© 2024 SURF
Zonder medische noodzaak liggen patiënten in het ziekenhuis 60-90% van de tijd in bed terwijl onderzoek
laat zien dat 67% van de patiënten zelfstandig kan bewegen. Dit is een schadelijke situatie omdat
spierkracht met 1 tot 5% per dag bedrust kan afnemen.
Tegelijkertijd laat literatuur zien dat het stellen van doelen (‘goal setting’) en het monitoren van eigen
lichaamsfuncties (‘self-monitoring’) twee effectieve strategieën zijn (beweeg)gedrag te verbeteren. Daarom
heeft consortiumpartner UMC Utrecht het initiatief genomen om fysieke activiteit als nieuwe maat te
introduceren in de klinische patiëntenzorg.
In totaal zijn er door onderzoekers van de Hogeschool Utrecht en het UMC Utrecht 7 focusgroepen
gehouden waaraan 28 verpleegkundigen, 15 artsen en 7 fysiotherapeuten hebben deelgenomen. Op basis
van de opgedane informatie en door de stappen van ‘Intervention Mapping’ te volgen, is een interventie
ontwikkeld passend bij de behoeftes van zorgprofessionals. De interventie bestaat uit 3 onderdelen: 1)
inzage in het beweeggedrag van patiënten via zowel het EPD, als een TV-scherm op de afdeling als een
mobiele app; 2) het stellen van beweegdoelen, gebaseerd op een baseline meting per afdeling; 3) posters
en lijnen op de muren en vloeren om het belang van bewegen ook zichtbaar te maken op de afdeling.
Vervolgens is deze interventie geïmplementeerd op 2 klinische afdelingen. Na implementatie, toen >70%
van de patiënten een sensor droeg en daarvan >50% een beweegdoel had, is het effect gemeten. Uit de
resultaten bleek dat patiënten tijdens de nameting 32% méér bewogen. Dit is zowel een statistisch significant
als een klinisch relevant verschil. De resultaten van dit project zijn uitgewerkt in 2 wetenschappelijke
artikelen en zijn gepresenteerd op het Wereld Congres Fysiotherapie in Dubai. Daarnaast worden de
stappen uit dit project als blauwdruk gebruikt bij de verdere uitrol van de GOAL interventie op álle klinische
afdelingen van het UMC Utrecht.
Jaarlijks worden er in Nederland meer dan 1.6 miljoen mensen opgenomen in het ziekenhuis. Een ziekenhuisopname gaat voor veel mensen gepaard met verlies van conditie en een langdurig herstel. Fysieke inactiviteit van de patiënt gedurende de ziekenhuisopname is een belangrijke reden voor de afname van de zelfredzaamheid. Zonder medische noodzaak liggen patiënten 60-90% van de tijd in bed terwijl onderzoek laat zien dat spierkracht met 1 tot 5% per dag bedrust kan afnemen. Het beweeggedrag van de patiënt heeft in het ziekenhuis echter geen hoge prioriteit.
Aan de andere kant laat literatuur zien dat het stellen van doelen (‘goal setting’) en het monitoren van eigen lichaamsfuncties (‘self-monitoring’) twee effectieve strategieën zijn om gedragsverandering teweeg te brengen. Binnen verschillende beweeginterventies bleek een stappendoel hét succesvolle ingrediënt.
Daarom heeft consortiumpartner UMC Utrecht het initiatief genomen om fysieke activiteit als nieuwe maat te introduceren in de klinische zorg. Zij hebben recent in samenwerking met MKB-partijen Peercode en Pam een koppeling gerealiseerd met een beweegsensor en hun elektronisch patiëntendossier. Middels deze beweegsensor kan het beweeggedrag gemeten worden van patiënten waarmee bewegen als objectieve maat beschikbaar wordt voor zorgverleners én patiënten. Ondanks de technische koppeling, wordt het systeem nog weinig gebruikt. Fysiotherapeuten en verpleegkundigen werkzaam in het UMC Utrecht vragen naar concrete handvatten voor gepersonaliseerde inzet van het systeem. Zonder concreet plan of interventie voor zorgverleners en patiënten, bestaat het risico dat deze zorginnovatie niet of suboptimaal geïmplementeerd wordt, zoals vaak bij technologische innovaties gebeurt.
Door met de Hogeschool Utrecht te gaan samenwerken zal, met studenten en medewerkers uit het werkveld, een beweegdoelinterventie worden ontwikkeld passend bij de behoeftes van zorgverleners en patiënten in de klinische setting om daarmee de kans op adoptie in de zorg te vergroten van deze veelbelovende technische innovatie.