Financiering van circulaire businessmodellen

Nederland streeft naar een volledig circulaire economie in 2050 (Rijksoverheid, z.d.). Bedrijven zullen hun activiteiten moeten organiseren in materiële kringlopen die de gehele levenscyclus bestrijken. Van afval is geen sprake meer. Hiervoor zijn nieuwe circulaire businessmodellen nodig die zich richten op samenwerking in de keten en waardebehoud in alle levensfases van producten, van ontwerp en productie tot gebruik en hergebruik.
Mkb-bedrijven willen graag bijdragen aan de gewenste transitie naar een klimaatneutrale en circulaire economie. Het realiseren van een circulair businessmodel blijkt in de praktijk vaak lastig. Mkb-bedrijven die groeien hebben moeite met het vinden van bankfinanciering van hun circulaire ambities. Een belangrijke reden betreft de door banken moeilijk in te schatten risico’s die aan circulair ondernemen kleven. De toekenningswijze van financiering door banken is meer op zekerheden (activa) gebaseerd en minder op kasstromen. Dit werkt in het nadeel van mkb-bedrijven met circulaire verdienmodellen zoals Product-as-a-Service (PaaS), omdat hierbij de kasstromen uitgesteld zijn. Ook de ecosystemen waarin circulaire mkb-bedrijven dikwijls met elkaar samenwerken maakt de financiering ingewikkeld omdat samenwerking afhankelijkheid en daarmee risico betekent.

Het doel van dit onderzoek is om de toegang tot bancaire financiering van mkb-bedrijven met circulaire businessmodellen met het verdienmodel PaaS te verbeteren door hen te helpen hindernissen weg te nemen.

Voor dit project wordt een consortium gevormd onder leiding van het lectoraat businessmodellen van Saxion, met Hogeschool Rotterdam, Inholland en NHL Stenden, met banken ABN-AMRO en Rabobank, met kennisinstellingen Het Groene Brein en Sustainable Finance Lab, met ontwikkelingsmaatschappijen Innovation Quarter, Oost NL en Circulair Friesland en met mkb-bedrijven. Het consortium doet ontwerpgericht onderzoek naar het verbeteren van de financieringsmogelijkheden van circulaire businessmodellen. De resultaten worden breed toegankelijk gemaakt in de vorm van een concreet stappenplan en inspirerende praktijkcases voor mkb-bedrijven om hun bancaire financieringsaanvraag voor een circulair businessmodel tot een succes te maken.

Binnen het Lectorenplatform Water werken lectoren van de twaalf hogescholen HZ University of Applied
Sciences, Hogeschool Van Hall Larenstein, NHL Stenden, Saxion, Hogeschool Rotterdam,
Hanzehogeschool Groningen, HAN University of Applied Sciences, HAS Green Academy, Hogeschool
Amsterdam, Aeres Hogeschool, Avans Hogeschool en Hogeschool Utrecht samen aan de
watergerelateerde, praktijkgerichte onderzoeksvraagstukken binnen de missies C, E en F van de KIA
Landbouw, Water en Voedsel uit het missiegedreven innovatiebeleid. Lectorenplatform Water heeft haar
kennisagenda rond maatschappelijke opgaven gerelateerd aan klimaatadaptatie (stedelijk en landelijk
gebied), waterkwaliteit, waterveiligheid en ecosysteemdiensten rond grote wateren bijgewerkt. In de periode
2023-2025 hebben we deze agenda tot uitvoering gebracht via (1) krachtige positionering van praktijkgericht
onderzoek in projectontwikkeling en (2) versterking van trans disciplinaire samenwerking.
Het platform heeft de volgende belangrijkste resultaten bereikt:
• Praktijkgericht onderzoek is aangesloten binnen alle watergerelateerde NWA-calls, en
groeifondsaanvragen die gerelateerd zijn aan duurzaam waterbeheer en – watergebruik
De lectoren hebben meegewerkt met de opzet van het Programma Praktijkkennis Water en Bodem
van Regieorgaan SIA, het Ministerie van I&W en de CoE’s Delta Platform en CEW. De lectoren zijn
nadrukkelijk betrokken bij de vormgeving van de eerste twee programmalijnen en de nog op te
zetten derde programmalijn.
Zoals in het projectplan opgenomen is er per relevante missie (C, E en F van de KIA LWV) een
kennistafel opgericht door de missietrekkers. Deze ‘watertafels’ hebben geen stand gehouden omdat
er geen geschikte financieringsbronnen gevonden konden worden, zo is bijvoorbeeld het Nationaal
Groeifonds gestopt. Het platform is wel aangehaakt bij het al bestaande NGF NL2120.
• Zichtbaarheid lectoren en praktijkgericht onderzoek vergoot
Het platform heeft een position paper geschreven met daarin zeven unieke kenmerken van
succesvol praktijkgericht onderzoek, aangevuld met voorbeelden. Op 14 maart 2025 vond het Gala
van Water plaats in TivoliVredenburg in Utrecht. Het platform heeft een actieve rol gehad tijdens het
event. Drie lectoren van het platform stonden op het podium om over hun praktijkgericht onderzoek
te vertellen