Ken je Pirate Bay nog, de illegale site om films te downloaden? Overheden vochten hard om die op te doeken, maar de films bleven terugkomen. De oprichters streden voor vrije toegang tot informatie en het delen van bestanden via internet. Ondanks hun omstreden reputatie maakten ze de weg vrij voor Netflix en andere streamingsdiensten. Deze rebellie, piratenfilosofie en vrijheid om bestaande normen te bevragen, past docent-onderzoeker Stefano Blezer dagelijks toe in zijn werk op Zuyd Hogeschool. Als onderwijspiraat treedt hij buiten de gebaande paden en pleit hij voor onderwijshervorming waarin een andere rol is weggelegd voor docenten en toetsing.
Wat je leest in dit artikel
Stefano Blezer is docent-onderzoeker aan Zuyd Hogeschool. Hij noemt zichzelf een onderwijspiraat en pleit voor een herziening van het onderwijssysteem. Hoe hij dat doet, wat het voor hem betekent en hoe hij dat laat terugkomen in zijn onderzoekers- en docentenrol vertelt hij in dit artikel.
Stefano Blezer studeerde Ruimtelijke Ontwikkeling aan Zuyd Hogeschool en deed een master Sociale Planologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Nu werkt hij als docent-onderzoeker aan Zuyd Hogeschool.
Blezer: “Tijdens mijn opleiding kwam ik in aanraking met thema’s als civiele techniek, bouwkunde en ruimtelijke ontwikkeling. Die eerste twee zijn heel tastbaar. Ruimtelijke ontwikkeling is wat vager. Juist de zachte en vage kant fascineerde me: alles wat te maken heeft met de interactie tussen de gebouwde omgeving en menselijk gedrag en thema's zoals leefbaarheid of gezondheid. Daarin heb ik me nog aanvullend verdiept tijdens mijn master. Ik kwam er toen ook achter dat ik kennisontwikkeling en -deling interessant vond; die komen beide nu mooi aan bod in mijn rol als onderzoeker en docent. Momenteel werk ik aan verschillende onderzoeken, zoals de Urban Living Labs van het Limburg Univercity-programma of energiearmoede in de regio Parkstad.”
In ons huidige systeem liggen onderwijs en beroepspraktijk nog te ver uit elkaar, vindt Blezer. Hij pleit daarom voor een herziening van het onderwijs, waarin opleidingen beter aansluiten bij de maatschappij en het werkveld. Hoe de ideale onderwijshervorming eruitziet, zou je onder andere merken in de toetsing. Die moet volgens hem veranderen.
Blezer: “Ik vind dat onze huidige manier van toetsen in het hoger onderwijs onvoldoende recht doet aan competentiemeting. Toetsing wordt vaak gezien als een spannende momentopname, iets waar studenten tegen opzien. Ze krijgen dan een cijfer. Daar wil ik vanaf, want in de beroepspraktijk krijg je ook geen 9,4 of een 3,6 voor jouw functioneren. Ik wil een systeem ontwikkelen waarin tijdens de toetsing veel meer wordt samengewerkt met de praktijk, zodat studenten worden beoordeeld op hun prestatie in beroepsrollen. Dat is immers waar onderwijs om draait en waarvoor studenten worden opgeleid. Het werkveld en het onderwijs moeten ook meer samen worden gezien. Zo sluit het onderwijs beter aan bij wat de praktijk vraagt en ontstaat een sfeer waarin toetsing het leerproces actief ondersteunt, niet om een verrichte prestatie te duiden in een cijfer.”
De rol van een docent ziet Blezer dus ook liever anders. Ter illustratie maakt hij een vergelijking met een voetbalwedstrijd:
Blezer: “Ik zie mezelf liever als trainer dan als iemand die precies zegt hoe studenten vraagstukken moeten aanpakken. Ik kan het tenue en de schoenen aanbieden, maar de wedstrijd moeten ze zelf spelen. Ik voel me dan meer een coach van het leerproces. Tijdens colleges bespreek ik liever vragen dan dat ik als traditionele docent kennis deel en theorie uitleg. Je kunt dat zien als: ik geef training tijdens colleges, een beroepsproduct of presentatie zijn wedstrijden met het werkveld als scouts die azen op jong talent. Als ze verliezen, leren ze daarvan en proberen we het opnieuw met betere training. Het afstuderen met de scriptie is de Champions Leaguefinale waarin ze de beslissende penalty moeten nemen. Dan komt het erop aan die te benutten – dus in de praktijk te brengen wat ze al die tijd met elkaar hebben geleerd. Want bovenal: medestudenten moeten elkaar zien als teamgenoten zodat ze met een gezonde dosis concurrentie het beste uit elkaar weten te halen.”
Blezer profileert zichzelf als onderwijspiraat. Hij legt uit wat dat betekent en hoe hij dat toepast in zijn dagelijks leven en zijn rol als docent-onderzoeker:
“Ik liet me inspireren door het boek Be More Pirate van Sam Conniff Allende. De schrijver pleit voor meer rebellie, authenticiteit en persoonlijk leiderschap. Piraten overtraden geldende regels en herschreven ze. Als we het systeem willen veranderen, zouden we daar een voorbeeld aan moeten nemen. Dit pas ik toe door mijn eigen piratencode te hanteren: een set aan principes, normen en waarden waar ik voor sta en die ik nastreef. Soms verzet ik me dan tegen traditioneel onderwijs omdat het bijvoorbeeld waardevoller is om met studenten naar een conferentie te gaan dan een college te geven.
Maar het gaat verder dan onderwijs en onderzoek. De piraterij is een soort filosofie die mij de vrijheid geeft om bestaande regels te bevragen. Waarom doen we wat we doen? En is dat wel zo vanzelfsprekend? Door dat te betwijfelen, kom je vaak tot antwoorden die je niet verwacht. Piraten vochten vroeger tegen elites die alles voor zichzelf hielden; dat was toen de norm. Zij voelden zich vrij om hier tegenin te gaan, de buit te stelen en te verdelen. Gelijkheid en rechtvaardigheid waren hun speerpunten – daar sta ik ook voor. Als ik in het systeem dingen zie die niet werken, zal ik die bevragen en soms ook aan mijn piratenlaars lappen. Niet uit protest, maar uit oprechte nieuwsgierigheid naar hoe het beter kan.”
Blezer besluit: “Wat mij drijft, is zoeken naar manieren om onderwijs, onderzoek en praktijk dichter bij elkaar te brengen en studenten voor te bereiden op echte vraagstukken, samen met het werkveld. Dan moeten we dus kritisch kijken naar bestaande systemen en niet bang zijn om geldende regels uit te dagen. Als we doen wat we altijd deden, verandert er niets. Wat dat betreft kunnen we veel leren van piraten: buiten de gebaande paden treden, leidt vaak tot verrassende inzichten en ruimte voor vernieuwing. Ik hoop dus dat ik allemaal piraten opleid met een sterk moreel kompas, die weten waar ze voor staan én die durven te sturen op een betere toekomst; en die als het even kan ook nog goed kunnen voetballen!”
Meer weten? Lees:
