Landbouw in Klimaatrobuuste Beeklandschappen

Nederland heeft de ambitie om in 2050 klimaatrobuust te zijn en daarmee staan we voor een grote opgave. Deze opgave is in het bijzonder groot voor beeklandschappen, die worden gekenmerkt door beekdalen en hoge zandgronden. Dit project zoomt daarom specifiek in op wat deze transitie voor dit soort landschappen betekent.
In dit project werken hogescholen Aeres, HAS, Van Hall Larenstein en Saxion nauw samen met tal van consortiumpartners (zoals waterschappen, provincies, gebiedspartijen) om in gebiedscases te onderzoeken hoe een dergelijke transitie naar klimaatrobuuste beeklandschappen er in de praktijk uit kan zien en hoe landbouw deze transitie op een slimme manier kan ondersteunen. Dit doen we aan de hand van meerdere thematische invalshoeken, zoals het bodem- en watersysteem, het agrarisch perspectief, de verdienmogelijkheden van en binnen dit landschap en de rol van governance. Voor elke invalshoek wordt een repliceerbare aanpak ontwikkeld en toegepast op drie gebiedscases. De opgedane lessen worden breed gedeeld en dragen bij aan zowel de transitie naar een klimaatrobuust Nederland als aan een uitnodigend perspectief voor de Nederlandse landbouw.

Agrariërs met bedrijven op de zandlandschappen ervaren de gevolgen van klimaatverandering in hun onderneming, zoals droogteschade in hoger gelegen gebieden en natschade in lagergelegen delen. Deze problemen zullen in de toekomst alleen maar toenemen. Maatregelen, zoals het verhogen van het organische stofgehalte in de bodem en het plaatsen van stuwtjes kunnen helpen om water langer in het gebied vast te houden en hierdoor de schade te beperken. Het is cruciaal dat agrariërs zich goed kunnen informeren en maatregelen nemen die financieel interessant zijn en passen bij hun bedrijf en overtuigingen. Samenwerking tussen overheid en ondernemer en ook kennisdeling met collega's en studiegroepen zijn hierbij van groot belang.
Beleidsmakers vanuit Waterschap en Provincie spelen een essentiële rol in het faciliteren van deze aanpassingen in bedrijfsvoeringen. Beleidsmakers zorgen idealiter voor een duidelijk en consistent beleid met langetermijn doelen voor klimaatadaptatie. Financiële ondersteuning en compensatiemechanismen kunnen helpen om de lasten voor agrariërs te verlichten en de transitie naar klimaatrobuuste landbouw te versnellen. Het is belangrijk dat agrariërs betrokken worden bij gebiedsprocessen en dat hun perspectief wordt meegenomen in de besluitvorming. Essentieel is dat het beleidsperspectief op een duurzame onderneming vanuit elke hoek bekend is bij alle spelers.
Beleidsmakers vanuit met name Waterschap en Provincie spelen een essentiële rol in het faciliteren van gebiedsprocessen in beeklandschappen. Beleidsmakers zorgen voor een duidelijk en consistent beleid, vanuit een langetermijnperspectief voor alle beoogde functies in het beeklandschap. Financiële ondersteuning en compensatiemechanismen kunnen helpen om de lasten voor agrariërs te verlichten en de transitie naar klimaatrobuuste landbouw te versnellen. Het is belangrijk dat agrariërs betrokken worden bij gebiedsprocessen, waarbij helderheid is over de wijze waarom hun inbreng wordt meegenomen. Daarnaast is het van belang dat de overheden ruimte bieden voor en inspelen op het toenemende aantal bottom up initiatieven voor verduurzaming van de landbouw en het landelijk gebied.