In deze lectorale rede wordt eerst geschetst hoe de maritieme industrie zich op een kruispunt van wegen bevindt. Met op de ene weg de enorme opgave van het ontwerpen, bouwen en exploiteren van een revolutionair nieuwe generatie van schone en veilige schepen. En op de andere de beschikbaarheid van steeds betere ontwerpgereedschappen, die gedreven wordt door krachtige ontwikkelingen op het gebied van (numerieke) wiskunde, IT, mathematisch modelleren, visualisatie en simulaties. Vervolgens wordt aangegeven op welke wijze het lectoraat meent hierbij van dienst te kunnen zijn, en welke concrete onderwijs- en onderzoeksinspanningen daartoe voorgenomen zijn.
De maritieme industrie staat voor een grote duurzaamheidsopgave, waarbij oude methodes niet meer toereikend zijn. Nieuwe technieken (zoals grootschalige sensormetingen, dataverwerking, gegevensmodellering) kunnen ondersteuning bieden bij het ontwerpen van de schepen van de toekomst. Naast dit hoofdonderwerp wordt er ook aandacht geschonken aan een stabiliteitsgame, bovenwettelijke veiligheidsmaatregelen en de digital twin.
In Nederland draaien 600.000 industriemotoren in transport, scheepvaart en z.g. Non Road Mobile Machinery (m.n. land- en bosbouw machines en stationaire motoren). Zij verbruiken jaarlijks ongeveer 5 miljard liter diesel, 20%% van het totale dieselverbruik. Ook deze sectoren dienen hun CO2 uitstoot en stikstofuitstoot te reduceren. Kijkend naar mogelijke oplossingen is elektrificatie niet geschikt vanwege het hoge specifiek gevraagde vermogen + kosten. Waterstof is te duur en voor mobiele toepassingen te bewerkelijk. Gesteund door technologie-neutraal klimaatbeleid vanuit de EU (32% hernieuwbare brandstoffen in 2030, waar elektrificatie niet mogelijk is), definieert de sector een voorkeur voor hernieuwbare methanol als marsroute richting emissiereductie. RAAK-MKB project Schoon Schip levert eind 2023 een werkend prototype methanol-conversiekit en manual voor een kleine industriemotor op. Mede door dit succes, groeide het consortium en ontstond een nieuwe vraag: Hoe kan de sector van industriemotoren lokale emissies van het huidige motorenpark van Stage III motoren naar Stage V niveau- en de Well-to-Wheel CO2-uitstoot verlagen met gebruik van hernieuwbare methanol als brandstof? De huidige stand van de techniek laat zien dat in grote (scheepvaart) motoren (<10.000Kw) dual-fuel en uitlaatgasnabehandeling vorm krijgt, voor kleinere industriemotoren is deze techniek nog nauwelijks beschikbaar. De HAN beantwoordt deze marktvraag in 4 werkpakketten om effectieve conversie van een stageIII motor naar StageV emissies te realiseren. Ze maakt hier een vertaalslag van de wetenschap en kennis bij grote zeevaartmotoren, naar (kleinere) industriemotoren. Dit gebeurt door te onderzoeken binnen welke kaders (economisch, emissies, prestaties en levensduur) een prototype motor te ontwikkelen klaar voor lange duurtesten. Brandt Schoon combineert opgedane motorenkennis met kennis uit de academische wereld om tot een betrouwbare toepassing van methanol in de binnenvaart te komen. Het gaat er om tot een werkende praktijkoplossing te komen voor het gebruik van hernieuwbare methanol in het bestaande park van 600.000 industriemotoren.
De verplichting in de Binnenvaart om haar emissies te reduceren leidt tot grote uitdagingen in de sector, omdat nieuwe technologie in bestaande schepen tot problemen leidt en vaak een te grote investering vraagt. VIV, de branchevereniging van inbouw-, reparatie- en revisiebedrijven, heeft zich uitgesproken voor het gebruik van hernieuwbare methanol. Het ontbreekt de bedrijven echter aan kennis en vaardigheid over de conversie van een bestaande dieselmotor naar hernieuwbare methanol. De methanol industrie, verenigd in het Methanol Institute, zet zich in voor het gebruik van methanol in de scheepvaart. In de Zeevaart is al ervaring opgedaan met hernieuwbare methanol, maar de schaal en technologie verschilt met die in onze Binnenvaart. VIV en het Methanol Institute hebben de HAN benaderd met de vraag om de kennis en vaardigheid in gebruik van hernieuwbare methanol in scheepsmotoren te vergroten. De HAN beantwoordt deze marktvraag in 4 werkpakketten waar het draait om de retrofit conversie van een bestaande binnenvaartaandrijving, op een praktisch toepasbare manier. Ze maakt hier een vertaalslag van de wetenschap en kennis bij grote zeevaartmotoren, naar het binnenvaart-MKB. Dit gebeurt door te onderzoeken binnen welke kaders, en met welke indicatoren tijdens het afstellen van een onderzoeksmotor, een optimale methanol dual-fuel motor opgezet kan worden. Het hoofddoel is het verhogen van de kennis en vaardigheid over dual-fuel motoren op Hernieuwbare Methanol in de reparatie- en revisiesector. Het Schoon Schip project combineert de opgedane kennis met kennis uit de academische wereld, en de motorervaring van alle partners, om tot een betrouwbare toepassing van methanol in de binnenvaart te komen. Het gaat er om tot een werkende praktijkoplossing te komen voor het gebruik van hernieuwbare methanol in de bestaande vloot van 12.000 binnenvaartschepen.
