De coronapandemie heeft opnieuw laten zien dat we in een onderling afhankelijke wereld leven. Wat daar gebeurt, heeft hier ook een weerslag. Er is een groeiend besef dat een kritisch en empathisch bewustzijn cruciaal is voor nationale en internationale samenwerking en vrede en dat dit meer vergt dan het ontwikkelen van culturele sensitiviteit of sociale actieplannen (Lengelle, Jardine, & Bonnar, 2018). Wereldburgerschap wordt gezien als een belangrijk thema in het hoger onderwijs en UNESCO beschouwt de sociaalemotionele ontwikkeling van studenten als fundamenteel onderdeel daarvan. Het probleem is daarbij wel: wat zijn effectieve manieren om dit leerproces op gang te brengen binnen wereldburgerschapsonderwijs?
DOCUMENT
Binnenkort gaat in Nederland een Academie voor Mindfulness in Sport (AMS) van start. Dat is een techniek die ingezet wordt voor bewustwording van eigen gevoelens en gedachten van het moment, zonder daar op te reageren. Een beroemdheid uit de wereld van de sport die zweert bij mindfulness is Phil Jackson. De manier waarop Dafne Schippers omgaat met haar sport wordt soms in verband gebracht met mindfulness. In diverse publicaties wordt een relatie gelegd tussen mindfulness, meditatie en boeddhisme. Mindfulness wordt soms ook achtzaamheid genoemd en gezien als een vorm van meditatie. Dat is een techniek die ingezet wordt voor bewustwording van eigen gevoelens, gedachten en gewaarwordingen van het moment, zonder daar op te reageren. In diverse publicaties wordt een relatie gelegd tussen mindfulness, meditatie en boeddhisme. Soms wordt er een onderscheid gemaakt tussen een seculiere variant van mindfulness en een meer spirituele (lees: boeddhistische) variant. In dit artikel wordt dieper ingaan op de relatie van het begrip ‘mindfulness’ met het boeddhisme. Ook laat het zien wat dat betekent voor het gebruik van mindfulness in de sport. Er is een moeizame relatie tussen sport en boeddhisme. Het gebruik maken van mindfulness in de sport lijkt vooral te werken als het is ‘losgezongen’ van wat van oorsprong haar ideologische basis is: de levensbeschouwing van het boeddhisme. En dat is voor een deel de praktijk in het gebruik van de techniek van mindfulness in de moderne sport. Mindfulness heeft zich daar verzelfstandigd tot een techniek van ontspanning en concentratie die bevordert dat sporters in een flow komen.
LINK
Hoewel mindfulness geworteld is in het boeddhisme, is het in de moderne praktijk seculier en populair geworden in het bevorderen van het welzijn. Kabat-Zinn (2003), een van de pioniers van mindfulness, definieert het als the awareness that emerges through paying attention on purpose, in the present moment, and nonjudgmentally to the unfolding of experience moment by moment. Mindfulness wordt op verschillende manieren toegepast, maar de meest gebruikte vorm van mindfulness-training is het zogeheten Mindfulness-Based Stress Reduction program (MBSR). MBSR is een gevestigd programma dat al ongeveer drie decennia beoefend wordt en een verscheidenheid aan oefeningen omvat, zoals formele en informele meditatie, ademgerichte aandacht, bodyscan, het verschuiven van aandacht over de zintuigen heen, monitoren van de moment-tot-moment-ervaringen, eetmeditatie en het vrijwillig verleggen van aandacht naar het huidige moment. Het lectoraat Studiesucces heeft een mindfulnesstraining aangeboden aan studenten in kader van de onderzoekslijn naar studentenwelzijn.
DOCUMENT
