© 2024 SURF
Een circulaire betonketen, waarin slooppuin hoogwaardig en binnen Regio Foodvalley wordt
hergebruikt, biedt veel perspectief. Grondstoffen en energie worden bespaard en de benodigde
innovatie biedt economisch kansen. Om zo’n keten van de grond te krijgen, is samenwerking nodig
tussen bedrijfsleven, overheid en onderwijs. De Christelijke Hogeschool Ede (CHE) heeft van 1
september 2023 tot 31 augustus 2024 onderzoek gedaan naar een circulaire betonketen uit
vrijkomende agrarische bebouwing (VAB). Daarbij waren Bosch Beton en Living Lab Regio
Foodvalley Circulair de consortiumpartners.
Vanuit milieu oogpunt is het van belang dat sloopstromen zo dicht mogelijk bij de verzamelplek
verzameld en verwerkt worden in nieuw circulair beton. De hoeveelheid aan materiaal dat door de
sloop van VAB op de markt komt, is groot in de Regio Foodvalley en de moeite waard om een
duurzame oplossing voor te vinden. Betonpuin uit de sloop van VAB wordt door betonfabrikanten
gezien als een alternatieve grondstofstroom voor de betonproductie.
Circulaire klimaatmaatregelen, zoals circulair slopen, moeten decentraal in de regio geregeld worden
volgens de Rijksoverheid. Er ligt, vanuit het Betonakkoord, een opgave om de transitie naar 100%
hoogwaardig hergebruik van betonafval in 2030 te maken. Op de eindbijeenkomst van het onderzoek
kwam vanuit de voorzitter van het landelijke Betonakkoord een aanbod om een nieuwe coalitie te
gaan vormen in Regio Foodvalley rondom circulair slopen, hergebruiken en recyclen van beton. De
komende tijd worden daarin vervolgstappen gezet hoe deze coalitie te starten en welke partijen
daarin willen samenwerken.
In de eindrapportage van het onderzoek zijn de belangrijkste knelpunten opgesomd en zijn
oplossingsrichtingen weergegeven. Om de slag naar een circulaire betonketen te maken is
gezamenlijke inspanning nodig. Het markttransformatie model van Simons en Nijhof (2021) biedt
houvast om te komen tot de eindfase van volwassenheid waarbij circulair slopen en hoogwaardig
gebruik van betongranulaat in de regio de norm is.
Meer dan de helft van de boerenbedrijven moet stoppen of krimpen vanwege de stikstofaanpak. Veel boeren willen toch al stoppen, omdat ze geen opvolger kunnen vinden én omdat het verdienmodel al jaren onder druk staat. Tot 2030 komen er in de Regio Foodvalley meer dan 1,6 miljoen vierkante meter aan stallen en schuren leeg te staan. We spreken dan van Vrijkomende Agrarische Bebouwing (VAB). Regio Foodvalley bestaat uit acht gemeenten, namelijk Barneveld, Ede, Nijkerk, Rhenen, Renswoude, Scherpenzeel, Veenendaal en Wageningen.
Betonfabrikanten zoeken naar alternatieve grondstofstromen voor zand en grind door stijgende grondstofprijzen en ontregelde toeleveringsketens. VAB bestaat voor 56% uit beton en 28% uit metselwerk. De stromen worden op dit moment laagwaardig hergebruikt als funderingsmateriaal onder wegen. Bij demontage van VAB (het separaat breken van beton- en metselpuin) kunnen de stromen worden hergebruikt door betonfabrikanten voor hoogwaardige betonproducten, waardoor de cirkel wordt gesloten.
Dit project heeft tot doel om de keten in Foodvalley in beeld te brengen qua hoeveelheden VAB en wie per ketenschakel partijen zijn en welke partners gezamenlijk een circulaire betonketen uit VAB willen vormen. Het projectresultaat is de aanzet tot een circulaire betonketen in Foodvalley met een goede businesscase en passende governance.
Het consortium bestaat uit de Christelijke Hogeschool Ede (CHE), Bosch Beton en Living Lab Regio Foodvalley Circulair en betreft een nieuw netwerk. Partijen uit de triple helix werken in Regio Foodvalley, onder de naam Living Lab Regio Foodvalley Circulair, aan een toekomstbestendige en volhoudbare economie waarin circulair de gewoonte is. Betonfabrikant Bosch Beton heeft behoefte aan een continue stroom van beton uit VAB, een winstgevend verdienmodel en zekerheid dat alle ketenpartijen meewerken aan de circulaire betonketen uit VAB, voordat zij hierin gaat investeren. In dit project worden deze randvoorwaarden onderzocht.