De afgelopen jaren brachten praktijken van kunstenaars in niet-artistieke omgevingen mijn denken in beweging. Waar ik vroeger verwonderd kon raken van de beeldende uitkomsten van het artistieke proces en wilde begrijpen hoe processen van betekenisvorming beschreven konden worden, zo raakte ik de afgelopen jaren vooral verwonderd door de wijze waarop kunstenaars aanwezig zijn, hoe zij kijken, hoe zij beslissen, wanneer en hoe ze handelen, hoe ze verantwoordelijkheid nemen. Ik spreek met hen en stel vragen om die processen beter te begrijpen en ik zoek in de literatuur naar mensen bij wie ik mijn zoektocht herken. Dat proces van bewegen en bewogen worden ligt aan de basis van De artistieke attitude.”
LINK
Kunstenaars zijn in staat om hun verbeeldingskracht in te zetten om onze blik te richten op nuances die we doorgaans makkelijk lijken te missen. Ze benaderen hun thematiek veelal uit een primaire intuïtie, maar zijn tegelijk in staat om middels een onderzoekende houding op nieuwe inzichten ten behoeve van maatschappelijke vraagstukken te komen. Een belangrijke factor hierin is dat kunstenaars zich niet laten leiden door pragmatisme of toepasbaarheid – zij zijn belangeloos en ontwikkelen geen letterlijke oplossing of direct toepasbaar product. Maar uit hun onderzoek en resultaat kunnen wel degelijk een onverwachte observaties, reflecties, waarden en resultaten tevoorschijn komen die in samenwerking met een onderzoekspraktijk vertaald kunnen worden naar concrete en opschaalbare methodes. Een van de centrale benaderingen van het lectoraat is de vorm van artistieke onderzoeksresidenties: kunstenaar-onderzoekers werken binnen een maatschappelijk gesitueerde context met wat ter plekke voorhanden is. Een basisregel is dat de residenties, hun vormen en doelen van onderaf ontstaan en hun eigen route volgen. Deze artistieke openheid is een methode op zichzelf. Met deze KIEM-aanvraag slaan het lectoraat Artistic Connective Practices, Wij West en ContourdeTwern de handen ineen om een jaar lang in Tilburg-West de verbinding met de gemeenschap, wijkbewoners, medewerkers en vrijwilligers te onderzoeken en te versterken. Door middel van artistiek onderzoek experimenteren de partijen met verschillende manieren van samenzijn ten behoeve van de sociale cohesie en leefbaarheid, met als doel hier concrete methodes voor toekomstig wijkgeörienteerd artistiek residentiewerk uit te destilleren. Wij West organiseert activiteiten vanuit de behoefte van de wijk en ondersteunt lokale initiatieven. ContourdeTwern is een welzijnsorganisatie met de focus op burgerparticipatie. Het lectoraat Artistic Connective Practices (Fontys Academy of the Arts Tilburg) richt zich op het begrip ‘artistieke connectiviteit’ als een lens naar artistiek onderzoek in relatie tot de maatschappij.
De kracht van verwondering: ontwerpen voor een toekomst die verrast De toekomst laat zich niet voorspellen, maar we kunnen ons er wel voor openstellen. Met dit project onderzoeken we hoe diepe verwondering ('awe') kan bijdragen aan creatieve toekomstscenario's en de betrokkenheid bij maatschappelijke transities te vergroten. Verwondering vergroot onze perceptie, versterkt verbondenheid en opent ons voor nieuwe ideeën. Dit biedt kansen om de bereidheid tot verandering te vergroten en mensen écht in actie te zetten. Het lectoraat Designing the Future, Fillip Studios en Introdans slaan de handen ineen om te onderzoeken hoe 'awe' strategisch kan worden ingezet om ontwerpkracht en toekomstgericht denken te versterken. Verwondering heeft de kracht om denkpatronen te doorbreken en nog veel meer emotionele betrokkenheid te creëren bij abstracte veranderprocessen die nu gaande zijn. Rationele argumenten zijn vaak niet voldoende; verandering vraagt om een dieper, emotioneel perspectief. In samenwerking met praktijkpartners worden verschillende interventies getest in uiteenlopende contexten, zoals wijkinitiatieven, hoger onderwijs en online gemeenschappen van vernieuwers. Fillip Studios, gespecialiseerd in het creëren van ‘moments of wonder’, vertaalt de theoretische inzichten naar concrete, experimentele belevingen die verbeeldingskracht activeren. Introdans voegt een unieke artistieke dimensie toe door de inventies om te zetten naar een dansvoorstelling die de fysieke en emotionele impact van verwondering weer tastbaar kan maken. Dit onderzoek vormt de basis voor een vernieuwende ontwerpmethodiek die in lijn is met de vraag van KIEM MV: hoe kunnen creatieve professionals de kennisbasis rondom ontwerpkracht versterken en benutten in het kader van maatschappelijke transities? Door de combinatie van praktijkonderzoek, experimentele interventies en de artistieke vertaling ontstaat een unieke synergie die de impact van 'awe' als katalysator voor transitie onderzoekt.
De veranderingen die op ons afkomen, bijvoorbeeld digitalisering en de energietransitie, brengen vragen en onzekerheid met zich mee over de toekomst. Hoe kunnen we die toekomst begrijpen en ermee omgaan Een ontwerpende aanpak voor toekomstverkenningen kan helpen.Doel Hoe kunnen organisaties toekomstverkenningen verbinden met adaptief anticiperend handelen in het heden om betekenisvol te innoveren in de huidige veranderlijke wereld? Het onderzoek draagt bij aan de kennisontwikkeling over adaptieve organisaties. Ook worden er tools ontwikkelt voor de praktijk. Resultaten Dit onderzoek loopt nog. Na afloop vind je hier de resultaten. In de praktijk De inspiratie voor dit onderzoek ontstond tijdens een aantal toekomstverkenningen waarin de ontwikkeling van future probes centraal stonden: Future Health Battle in 2014, Urban Futures Lab in 2015 en Healthy Inclusive City Challenge 2016. Tijdens meerdaagse interactieve programma’s werkten teams met o.a. studenten en beleidsmakers samen aan provocatieve “wat als” -vraagstukken. Deze werden omgezet in visuele ‘probes’; verbeeldingen die een concrete impressie geven van een mogelijke toekomst. Probes zijn vaak speculatieve producten of diensten, maar zonder de intentie om ze in productie te nemen. Ze bieden de mogelijkheid om te leren van de toekomst door discussies te voeren met betrokkenen over de (on)wenselijkheid van dit soort toekomstige ontwikkelingen. De onderzoeken leveren altijd inzichten op in waarden en drijfveren. Download de volgende publicaties voor een indruk en overzicht van Urban Futures Lab en Future Health battle. Download publicatie Urban Futures lab Download publicatie Future Health Battle Bekijk ook de video's voor een sfeerimpressie. Video Urban Futures lab Video Healthy Inclusie City Challenge Looptijd 01 april 2019 - 01 april 2023 Aanpak Future probing zet verbeeldingskracht en systemisch ontwerpen zodanig in dat betrokkenen van een innovatievraagstuk mogelijke toekomsten daadwerkelijk ervaren. Met deze ervaring en bijbehorende inzichten, kunnen innovaties in het heden betekenisvoller worden vormgegeven. We gaan onderzoeken hoe deze complexe processen precies werken. Nieuws Jezelf lokaal verwarmen in plaats van je hele huis stoken Probing duurzame warmtevoorziening ten behoeve van energietransitie in samenwerking met Energie U en studenten Communicatie en Multimedia Design. HU Studenten Future lab presenteren de toekomst Probing the future is een onderwijsmodule bij de opleiding Communicatie en Multimedia Design. The Future is Calling - Werken, leren en mobiliteit Vervolg op het probing traject met Ministerie I&W omtrent toekomst van (non-)mobiliteit. Van inzichten naar inspiratie naar concrete experimenten Resultaat van dit vervolg traject: near future experimenten. De mobiele toekomst in beeld gebracht Probing the future of mobility in samenwerking met Ministerie I&W, studenten minor Co-design. Studenten ontwerpen amfibisch huis Amfibisch zelfvoorzienend wonen als NL overstroomt, studenten werktuigbouwkunde, technische bedrijfskunde en elektrotechniek. Verslag Community Meeting 3 - Smart Urban Mobility Toekomst van mobiliteit op Utrecht Science Park in samenwerking met Community Smart Urban Mobility van CoE SSC. Het boek Smart Sustainable Cities is uit Caroline Maessen en Marieke de Roos schreven samen een hoofdstuk.
Centre of Expertise, part of Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool Inholland, +1