit versterken en verzorgen, zodat deze bijdraagt aan de kwaliteitsproductie, in een samenspel van technologie, ecologie en menselijk vernuft. Tuinbouw dus die de wereld van gezonde producten voorziet en in balans is met zichzelf en haar omgeving.”
DOCUMENT
Inaugurele rede uitgesproken op 11 oktober 2011 door ir. Jasper A.M. den Besten bij zijn benoeming tot lector Nieuwe Teeltsystemen aan hogeschool.HAS Den Bosch. Over teeltsysteeminnovaties.
MULTIFILE
Poster en begeleidende audio uit de guided tour van het Open Atelier van CoE Groen op 7 december 2023 over het project Regeneratieve open teeltsystemen. In het project gaan de hogescholen Van Hall Larenstein, HAS green academy en Aeres Hogeschool tezamen met een breed consortium van agrariërs, bedrijven, kennisinstellingen en overheden, provincies en waterschap onderzoeken hoe regeneratieve landbouwpraktijk bijdraagt aan het verbeteren van de bodemkwaliteit, wat de effecten zijn op ecosysteemdiensten en wat sociaal economische kansen zijn. Regeneratieve landbouw is een productiemethode waarbij natuurlijke hulpbronnen worden verbeterd in plaats van uitgeput. Bij de regeneratieve landbouw staat de gezonde bodem centraal in evenwicht met gewas en teeltsysteem, met als doel het versterken van ecosysteemdiensten. Een nog maar relatief beperkte groep boeren pioniert in Nederland met regeneratieve landbouwpraktijken.
MULTIFILE
HAS Hogeschool wil de IMPULS-middelen benutten om de regionale samenwerking te versterken en in deze regionale triple helix van meerwaarde te zijn op het kruispunt van Agri en Food met Datascience en Technologie. Dat doen we vanuit de strategie van de HAS, door koppeling van onze lectoraten aan de regionale agenda’s en in samenwerking met complementaire kennispartners. Van oudsher heeft de HAS uitgebreide expertise op dit terrein, denk bijvoorbeeld aan de lectoraten Nieuwe Teeltsystemen, Precision Livestock Farming, Eiwittransitie in Voeding en Future Food Systems. Door het multidisciplinaire karakter van deze onderwerpen zal verbreding en verdieping, met meerwaarde voor het bedrijfsleven en de samenleving, met name plaatsvinden door slimme combinaties met expertises van andere kennisinstellingen. Die slimme combinaties zoeken we zowel binnen het CoE Groen, als daarbuiten door middel van een SPRONG-aanvraag. Met tegelijk een versnelling van de nieuwe manier van werken: ondersteuning van digitalisering van bijeenkomsten, uitwisseling van kennis en veilige vastlegging van data. De Impuls-regeling willen we daarom specifiek inzetten voor twee voor HAS hogeschool onmisbare strategische ontwikkelsporen: 1 Versterking van onze profilering als praktijkgericht onderzoekcentrum voor Hightech en Data in Agrifood met een SPRONG-aanvraag; 2 Versterking (en waar nodig aanpassing) van de infrastructuur nodig voor het goed functioneren van het CoE Groen. Meer specifiek gaat het daarbij om zowel activiteiten gericht op versterking van externe processen als interne processen, rekening houdend met de beperkingen en eisen vanwege COVID-19: - Consortiumvorming; - Netwerkbijeenkomsten; - Datamanagement; - Programmamanagement; - Vorming van expertiseclusters.
De landbouw in Nederland staat voor enorme uitdagingen om voldoende voedsel te produceren zonder de planetaire grenzen te overschrijden. Regeneratieve landbouw (RL) is een productiemethode waarbij natuurlijke hulpbronnen worden versterkt in plaats van uitgeput. Bij regeneratieve landbouw staat een gezonde bodem centraal in evenwicht met gewas en teeltsysteem met als doel het versterken van ecosysteemdiensten. Een nog maar relatief beperkte groep boeren pioniert in Nederland met regeneratieve landbouwpraktijken. De opschaling van deze praktijken blijft tot op heden beperkt doordat het huidige landbouwsysteem in een ‘locked in’ zit die gericht is op maximale productie, met name omdat een duidelijk verdienmodel ontbreekt. In dit project gaan de hogescholen Van Hall Larenstein, HAS en Aeres tezamen met een breed consortium van agrariërs, bedrijven, kennisinstellingen en overheden (provincies en waterschap) onderzoeken hoe regeneratieve landbouwpraktijk bijdraagt aan het verbeteren van de bodemkwaliteit, wat de effecten zijn op ecosysteemdiensten en wat sociaal-economische kansen zijn. Hiervoor gaan we in 3 gebieden met 5 leernetwerken aan de slag. Mede op basis van de vraagarticulatie gaat in elk gebied een verdiepingsslag gemaakt worden op de ecosysteemdiensten: waterkwaliteit en -kwantiteit, plantweerbaarheid en gewaskwaliteit, in relatie tot regeneratieve landbouw. Hierbij bouwen we voort op reeds bestaande kennis over groen-blauwe diensten en lopende initiatieven. De hogescholen en partners werken nauw met elkaar samen om verschillende kennisvragen uit de leernetwerken te kunnen beantwoorden. De opgedane kennis in dit project wordt breed gedeeld met de praktijk en toegepast in het onderwijs.
