Hollandse Hop voor lokaal speciaalbier

Vragen:
Kan je hop telen in Nederland en daarmee bier brouwen met een goede smaak?
Welke (wilde) hop moet je daarvoor gebruiken?
Is er nog hop in het wild ?
Met behulp van Museomics, hopplanten uit het herbarium, Archeo-genomics,
oude hopzaden uit 1300, gevonden tijdens opgravingen, en Genomics, van wilde
hopplanten, hebben we de genetische diversiteit van Nederlandse (Hollandse)
hopplanten onderzocht. Met de genetische diversiteit van hopplanten in het wild
en in het herbarium zit het wel goed, die lijkt erg op elkaar. Maar de
archeologische zaden zijn heel verschillend en komen waarschijnlijk uit het
buitenland. Daarnaast is er in Nederland een speciaal gebied gevonden waar de
diversiteit van hopplanten anders is dan de rest van Nederland, namelijk in het
Groene Woud in Brabant. Misschien is dit toch niet zo verwonderlijk als je bedenkt
dat daar vroeger, in de middeleeuwen tot begin 1900, veel hopteelt is geweest
voor het lokaal brouwen van bier. Mogelijk dat er planten uit die tijd in het wild
terecht zijn gekomen en dat ze daarom genetisch ook zoveel verschillen van de
rest van de wilde en de herbarium Nederlandse hopplanten.
Hopplanten telen zoals vroeger is wel een uitdaging met die lange slungelachtige
planten die ondersteund moeten worden en wel 7 meter hoog kunnen worden. Dat
gebeurde vroeger door gebruik te maken van hopstaken en hopkuilen. Dit is
echter zeer bewerkelijk en een goede oogst van hopbellen wordt ook bedreigd
door ziekten die de plant aantasten en te weinig water tijdens de teelt. Voor een
commerciële teelt in Nederland zijn nieuwe teeltmethoden nodig! Wij hebben
onderzocht of hopplanten in de kas geteeld kunnen worden, net als tomaten. Ons
onderzoek liet zien dat dit goed mogelijk is en dat er zelfs meerdere oogsten van
hopbellen per jaar mogelijk zijn. De smaak van deze hop-kas-planten moet echter
nog wel wat beter.
Daarnaast is het mooi om te zien dat er in Nederland weer aandacht besteedt
wordt aan de oude teelt van hopplanten, vooral in het Groene Woud. Hiermee
wordt de cultuurhistorie van het landschap van Brabant weer zichtbaar gemaakt.
Over smaak valt natuurlijk niet te twisten maar de Brabantse bierbrouwers waren
het er wel over eens dat de wilde hopbellen uit de regio niet zo heel veel smaak
aan het bier geven. Voor hun lokaal speciaalbier hebben ze dus toch ook maar
gecultiveerde hop toegevoegd tijdens het brouwproces. En dat smaakte goed!

De Nederlandse onafhankelijke bierbrouwers, die zijn aangesloten bij branchevereniging CRAFT, hebben een groeiend te kort aan hop. Achteruitgang van het teeltareaal en slechte zomers zorgen ervoor dat er te weinig hop beschikbaar is. Hop is een belangrijke smaakcomponent in het brouwen van speciaalbier, waar deze bierbrouwers in gespecialiseerd zijn en waar steeds meer vraag naar is. De teelt van hop is echter uit Nederland verdwenen waardoor de brouwers afhankelijk zijn van hop uit het buitenland. De bierbrouwers zijn daarom op zoek naar een Hollandse hop, met een authentieke smaak, die lokaal geteeld kan worden, voor het brouwen van hun speciaalbieren.
In deze aanvraag willen we nieuwe teeltmethoden ontwikkelen om hoogkwalitatieve hop in Nederland te telen. Daarnaast gaan we voor de veredeling van een Hollandse hop variëteit op zoek naar hopplanten in herbaria en in het wild, die als kruisingsouders kunnen dienen. Van deze planten gaan we DNA-profielen maken en vergelijken met de DNA-profielen van huidige variëteiten om de genetische overeenkomsten en verschillen tussen de planten in kaart te brengen. Tevens gaan we de smaak-profielen van de verwilderde en huidige hop variëteiten bepalen om authentieke smaakcompenten op te sporen. De nieuwste technieken op het gebied van DNA sequensing en chemische analyse van inhoudsstoffen zullen ingezet worden om deze gegevens te verzamelen. Daarnaast zullen moleculaire merkers ontwikkeld worden die gebruikt worden bij merker-gestuurde veredeling. De verzamelde gegevens over de genetische achtergrond (fylogenie) en smaakcomponenten zullen als basis dienen voor de keuze van het beste oudermateriaal om te starten met de moleculaire veredeling van een nieuwe Hollandse hop variëteit die een authentieke smaak heeft, lokaal in Nederland geteeld wordt, en gebruikt wordt voor het maken van lokaal speciaalbier.