Hoe laten we een voedselbos werken? Dit rapport richt zich op de vraag: “Welke variabelen bepalen de economische haalbaarheid van voedselbossen?”. Wat is het relatieve belang van het verkopen van producten tegen hoge prijzen en hoe kan het verkorten van de toeleveringsketen bijdragen aan een voedselbos? Welke rol kunnen eenjarige gewassen spelen bij het ontwerp van een economisch haalbaar voedselbos? Wat voor soort productvolume of arbeidskosten kunt u verwachten? Dit rapport behandelt al deze vragen en meer.
LINK
Meer dan de helft van de boerenbedrijven moet stoppen of krimpen vanwege de stikstofaanpak. Veel boeren willen toch al stoppen, omdat ze geen opvolger kunnen vinden én omdat het verdienmodel al jaren onder druk staat. Tot 2030 komen er in de Regio Foodvalley meer dan 1,6 miljoen vierkante meter aan stallen en schuren leeg te staan. We spreken dan van Vrijkomende Agrarische Bebouwing (VAB). Regio Foodvalley bestaat uit acht gemeenten, namelijk Barneveld, Ede, Nijkerk, Rhenen, Renswoude, Scherpenzeel, Veenendaal en Wageningen. Betonfabrikanten zoeken naar alternatieve grondstofstromen voor zand en grind door stijgende grondstofprijzen en ontregelde toeleveringsketens. VAB bestaat voor 56% uit beton en 28% uit metselwerk. De stromen worden op dit moment laagwaardig hergebruikt als funderingsmateriaal onder wegen. Bij demontage van VAB (het separaat breken van beton- en metselpuin) kunnen de stromen worden hergebruikt door betonfabrikanten voor hoogwaardige betonproducten, waardoor de cirkel wordt gesloten. Dit project heeft tot doel om de keten in Foodvalley in beeld te brengen qua hoeveelheden VAB en wie per ketenschakel partijen zijn en welke partners gezamenlijk een circulaire betonketen uit VAB willen vormen. Het projectresultaat is de aanzet tot een circulaire betonketen in Foodvalley met een goede businesscase en passende governance. Het consortium bestaat uit de Christelijke Hogeschool Ede (CHE), Bosch Beton en Living Lab Regio Foodvalley Circulair en betreft een nieuw netwerk. Partijen uit de triple helix werken in Regio Foodvalley, onder de naam Living Lab Regio Foodvalley Circulair, aan een toekomstbestendige en volhoudbare economie waarin circulair de gewoonte is. Betonfabrikant Bosch Beton heeft behoefte aan een continue stroom van beton uit VAB, een winstgevend verdienmodel en zekerheid dat alle ketenpartijen meewerken aan de circulaire betonketen uit VAB, voordat zij hierin gaat investeren. In dit project worden deze randvoorwaarden onderzocht.
Mode heeft een cruciale functie in de samenleving: zij maakt diversiteit en inclusiviteit mogelijk en is een middel voor individuen om zich uit te drukken. Desalniettemin is mode ook een raadsel op het gebied van duurzaamheid, zowel aan de sociale als aan de milieukant. Er bestaan echter alternatieven voor de huidige praktijken in de mode. Dit project heeft tot doel de ontwikkeling van een van die initiatieven te ondersteunen. In samenwerking met twee Nederlandse MKB bedrijven in de mode-industrie, willen we een of meer business modellen co-designen voor het vermarkten van circulair ontworpen laser geprinte T-shirts. Door lasertechnologie te introduceren in plaats van traditionele inktopties, kunnen de T- shirts hun CO2 voetafdruk verder verkleinen en een verstandig alternatief zijn voor individuen, die op zoek zijn naar duurzame modekeuzes. Maar hoewel de technologische haalbaarheid vaststaat, vereist het vermarkten sterke, schaalbare, bedrijfsmodellen. Via een haalbaarheidsstudie willen we dergelijke businessmodellen ontwikkelen en de commercialisering van deze producten ondersteunen. Wij zijn van plan de reacties van de consument op een dergelijke innovatie te bestuderen, evenals de belemmeringen en stimulansen vanuit het oogpunt van de consument, en de inkoop-, toeleveringsketen- en financiële kwesties die kunnen voortvloeien uit de schaalbaarheid van een potentieel bedrijfsmodel. Om praktische relevantie voor de bredere industrie te verzekeren, streven we ernaar om de resultaten te presenteren op evenementen georganiseerd door een van de consortiumpartners (in 2023), als ook om een teaching case en een wetenschappelijk artikel te ontwikkelen op basis van de resultaten van het project.
Dit onderzoek draagt bij aan het versnellen van de transitie naar een circulaire economie in de bouwsector. De focus ligt op het product hout. Een grote hoeveelheid hout wordt per jaar gesloopt en uiteindelijk verbrand. Vaak is dit hout nog van goede kwaliteit en zou het kunnen worden hergebruikt. Hergebruik leidt tot minder C02-uitstoot en minder verspilling van grondstoffen. Bedrijven die met hergebruikt materiaal werken en hun producten circulair willen maken, worden geconfronteerd met een aantal veranderingen en obstakels. In dit project zoomen wij in op de bouw- en tuinsector, en hierin op de specifieke casus van circulaire tuinschuttingen en de potentiele samenwerkingspartners langs de toeleveringsketen. Wij werken samen met twee bedrijven die beide voorlopers zijn in circulair houtgebruik, en met twee gemeentes die het hergebruik van hout willen stimuleren. Doel van dit verkennend onderzoek is om inzicht te krijgen in de obstakels en mogelijke oplossingen voor bedrijven in de bouw- en tuinsector, die de transitie van lineair naar circulair willen maken. Hierbij onderzoeken wij welke samenwerkingspartners en organisatievormen nodig zijn in de keten om een kwalitatief hoogwaardig product te kunnen leveren, welke businessmodellen hierbij passen. Vanuit gebruikersperspectief onderzoeken wij welke eisen aan het materiaal en ontwerp gesteld worden. Ook kijken wij naar de rol van gemeentes hierin, met name bij het inzamelen van gebruikt hout. Dit onderzoek genereert kennis over de transitie van bedrijven die overgaan van de lineaire naar de circulaire economie, en obstakels die hierbij overwonnen moeten worden. Dit levert concrete inzichten en voorbeelden op voor de beroepspraktijk om de transitie naar circulair materiaalgebruik in gang te zetten. Het helpt in eerste instantie bedrijven rondom de 'houtketen', maar kan ook de rest van de bouwsector helpen bij de ontwikkeling van nieuwe samenwerkingsvormen, businessmodellen en producten. Voorts helpt het overheden om hun ‘circulaire’ beleid te verbeteren.
