In de bundel (On)voorstelbaar (on)voorspelbaar: Leerpraktijken in 2020 van IVLOS en SURF, gaat Marco Snoek in op de rol die toekomstscenario’s kunnen spelen als instrument voor leren en reflectuie in het onderwijs. Scholen en leraren moeten hun leerlingen voorbereiden op een toekomst die nog niet bekend is. Dat vraagt een grote mate van ‘toekomstgevoeligheid’ van leraren. Het maken van toekomstscenario’s kan daarbij helpen. Toekomstscenario’s kunnen helpen om bestaande vooronderstellingen en mogelijke alternatieven met betrekking tot de dagelijkse werkpraktijk en werkroutines zichtbaar te maken. Op die manier draagt het ontwikkelen van toekomstscenario’s binnen teams of binnen de opleiding bij aan de 'veranderingsbekwaamheid’ van professionals
DOCUMENT
Om goed in te spelen op complexe ontwikkelingen in onze snel veranderende samenleving, hebben organisaties hulp en handvatten nodig. In dit artikel wordt daartoe een driestapsaanpak beschreven voor het inzetten van toekomstscenario’s bij strategievorming: identificeren van drivers for change; toekomstscenario’s creëren en toekomstscenario’s toepassen. Deze aanpak is in de praktijk toegepast, drie van deze praktijkcases worden hier beschreven: ‘Grafimedia 3.0’; ‘The food after tomorrow’ en ‘Een leefbare stad Eindhoven 2030’. Op basis van de resultaten uit deze cases en de verschillen en overeenkomsten ertussen kunnen de volgende aanbevelingen worden gegeven: de tijdshorizon van de toekomstscenario’s moet aansluiten bij de urgentie van de opdrachtgever; adequate begeleiding bij het toepassen van de toekomstscenario’s is onmisbaar en het is belangrijk om actief te zijn in het verbeelden van de toekomst, voor zowel de makers van de toekomstscenario’s als voor de opdrachtgever. In order to comply with the complex and rapid developments of our society when directing an organization, policymakers need help and guidance. To offer these, this article describes a three-step approach for using future scenarios in strategy development: the identification of drivers for change, the creation of future scenarios and the practical application of these future scenarios. This approach has been used in real life and three of these cases are described here: ‘Grafimedia 3.0’; ‘The food after tomorrow’ and ‘Een leefbare stad Eindhoven 2030’ (‘A livable Eindhoven in 2030’). The following recommendations can be derived based on the case results and their differences and similarities: the time scale of the future scenarios should match the urgency of the client’s situation, adequate tutoring in the practical application of the future scenarios is essential and, lastly, it is important, not only for the creators of the future scenarios but also for the client, to imagine the future in an active fashion.
DOCUMENT
Het SHB heeft Futureconsult verzocht een begeleidingstraject te starten voor de ontwikkeling van een toekomstvisie op de Hogeschool Bibliotheken. Hoe ziet de toekomst van het bibliotheekwezen in het hoger beroepsonderwijs eruit? Welke vormen van samenwerking passen daarbij? Welke ICT-toepassingen zullen hun intrede doen? Rondom deze en andere ontwikkelingen wilde het SHB een toekomstverkenning realiseren om een robuuste strategie voor de toekomst te ontwikkelen. Om de toekomst beter te overzien heeft Futureconsult in een interactief proces met het SHB vier scenario's ontwikkeld als vertrekpunt voor het creëren van visie en strategie. Dit eindverslag geeft de resultaten van het scenarioproject weer. Na de inleiding volgt een uitleg over de scenariomethode die in dit project is toegepast. Daarna volgen de vier toekomstscenario's. Bij elk scenario zijn de reacties tijdens de eerste bespreking van de scenario's op de slotbijeenkomst op 16 juni weergegeven. De bijlage omvat een aantal interviews die ten behoeve van het project zijn gehouden, de resultaten van een onderzoek onder studenten, de registratie van de interactieve workshop en van een debat tussen SHB-bestuursleden en studenten van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO).
DOCUMENT
De kracht van verwondering: ontwerpen voor een toekomst die verrast De toekomst laat zich niet voorspellen, maar we kunnen ons er wel voor openstellen. Met dit project onderzoeken we hoe diepe verwondering ('awe') kan bijdragen aan creatieve toekomstscenario's en de betrokkenheid bij maatschappelijke transities te vergroten. Verwondering vergroot onze perceptie, versterkt verbondenheid en opent ons voor nieuwe ideeën. Dit biedt kansen om de bereidheid tot verandering te vergroten en mensen écht in actie te zetten. Het lectoraat Designing the Future, Fillip Studios en Introdans slaan de handen ineen om te onderzoeken hoe 'awe' strategisch kan worden ingezet om ontwerpkracht en toekomstgericht denken te versterken. Verwondering heeft de kracht om denkpatronen te doorbreken en nog veel meer emotionele betrokkenheid te creëren bij abstracte veranderprocessen die nu gaande zijn. Rationele argumenten zijn vaak niet voldoende; verandering vraagt om een dieper, emotioneel perspectief. In samenwerking met praktijkpartners worden verschillende interventies getest in uiteenlopende contexten, zoals wijkinitiatieven, hoger onderwijs en online gemeenschappen van vernieuwers. Fillip Studios, gespecialiseerd in het creëren van ‘moments of wonder’, vertaalt de theoretische inzichten naar concrete, experimentele belevingen die verbeeldingskracht activeren. Introdans voegt een unieke artistieke dimensie toe door de inventies om te zetten naar een dansvoorstelling die de fysieke en emotionele impact van verwondering weer tastbaar kan maken. Dit onderzoek vormt de basis voor een vernieuwende ontwerpmethodiek die in lijn is met de vraag van KIEM MV: hoe kunnen creatieve professionals de kennisbasis rondom ontwerpkracht versterken en benutten in het kader van maatschappelijke transities? Door de combinatie van praktijkonderzoek, experimentele interventies en de artistieke vertaling ontstaat een unieke synergie die de impact van 'awe' als katalysator voor transitie onderzoekt.
Hoe leid je op voor een werkveld dat onder invloed van economische, technologische en maatschappelijke ontwikkelingen zo snel verandert? Dat is het uitgangspunt van het scenario-onderzoek waarmee we radicale, samenhangende, maar ook plausibele scenario’s opstellen voor de toekomst van journalistiekonderwijs.
Hoe leid je op voor een werkveld dat onder invloed van economische, technologische en maatschappelijke ontwikkelingen zo snel verandert? Dat is het uitgangspunt van het scenario-onderzoek waarmee we radicale, samenhangende, maar ook plausibele scenario’s opstellen voor de toekomst van journalistiekonderwijs. Doel Het doel van dit onderzoek is niet om de toekomst te voorspellen, maar om richting te geven aan het debat over onderwijs in de journalistiek en professionalisering in de journalistiek (leven lang leren/ontwikkelen). Resultaten Het resultaat van het project is een matrix met twee assen waarop vier uiteenlopende scenario’s zijn uitgewerkt. Meer informatie over de resultaten vind je op www.journalistiekonderwijs.nl en www.journalismlab.nl/journalistiek-onderwijs-in-2030/ Looptijd 01 januari 2021 - 30 juli 2022 Aanpak Voor dit project zijn 50 experts geraadpleegd die zich op het snijvlak van journalistiek en onderwijs bevinden. In diverse rondes hebben zij vastgesteld welke zekere en onzekere trends er spelen, op basis waarvan de assen zijn samengesteld.
